Przedsiębiorca ma prawo ubiegać się o wcześniejszy zwrot VAT

Gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do:

- obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub

- zwrotu różnicy na rachunek bankowy (zob. art. 87 ust. 1 ustawy o VAT).

Przykład

Firma Y w deklaracji VAT-7 za kwiecień 2016 r. wykazała nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym w wysokości 10 000 zł. Firma Y ma prawo nadwyżkę tę zadeklarować:

- w całości do zwrotu na rachunek bankowy

- w całości do przeniesienia na następny miesiąc

- częściowo do zwrotu na rachunek bankowy, a częściowo do przeniesienia na następny miesiąc (np.: odpowiednio: 2 000 zł i 8000 zł lub 5 000 zł i 5 000 zł itd.)

Na rachunek bankowy lub do przeniesienia

Zwrot różnicy podatku, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 6 ustawy o VAT, następuje w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której podatnik jest członkiem (wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym, o którym mowa w odrębnych przepisach) lub na wskazany rachunek banku lub na rachunek spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, jako zabezpieczenie udzielanego przez ten bank lub przez tę kasę kredytu, na podstawie złożonego przez podatnika do naczelnika urzędu skarbowego w terminie do złożenia deklaracji podatkowej, pisemnego, nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową udzielających kredytu, do przekazania tego zwrotu (art. 87 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy o VAT).

Przykład

Spółka ABC złożyła 25 kwietnia 2016 r. w urzędzie skarbowym deklarację VAT-7 za marzec 2016 r. z zadeklarowaną kwotą różnicy podatku do zwrotu na rachunek bankowy. Urząd skarbowy ma 60 dni na zwrot różnicy podatku, tj. powinien to zrobić do 24 czerwca 2016 r.

Można się starać o 25 dni

Pod pewnymi warunkami podatnik może się ubiegać o przyspieszony zwrot różnicy podatku na rachunek bankowy.

Zgodnie z art. 87 ust. 6 in principio ustawy o VAT, na wniosek podatnika, złożony wraz z deklaracją podatkową, urząd skarbowy jest obowiązany zwrócić różnicę podatku, o której mowa w ust. 2, w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, w przypadku gdy kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, wyni kają z:

1) faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone, z uwzględnieniem art. 22 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej,

2) dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT, i zostały przez podatnika zapłacone,

3) importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a ustawy o VAT, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji.

Przykład

Jeżeli znana nam z poprzedniego przykładu spółka ABC złożyłaby wniosek o przyspieszony zwrot i spełniała pozostałe warunki konieczne do ubiegania się o ten przyspieszony zwrot, to urząd skarbowy powinien był zwrócić jej VAT w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, tj. do 20 maja 2016 r.

Konieczny jest wniosek

Ubieganie się o przyspieszony, 25-dniowy zwrot różnicy podatku pozostawione jest woli podatnika. Podatnik, który chce z tego prawa skorzystać, musi łącznie z deklaracją VAT-7 (VAT-7K lub VAT-7D) złożyć wniosek o przyspieszony zwrot (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 marca 2013 r., I FPS 5/12).

Podatnik, który składa wniosek o przyśpieszony zwrot podatku, zaznacza w poz. 66 deklaracji VAT-7 lub VAT-7K albo w poz. 72 deklaracji VAT-7D, że składa wniosek o przyspieszenie terminu zwrotu podatku.

Przelew na większe płatności

Urząd skarbowy jest obowiązany zwrócić różnicę podatku na wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją VAT-7 (VAT-7K lub VAT-7D) w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, jeżeli kwoty podatku naliczonego wykazane w tych deklaracjach wynikają z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone, z uwzględnieniem art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarcze >patrz ramka.

W przypadku transakcji, których wartość nie przekracza 15 tys. euro, prawo do zwrotu w terminie skróconym przysługiwałoby podatnikom, którzy spełnią swoje świadczenie obojętnie w jaki sposób (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 15 maja 2009 r., I SA/Lu 74/09). Natomiast zapłata za towar czy usługę, których wartość przekracza 15 tys. euro, dokonana gotówką, bez pośrednictwa rachunku bankowego, nie spełnia wymogu z art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o VAT (wyrok NSA z 2 czerwca 2011 r., I FSK 1075/10).

Przykład

W kwietniu 2016 r. firma X nabyła towary i usługi wyłącznie na terytorium kraju. Ich zakup został udokumentowany fakturami. Zgodnie z wewnętrznymi regulacjami obowiązującymi w firmie X wszystkie faktury zostały uregulowane przelewami bankowymi, z wyjątkiem kilku faktur dokumentujących nabycie towarów i usług do wartości nieprzekraczającej 1 000 zł. Firma X może ubiegać o przyspieszony 25-dniowy termin zwrotu VAT, gdyż sposób zapłaty nie naruszył postanowień art. 22 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Czy kompensata pozbawia uprawnienia

Zapłata może polegać również na kompensacie wierzytelności, niezależnie od wartości transakcji (wyrok NSA z 2 czerwca 2011 r., I FSK 1075/10; wyrok NSA z 2 czerwca 2011 r., I FSK 1075/10 i wyrok NSA z 5 kwietnia 2012 r., I FSK 1731/11). Moim zdaniem podatnik regulujący swe należności w drodze kompensaty nie traci prawa do ubiegania się o wcześniejszy zwrot. W ostatnim czasie w praktyce organów podatkowych pojawił się jednak pogląd, że uregulowanie należności w drodze kompensaty pozbawia podatnika prawa do ubieganie się o wcześniejszy zwrot VAT (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 października 2015 r., ILPP4/4512-1-257/15-2/ISN oraz interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 6 lutego 2015 r., IPPP2/443-1152/ 14-2/KOM).

Zatrzymanie tytułem kaucji

Podatnik nie uiści całej zapłaty należności wynikających z faktur, jeżeli na podstawie porozumienia zatrzymuje jej część (np. 5 proc.) jako tzw. kaucję (praktyka taka jest częsta w przypadku umów budowlanych). Przy czym zatrzymanie kaucji nie może być uznane za potrącenie umowne. Podatnik, który płaci, zatrzymując część wynagrodzenia tytułem kaucji, nie może zatem skorzystać z przyspieszonego zwrotu podatku (tak wyrok NSA z 11 czerwca 2010 r., I FSK 1050/09 oraz wyrok NSA z 11 czerwca 2010 r., I FSK 928/09). Jeżeli podatnik chciałby ubiegać się o przyspieszony zwrot, to powinien uregulować całą fakturę, natomiast jego kontrahent powinien przekazać mu kwotę kaucji.

Przykład

Spółka A i spółka B nabyły usługi budowane od przedsiębiorstwa X. Umowy o roboty budowlane zawarte przez obie spółki z przedsiębiorstwem X przewidywały kaucję zabezpieczającą właściwe wykonanie robót budowlanych przez przedsiębiorstwo X. Spółka A otrzymała kaucję na rachunek bankowy, płacąc całą kwotę wynagrodzenia przedsiębiorstwu X. Natomiast spółka B potrąciła kaucję z wynagrodzenia należnego przedsiębiorstwu X. Tylko spółka A może ubiegać się o wcześniejszy zwrot VAT z urzędu skarbowego.

Z danego okresu rozliczeniowego...

W orzecznictwie sądów administracyjnych dominuje pogląd, że przedmiotem oceny urzędu skarbowego co do zasadności zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w ciągu 25 dni od dnia złożenia przez podatnika rozliczenia jest zbiorcza kwota wykazana w deklaracji VAT-7, a nie kwoty wynikające z poszczególnych faktur. Wszystkie faktury objęte daną deklaracją powinny bowiem spełniać warunek zapłaty należności. Taki pogląd odnajdziemy w wyroku NSA z 10 listopada 2011 r. (I FSK 188/11). W orzeczeniu tym czytamy, że nie jest możliwe „rozbijanie" jednej kwoty do zwrotu na rachunek bankowy w dwóch różnych terminach zależnie od tytułu, z którego wynika prawo do odliczenia podatku naliczonego. Taki pogląd został także wyrażony w wyroku WSA w Gliwicach z 12 października 2010 r. (III SA/Gl 1313/10) oraz w orzecznictwie dotyczącym analogicznego przepisu art. 21 ust. 6a pkt 1 ustawy o VAT z 1993 r.: wyrok NSA z 30 czerwca 2004 r. (FSK 260/04) i wyrok NSA 7 grudnia 2005 r. (I FSK 235/05).

Odmiennie wypowiedział się natomiast WSA w Gliwicach, który w wyroku z 11 lutego 2004 r. (I SA/Ka 15/03), stwierdził, że brak jest podstaw prawnych do odmowy zwrotu różnicy podatku w trybie art. 21 ust. 6a ustawy o VAT z 1993 r. (w brzmieniu obowiązującym od 26 marca 2002 r.) w odniesieniu do części podatku naliczonego wynikającego z faktur zakupu i dokumentów celnych zapłaconych do dnia złożenia rozliczenia, a pozostałej części dotyczącej należności niezapłaconych – w ciągu 60 dni.

...a czasem z poprzednich

Warunkiem zwrotu różnicy podatku w terminie 25 dni jest zapłata należności zarówno za faktury dotyczące danego okresu rozliczeniowego, jak też za faktury z poprzednich okresów rozliczeniowych, jeżeli mają wpływ na rozliczenie wykazane w deklaracji podatkowej (wyrok NSA z 11 marca 2013 r., I FPS 5/12).

Nie tylko faktury, ale także podatek

Jeżeli kwoty podatku naliczonego wykazanego w deklaracji wynikają z trzech przypadków opisanych w art. 87 ust. 6 ustawy o VAT, tj. z:

1) faktur,

2) dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT, i zostały przez podatnika zapłacone,

3) importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a ustawy o VAT, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji,

– to zwrot w terminie 25 dni jest możliwy jedynie przy spełnieniu wszystkich opisanych w tym przepisie warunków (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 11 marca 2010 r., IBPP2/ 443-850/09/ICz).

Zatem kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji VAT-7 (VAT-7K lub VAT-7D), które wynikają z dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT, muszą być przez podatnika zapłacone. W przypadku importu towarów rozliczanego w deklaracji VAT-7 (VAT-7K lub VAT-7D), wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, w deklaracji VAT-7 (VAT-7K lub VAT-7D) musi być wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji.