Nowe przepisy liberalizują zasady postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w zakresie skargi kasacyjnej. Dotychczas uchybienie wymogom formalnym takiej skargi skutkowało jej odrzuceniem i pozostawieniem sprawy bez rozpatrzenia. Nowe przepisy łagodniej podchodzą do niedopełnienia przez skarżących dotychczasowych wymogów formalnych skargi, przy czym nadal konieczne jest przedstawienie w skardze podstaw kasacyjnych oraz ich uzasadnienia. Sądy są natomiast zobowiązane do wezwania skarżącego do uzupełnienia pozostałych braków. Braki muszą zostać uzupełnione w terminie siedmiu dni. W przeciwnym razie skarga zostanie odrzucona, tj. sprawa nie zostanie rozpatrzona przez NSA. Zgodnie z przepisami przejściowymi nowe zasady mają zastosowanie do skarg wniesionych również przed 1 września 2015 r. Zmiany zostały wprowadzone przez ustawę o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z 9 lipca 2015 r. (DzU z 2015 r. poz. 1191).
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Wprowadzone zmiany wynikają z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 29 lipca 2014 r. (SK 22/11, dalej: wyrok), w którym stwierdzono niezgodność z konstytucją przepisów ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej: ustawa), tj. art. 180 w zw. z art. 178 i art. 176 ustawy.
Trybunał orzekł, że niezgodne z konstytucją są przepisy ustawy przewidujące odrzucenie, bez wezwania do usunięcia braków, skargi kasacyjnej niespełniającej wymogu zamieszczenia w niej wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia wraz z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany.
Dotychczasowa praktyka
Skarga kasacyjna była dotychczas traktowana przez sądy wyjątkowo formalistycznie, co oznaczało w praktyce odrzucenie skargi, która nie zawiera wszystkich wymaganych elementów.
Przykład
O przesadnie wysokim stopnia sformalizowania skargi kasacyjnej może świadczyć kwestia rozstrzygnięta w wyroku z 14 kwietnia 2004 r. (FSK 145/2004). Naczelny Sąd Administracyjny orzekł w nim, że o zachowaniu ustawowych wymogów skargi kasacyjnej nie decyduje ich ulokowanie w konkretnym miejscu tej skargi. Sąd stwierdził, że jeżeli skarga kasacyjna odpowiada warunkom formalnym, określonym w przepisach, to samo miejsce umieszczenia w skardze podstaw kasacji i ich uzasadnienia czy też wniosków skargi kasacyjnej nie może, tylko ze względu na wymogi przejrzystości pisma procesowego, prowadzić do stwierdzenia, że skarga nie może być rozpoznana.
