Odszkodowanie jest przysporzeniem majątkowym

Roszczenie odszkodowawcze za utracone mienie zaspokojone przez Skarb Państwa nie stanowi kosztu uzyskania przychodu.

Publikacja: 28.11.2016 03:30

Odszkodowanie jest przysporzeniem majątkowym

Foto: 123RF

Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 11 października 2016 r. (IPPB6/4510-421/16-2/AP).

Wnioskodawca, na mocy decyzji z 1949 r. (uznanej w 2011 r. za bezprawną) został pozbawiony majątku. Wyrokiem sądu apelacyjnego wnioskodawcy zostało przyznane odszkodowanie, gdyż utracony majątek nie mógł zostać zwrócony w naturze. Odszkodowanie obejmowało również wartość ruchomości należących do przedsiębiorstwa spółki, które nie istniały w momencie uznania bezprawności działania organów władzy, dlatego odszkodowanie było jedyną formą naprawienia szkody.

Wnioskodawca zapytał organ podatkowy, czy odszkodowanie uzyskane za utracone mienie jest przychodem podatkowym spółki. W razie udzielenia odpowiedzi twierdzącej wnioskodawca dopytywał, czy ma prawo zaliczyć do kosztów podatkowych wartość roszczenia odszkodowawczego uznanego przez sąd za uzasadnione prawnie i zaspokojone przez Skarb Państwa odszkodowaniem.

Zdaniem wnioskodawcy, wartość otrzymanego odszkodowania nie jest przychodem. Jeśli zwrot majątku wystąpiłby w naturze, to jego wartość nie stanowiłaby przychodu podatkowego, gdyż właściciel odzyskałby swoje mienie, a w momencie wypłaty odszkodowania pozycja spółki nie powinna się pogorszyć. W przypadku uznania odszkodowania za przychód podatkowy, wnioskodawca uważał, że powinien uzyskać prawo do potrącenia kosztów podatkowych w wysokości wartości zaspokojonego roszczenia odszkodowawczego. Wnioskodawca posiada roszczenie, które polegało na zwrocie majątku w naturze albo zapłacie przez Skarb Państwa odszkodowania. Spółka argumentowała, że roszczenie mogłoby być przedmiotem obrotu, a poprzez wypłatę odszkodowania utraciła to aktywo, więc wartość utraconej wierzytelności powinna zostać uznana za koszt podatkowy.

Organ uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Argumentował, że podatnikowi będzie przysługiwać prawo do otrzymania odszkodowania i będzie ono trwałym przysporzeniem majątkowym, w związku z czym powinno ono być uznane za przychód w świetle art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Otrzymując odszkodowanie za zwrócony majątek, spółka nie poniosła straty, tylko została jej zwrócona równowartość w postaci odszkodowania. Wartość uznanego prawnie przez sąd i zaspokojonego przez Skarb Państwa roszczenia nie może więc być kosztem podatkowym.

Komentarz eksperta

Maciej Fiedorczuk, konsultant w Ddiale prawnopodatkowym PwC

Spory w zakresie uznania, bądź nieuznania otrzymanego odszkodowania z tytułu bezprawnego działania państwa za przychód podatkowy nie należą do rzadkości. W komentowanej interpretacji organ zajął stanowisko zgodne z literalnym brzmieniem przepisów i z wypracowaną przez izby skarbowe i sądownictwo administracyjne linią interpretacyjną przepisów (por. wyrok NSA w Warszawie z 9 kwietnia 2015 r.,II FSK 732/13; wyrok WSA w Warszawie z 6 lutego 2012 r., III SA/Wa 1493/11; pismo ministra finansów z 6 maja 2015 r., 32281/15). W przepisach ustawy o CIT funkcjonuje zamknięty katalog przychodów niepodlegających opodatkowaniu, jak i również katalog zwolnień podatkowych. Nie wymieniono w nich odszkodowania przyznanego przez Skarb Państwa. Co ważne, zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą (por. wyrok WSA w Warszawie z 6 lutego 2012 r., III SA/Wa 1492/11), nawet mimo istnienia w rzeczywistości prawnej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który wprowadza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanym od Skarbu Państwa, w stosunku do osób prawnych nie można stosować go na drodze analogii, a brak jego odpowiednika w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nie jest wyrazem niekonstytucyjności art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Trudno uznać wartość spełnionego przez Skarb Państwa roszczenia za koszt podatkowy spółki, gdy spełnione roszczenie jest przysporzeniem po stronie spółki, nawet mimo faktu utraty możliwości obrotu roszczeniem.

Odnosząc się do definicji kosztów podatkowych w ustawie o CIT, organ podatkowy stwierdził, że w danym przypadku nie ma mowy o celowym poniesieniu wydatku dla osiągnięcia, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. Utrata możliwości obrotu roszczeniem na drodze otrzymania odszkodowania nie może też zostać uznana za działanie mające pośredni bądź bezpośrednio związek z prowadzoną działalnością gospodarczą spółki. Bezprawne upaństwowienie majątku spółki nie jest skutkiem prowadzonej działalności gospodarczej, tylko działaniem, na które nie miała ona żadnego wpływu. Otrzymując odszkodowanie za zwrócony majątek spółka nie poniosła ekonomicznej czy podatkowej straty wynikającej z utraty możliwości obrotu roszczeniem odszkodowawczym - zwrócona jej została równowartość w postaci odszkodowania. Należy zatem zgodzić się z organem, który doszedł do wniosku, że kosztami uzyskania przychodu w tym przypadku mogą być ewentualne koszty związane z dochodzeniem roszczeń, w tym koszty sądowe.

Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 11 października 2016 r. (IPPB6/4510-421/16-2/AP).

Wnioskodawca, na mocy decyzji z 1949 r. (uznanej w 2011 r. za bezprawną) został pozbawiony majątku. Wyrokiem sądu apelacyjnego wnioskodawcy zostało przyznane odszkodowanie, gdyż utracony majątek nie mógł zostać zwrócony w naturze. Odszkodowanie obejmowało również wartość ruchomości należących do przedsiębiorstwa spółki, które nie istniały w momencie uznania bezprawności działania organów władzy, dlatego odszkodowanie było jedyną formą naprawienia szkody.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP