Czy strony nie mogą same ustalić kiedy powstanie obowiązek podatkowy

O tym, czy dana usługa została faktycznie wykonana, decyduje obiektywny moment kiedy wszystkie działania i czynności składające się na nią są zrealizowane. Strony nie mogą w drodze umowy cywilnoprawnej postanowić, że obowiązek podatkowy powstaje w innym momencie niż faktyczne wykonanie usługi.

Publikacja: 11.12.2017 03:00

Czy strony nie mogą same ustalić kiedy powstanie obowiązek podatkowy

Foto: 123RF

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 2 listopada 2017 r. (I SA/Kr 829/17).

Spółka zamierza wziąć udział w programie, w ramach którego świadczyłaby usługę polegającą na upowszechnianiu na rynku produktów autoryzowanego partnera – korporacji o globalnym zasięgu. Upowszechnienie to polegałoby na podejmowaniu w stosunku do określonej grupy produktów szczególnych czynności marketingowych oraz na zachęcaniu klientów do zakupu danych towarów i usług korporacji. Spółka będzie otrzymywać od partnera akceptację wykonanej usługi wraz z kwotą przysługującego wynagrodzenia. Po uzyskaniu akceptacji usługi spółka prześle fakturę za wykonaną usługę. Spółka chciała uzyskać potwierdzenie, że jako moment wykonania przez nią usługi należy przyjąć przesłanie przez korporację akceptacji wykonania usługi oraz informacji o kwocie przysługującego spółce wynagrodzenia. Zdaniem spółki, usługa wprowadzenia na rynek jest przez nią wykonana dopiero w momencie akceptacji usługi oraz przyznaniu jej za to określonej kwoty wynagrodzenia. Bez uprzedniego komunikatu o akceptacji usługi i przyznaniu wynagrodzenia nie ma ona technicznych możliwości wystawienia faktury VAT, gdyż faktura jest wystawiana w odpowiedzi na akceptację usługi.

Organ podatkowy w interpretacji 0111-KDIB3-3.4012.9.2017.1.PK uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Wskazał, że zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi oraz, że przedmiotem opodatkowania, co do zasady, jest usługa zrealizowana. Moment wykonania usługi należy wiązać z wykonaniem (zrealizowaniem) wszystkich działań i czynności składających się na daną usługę, a nie z momentem jej rozliczenia z usługobiorcą.

Rozpatrując skargę spółki na tę interpretację, WSA przychylił się do stanowiska organu. Podkreślił, że o tym, czy dana usługa została faktycznie wykonana, decyduje obiektywny moment jej wykonania. Strony w drodze umowy cywilnoprawnej nie mogą ustalić, jakoby obowiązek podatkowy powstał w innym momencie niż faktyczne wykonanie usługi. Moment wykonania usługi rozumiany jest rygorystycznie – chodzi o faktyczne wykonanie usługi, a więc moment, kiedy usługa jest zakończona.

Autorka jest współpracowniczką zespołu zarządzania wiedzą podatkową Deloitte

Komentarz eksperta

Karolina Scheller, konsultantka w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, przy czym w dalszych przepisach ustawy ustanowiono liczne wyjątki od tej zasady ogólnej. Jednocześnie przepisy ustawy o VAT nie zawierają postanowień pozwalających na określenie, w którym momencie usługa została wykonana. W konsekwencji, od prawidłowego ustalenia momentu wykonania usługi zależy określenie innych konsekwencji wynikających z przepisów ustawy o VAT, w tym przede wszystkim momentu powstania obowiązku podatkowego, jak również terminu na wystawienie faktury VAT dokumentującej świadczenie usługi.

Przedmiotem rozstrzygnięć sądów administracyjnych oraz organów podatkowych stosunkowo często jest kwestia momentu wykonania usługi. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem orzecznictwa oraz doktryny prawa podatkowego, usługę można uznać za wykonaną w momencie, w którym zakończone są wszystkie czynności składające się na daną usługę. Co warte podkreślenia, moment wykonania usługi (dla celów VAT) należy każdorazowo ustalać jedynie na podstawie przepisów ustawy o VAT. Inne przepisy bądź postanowienia zawarte pomiędzy stronami stosunku zobowiązaniowego mogą mieć jedynie charakter pomocniczy.

Abstrahując od komentowanej sprawy, innym przykładem usług, dla których określenie momentu ich wykonania może budzić wątpliwości, są przykładowo usługi budowlane lub budowlano-montażowe. Tego rodzaju usługi, według przepisów innych niż przepisy ustawy o VAT, bywają uznane za zakończone w przypadku spełnienia formalności (przykładowo: podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego). W tym zakresie warto przypomnieć, że kwestia momentu wykonania usług budowlanych lub budowlano-montażowych została rozstrzygnięta w interpretacji ogólnej ministra finansów z 1 kwietnia 2016 r., w której wskazano, że bez znaczenia pozostaje konieczność dopełnienia formalności wynikających z przepisów innych niż ustawa o VAT. Innym przykładem usług, dla których określenie momentu wykonania może być problematyczne, są usługi polegające na udzieleniu licencji do korzystania z programów.

W niniejszej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie utrzymał w mocy zaskarżone interpretacje podatkowe oraz ponownie wyraził utrwalony w orzecznictwie sądów administracyjnych pogląd, że bez znaczenia na potrzeby określenia momentu wykonania usługi w rozumieniu przepisów ustawy o VAT pozostają ustalenia stron stosunku zobowiązaniowego. Jak podkreślono, o tym, czy usługa została wykonana, decyduje obiektywny fakt zakończenia wszelkich czynności składających się na daną usługę. Komentowany wyrok wpisuje się w utrwaloną linię orzeczniczą sądów administracyjnych oraz doktryny prawa podatkowego.

Rozważania WSA przedstawione w ustnym uzasadnieniu kontynuują pewną utrwaloną już koncepcję. Trudno to jednak ocenić jednoznacznie pozytywnie. W praktyce zdarza się bowiem, że to nabywca ostatecznie decyduje, czy usługa została wykonana zgodnie z jego oczekiwaniem. W konsekwencji, konieczność zapłaty VAT przez dostawcę może znacząco wyprzedzać moment otrzymania zapłaty za usługę, a więc pozostawać realnym problemem biznesowym.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 2 listopada 2017 r. (I SA/Kr 829/17).

Spółka zamierza wziąć udział w programie, w ramach którego świadczyłaby usługę polegającą na upowszechnianiu na rynku produktów autoryzowanego partnera – korporacji o globalnym zasięgu. Upowszechnienie to polegałoby na podejmowaniu w stosunku do określonej grupy produktów szczególnych czynności marketingowych oraz na zachęcaniu klientów do zakupu danych towarów i usług korporacji. Spółka będzie otrzymywać od partnera akceptację wykonanej usługi wraz z kwotą przysługującego wynagrodzenia. Po uzyskaniu akceptacji usługi spółka prześle fakturę za wykonaną usługę. Spółka chciała uzyskać potwierdzenie, że jako moment wykonania przez nią usługi należy przyjąć przesłanie przez korporację akceptacji wykonania usługi oraz informacji o kwocie przysługującego spółce wynagrodzenia. Zdaniem spółki, usługa wprowadzenia na rynek jest przez nią wykonana dopiero w momencie akceptacji usługi oraz przyznaniu jej za to określonej kwoty wynagrodzenia. Bez uprzedniego komunikatu o akceptacji usługi i przyznaniu wynagrodzenia nie ma ona technicznych możliwości wystawienia faktury VAT, gdyż faktura jest wystawiana w odpowiedzi na akceptację usługi.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP