Jak rozliczyć VAT przy budowie budynków o różnym przeznaczeniu

Państwa UE nie muszą ustalać zasad określania już na etapie budowy które wydatki na wytworzenie nieruchomości o przeznaczeniu mieszanym mogą być podstawą do odliczenia podatku, jeżeli przyporządkowanie takie jest trudne, a pierwotny użytek części obiektów ulega później zmianie.

Publikacja: 20.06.2016 06:40

Jak rozliczyć VAT przy budowie budynków o różnym przeznaczeniu

Foto: 123RF

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku 9 czerwca 2016 r. w sprawie C 332/14 (Wolfgang und Dr. Wilfried Rey Grundstücksgemeinschaft GbR).

Stan faktyczny

W latach 1999–2004 Wolfgang und Dr. Wilfried Rey Grundstücksgemeinschaft GbR (dalej: spółka), przeprowadziła rozbiórkę budynku oraz zbudowała inny budynek o zastosowaniu mieszkalnym i handlowym. Prace były prowadzone na gruncie należącym do spółki. Zakończenie budowy nastąpiło w 2004 r., natomiast jeszcze w październiku 2002 r. część z pomieszczeń i miejsc parkingowych w garażu podziemnym została wynajęta.

Za okres 1999–2003 spółka obliczyła wysokość przysługującego jej odliczenia VAT, który wcześniej zapłaciła za prace rozbiórkowe i budowlane. Do obliczenia wysokości zwrotu spółka zastosowała kryterium podziału według wielkości obrotów. Wzięła zatem pod uwagę stosunek między obrotem generowanym z objętej podatkiem od towarów i usług działalności z zakresu najmu pomieszczeń handlowych i przynależnych do nich miejsc parkingowych i obrotem wynikającym z innych transakcji najmu, zwolnionych z VAT.

W 2004 r. niektóre części budynku, pierwotnie przeznaczone pod użytek opodatkowany VAT, zostały wynajęte ze zwolnieniem z podatku. Spółka obliczyła kwotę wyrównującą w celu skorygowania wcześniejszych obliczeń w deklaracji za 2004 r. Do tych obliczeń spółka ponownie zastosowała kryterium podziału według wielkości obrotów. W tej samej deklaracji spółka wykazała również kwoty VAT podlegające odliczeniu, związane z towarami i usługami nabytymi dla celów użycia, konserwacji i utrzymania budynku. Według obliczeń spółki, łączna kwota VAT podlegająca zwrotowi wyniosła 3500 euro.

Z tymi wyliczeniami nie zgodził się urząd finansowy, który wskazał na zmianę przepisów z 2004 r. Według nowego stanu prawnego, kryterium podziału według wielkości obrotów można było zastosować tylko wtedy, gdy nie było możliwe posłużenie się żadną inną metodą gospodarczego przyporządkowania towarów i usług o użytku mieszanym. Urząd finansowy wskazał, że w tym przypadku powinno zostać zastosowane kryterium podziału według powierzchni, tj. kryterium podziału polegającego na wyliczeniu stosunku pomiędzy powierzchnią w metrach kwadratowych pomieszczeń handlowych i pomieszczeń mieszkalnych. W konsekwencji, urząd finansowy ustalił kwotę VAT podlegającą zwrotowi na rzecz spółki w wysokości 950 euro.

Organ wyższej instancji – sąd finansowy – stwierdził, że wyliczenia przedstawione przez urząd finansowy mają zastosowanie tylko do wydatków poniesionych po 1 stycznia 2004 r. i określił kwotę VAT podlegającą zwrotowi na rzecz spółki w wysokości nieco ponad 1700 euro. Obie strony wniosły rewizję wyroku do federalnego trybunału finansowego, który zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE (dalej: TSUE) z prośbą o rozwiązanie tego problemu.

Rozstrzygnięcie

Zdaniem TSUE, państwa członkowskie nie są zobligowane do przyporządkowania wydatków poniesionych w celu wzniesienia, nabycia, używania, konserwacji lub utrzymania budynku do konkretnych transakcji w przypadku, gdy przyporządkowanie takie jest trudne do zrealizowania, aby następnie jedynie prawo do odliczenia VAT od towarów i usług używanych zarówno do transakcji uprawniających do odliczenia, jak i tych, które do odliczenia nie uprawniają, było wyliczane przy zastosowaniu kryterium podziału wielkości obrotu lub wedle powierzchni – jeżeli ta metoda zapewni dokładniejsze wyliczenia.

Trybunał podkreślił, że art. 20 Dyrektywy VAT wprowadza wymóg przeprowadzenia korekty odliczeń VAT przeprowadzonych w związku z towarami lub usługami mieszanymi w przypadku przyjęcia innego kryterium podziału tego podatku niż kryterium przewidziane w Dyrektywie.

Ponadto, jak podkreślił TSUE, sam fakt uznania przez jeden z najwyższych organów sądowych danego kraju, że wprowadzone przepisy są prawidłowe, nie wyklucza możliwości ich zmiany. W konsekwencji, ogólne zasady prawa UE takie jak pewność prawa i ochrona uzasadnionych oczekiwań nie sprzeciwiają się opisywanym regulacjom krajowym.

—Tomasz Ciechanowski

Komentarz eksperta

Tomasz Ciechanowski, młodszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO

Reguły odliczeń ustala sąd krajowy

Komentowany wyrok TSUE, mimo że dotyczy sytuacji podatnika niemieckiego, jest również istotny dla innych państw członkowskich, w tym dla Polski. Najważniejszym rozstrzygnięciem Trybunału wydaje się wyjaśnienie poprawnego sposobu odliczenia VAT od wybudowania budynku przeznaczonego do celów mieszanych. Tak jak to miało miejsce w komentowanym wyroku, podatnicy mają problem z zastosowaniem odpowiedniej metody obliczenia podatku do zwrotu.

Zgodnie z regulacjami ustawy o VAT można odliczyć podatek naliczony w takim zakresie, w jakim nabyte lub wytworzone towary lub usługi – w tym przypadku nieruchomość – są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Odliczeniu nie podlega natomiast zapłacony VAT od towarów lub usług wykorzystywanych przez podatnika na jakiekolwiek inne cele, np. osobiste. Dlatego podatnik powinien na bieżąco wskazywać wydatki przeznaczone na czynności opodatkowane i tylko od tych kwot ma on prawo odliczyć VAT. W przypadku nieruchomości sytuacja jest łatwiejsza, gdy w danym budynku są wydzielone części do konkretnego zastosowania. Dla przykładu, jeżeli ktoś w jednym budynku prowadzi biuro na jednym piętrze, a mieszka na drugim, to VAT zapłacony przy wydatkach poniesionych np. na remont części biurowej można odliczyć w całości.

Trybunał odniósł się natomiast do sytuacji, w której przyporządkowanie wydatków na nieruchomość nie jest tak oczywiste. W opisywanym stanie faktycznym pierwotny plan wykorzystania nieruchomości uległ zmianie, w związku z czym spółka złożyła korektę deklaracji ze wskazaniem kwoty przysługującego jej zwrotu VAT przy zastosowaniu kryterium podziału według wielkości obrotów. W ustawie o VAT sytuację taką reguluje art. 86 ust. 7b, zgodnie z którym nakłady poniesione na wytworzenie nieruchomości wykorzystywanej zarówno do czynności opodatkowanych, jak i do celów osobistych podatnika, gdy przypisanie tych nakładów w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość jest wykorzystywana do celów działalności gospodarczej.

Państwa członkowskie nie są zobowiązane do ustanawiania reguł (metod) służących automatycznemu przyporządkowaniu wydatków do transakcji podlegających i niepodlegających opodatkowaniu, w tym rodzaju współczynnika w przypadku braku możliwości takiego przyporządkowania. Kwestia ta podlega bowiem każdorazowo ustaleniu przez sąd krajowy. Trybunał przypomniał również, że w przypadku towarów i usług niezwiązanych z jednolitym typem transakcji należy stosować system odliczeń wskazany w art. 17 ust. 5 Dyrektywy.

Trybunał dodatkowo wskazał, że przepisy unijne wymagają przeprowadzenia korekty odliczeń VAT gdy podatnik przyjął kryterium odbiegające od metody określania prawa do odliczenia zawartej w tych przepisach. Zwrócił jednak uwagę, że zmiana metody zawartej w Dyrektywie może nastąpić jedynie w celu uzyskania dokładniejszych wyliczeń.

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku 9 czerwca 2016 r. w sprawie C 332/14 (Wolfgang und Dr. Wilfried Rey Grundstücksgemeinschaft GbR).

Stan faktyczny

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego