Sprawy czekające na rozstrzygnięcie przez Trybunał Konstytucyjny

Taka luka w przepisach może prowadzić do niepotrzebnego cierpienia. Trzeba pamiętać, że pełne ubezwłasnowolnienie jest na świecie traktowane coraz częściej jako anachronizm. Dziś już inaczej rozumiemy prawa człowieka i wiemy, że zamiast je odbierać, trzeba dostosowywać pomoc do konkretnych potrzeb.

TERMIN WZNOWIENIA POSTĘPOWANIA (K33/15)

SPRAWA CZEKA OD 2015-11-10, 158 dni

Dotyczyć może wielu osób. Każdego, kto przegrał sprawę na podstawie przepisów, które Trybunał Konstytucyjny uznał kilka lat później za niekonstytucyjne

Dziś – zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego – wznowienie sprawy jest możliwe tylko w ciągu 5 lat od uprawomocnienia się orzeczenia. A zatem, jeśli po tym czasie Trybunał zakwestionuje przepisy, na podstawie których sąd wydał wyrok, to sprawy nie da się wznowić. A bez tego nie można domagać się np. odszkodowania za niezgodne z prawem działanie władzy publicznej. Taka sytuacja – zdaniem RPO – narusza Konstytucję.

STWIERDZENIE TRWAŁEGO NIEODWRACALNEGO USTANIA CZYNNOŚCI MÓZGU (K42/15)

SPRAWA CZEKA OD 2015-12-07, 131 dni

Dotyczyć może osób oczekujących na przeszczepy, a jest ich 2 tysiące

Chodzi o to, że Minister Zdrowia ogłasza sposób stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu w drodze obwieszczenia. A to nie jest źródło prawa. Poprawne uregulowanie tych kwestii jest ważne dla rozwoju przeszczepów w Polsce.

Na przeszczepy czeka ok. 2 tys. osób. Ich szanse na znalezienie dawcy zależą od tego, na ile ludzie będą mieli zaufanie do procedur dotyczących uznania kogoś za zmarłego i zakwalifikowania go jako potencjalnego dawcy.

MAKSYMALNY OKRES TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA (K3/16)

SPRAWA CZEKA OD 2016-01-08, 100 dni

W areszcie tymczasowym siedzi teraz 4396 osób (stan na 31 marca)

Rzecznik zakwestionował przepis pozwalający na zastosowanie tymczasowego aresztowania tylko z powodu surowości kary grożącej podejrzanemu, także wówczas, gdy nie ma ryzyka, że podejrzany będzie utrudniał postępowanie. Wątpliwości budzi również możliwość przedłużania tymczasowego aresztowania bez określenia górnej granicy lub wskazania szczegółowych przesłanek uzasadniających jego przedłużenie. Rzecznik Adam Bodnar zwrócił uwagę na ten problem już na samym początku swojej kadencji: chodziło o sprawę kibica Macieja Dobrowolskiego, który w areszcie tymczasowym spędził 40 miesięcy.

ZASKARŻENIE KONTROLI OSOBISTYCH WIĘŹNIÓW (K5/16)

SPRAWA CZEKA OD 2016-01-22, 86 dni

Dotyczy 70 tysięcy osób.

Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił o stwierdzenie niezgodności z konstytucją przepisów Kodeksu karnego wykonawczego w zakresie, w jakim nie przewidują one wydawania formalnej decyzji w sprawie kontroli osobistej skazanego. O poddaniu więźnia kontroli osobistej decyduje funkcjonariusz Służby Więziennej, a więzień nie ma możliwości weryfikacji tej decyzji przez sąd penitencjarny.

NOWE MOŻLIWOŚCI INWIGILACJI W USTAWIE O POLICJI (M.IN. INWIGILACJA ZACHOWAŃ W SIECI) (K 9/16 )

SPRAWA CZEKA OD 2016-02-18, 60 dni

26 mln osób korzysta w Polsce z internetu

Chodzi o zasady stosowania kontroli operacyjnej oraz podsłuchów, pobieranie danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych. Rzecznik Praw Obywatelskich nie kwestionuje – co do zasady – możliwości, a nawet potrzeby stosowania różnych form inwigilacji. Działania nakierowane na ochronę bezpieczeństwa obywateli nie mogą jednak w sposób nieograniczony ingerować w prawo do prywatności.

Ustawa pozwala na tworzenie infrastruktury do pozyskiwania danych internetowych. W przypadku billingów służby rocznie sprawdzają ok. 2 milionów informacji. Jeżeli powstanie taka infrastruktura, to będziemy mówili o podobnej skali sprawdzania danych internetowych. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami kontrola operacyjna będzie mogła trwać aż do 18 miesięcy. Czyli przez półtora roku służby policyjne i służby specjalne będą mogły ustalać treść naszej korespondencji niezależnie od tego, czy ostatecznie zostanie uruchomione na tej podstawie postępowanie karne.

BRAK MOŻLIWOŚCI ZASKARŻENIA UŻYCIA ŚRODKÓW PRZYMUSU BEZPOŚREDNIEGO (K7/16)

SPRAWA CZEKA OD 2016-01-25, 83 dni

Dotyczy to kilkuset a może kilku tysięcy osób

Rzecznik Praw Obywatelskich zakwestionował przepisy, które nie przewidują możliwości złożenia zażalenia na zastosowanie środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej. Zaskarżone przepisy są w ocenie Rzecznika niezgodne zarówno z postanowieniami Konstytucji, jak i Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

W raportach rządowych mowa jest o 8000 przypadkach użycia przymusu bezpośredniego rocznie, w ok. 70 przypadkach wszczęto postępowania w sprawie niewłaściwego użycia.

Do RPO docierają informacje o problemach obywateli zwłaszcza w relacji ze strażami miejskimi i gminnymi. Są to instytucje lokalne i jako takie pozbawione centralnych szkoleń i ćwiczeń w zakresie prawidłowego stosowania środków przymusu. Możliwość złożenia zażalenia w takiej sytuacji wydaje się kluczowa.

ZMIANY W USTAWIE O SŁUŻBIE CYWILNEJ (SPRAWA POŁĄCZONA K6/16, K8/16)

SPRAWA CZEKA OD 2016-02-01, 77 dni

Dotyczy to 100 tys. osób pracujących w służbie cywilnej

Po wprowadzeniu nowych przepisów 200 osób nagle straciło pracę. Do tego na podstawie nowych przepisów nie ma już konkursów na wyższe stanowiska w służbie cywilnej. A zatem nikt, kto nie jest w bezpośredniej bliskości poszukujących pracowników, nie może się dowiedzieć, że poszukiwane są osoby na dane stanowisko (ogłoszenia o konkursach musiały być publiczne). Zmiany w ustawie o służbie cywilnej w ocenie Rzecznika naruszają konstytucyjne standardy dotyczące dostępu do służby publicznej oraz funkcjonowania korpusu służby cywilnej.

Według szefa Służby Cywilnej Dobrosława Dowiat-Urbańskiego, w dniu wejścia w życie ustawy na wyższych stanowiskach zatrudnionych było 1580 osób, stosunki pracy wygasły 212 osobom, co stanowi 13 proc. wszystkich pełniących wyższe stanowiska. (wystąpienie w Sejmie 17 marca 2016 r.)

Rzecz dotyczy nie tylko ich – ale wszystkich 121 tysięcy osób, którzy pracują w służbie cywilnej: zasady osiągania awansu stają się dla nich mniej jasne, poza tym tracą znaczącą pewność zatrudnienia (która wielu osobom rekompensowała niższe niż w sektorze prywatnym zarobki).

CZY RZĄD MOŻE DECYDOWAĆ O KSZTAŁCIE PROGRAMÓW RTV (K 13/16 )

SPRAWA CZEKA OD 2016-03-24, 24 dni

Dotyczy co najmniej kilku milionów osób

Zdaniem RPO nowa, obowiązująca od 1 stycznia 2016 r. ustawa medialna narusza konstytucyjne gwarancje wolności słowa i wolności mediów podporządkowując władze publicznego radia i telewizji bezpośrednio rządowi. Rzecznik podkreśla, że zachowanie wewnętrznego pluralizmu w programach możliwe jest tylko pod warunkiem zachowania wyraźnego dystansu od aktualnego dysponenta politycznego.

Sprawa dotyczy tych, którzy informacje czerpią z publicznego radia i TV (programy informacyjne i publicystyczne ogląda w publicznej telewizji 2-3 mln osób), ale też wszystkich z nas, którzy jesteśmy obowiązani do płacenia abonamentu RTV.

USTAWA O RÓWNYM TRAKTOWANIU

SPRAWA CZEKA OD 2016-03-31, 18 dni

Dotyczy każdego, kto poczuje się nierówno traktowany

Ustawa o równym traktowaniu zawiera zamknięty katalog przesłanek, które nie pozwalają na dyskryminację (płeć, rasa, pochodzenie etniczne, narodowość, religia, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientacja seksualna). Jednak z Konstytucji (art. 32) wynika zakaz dyskryminacji ze względu na jakąkolwiek przyczynę.

Sprawa dotyczy zresztą nie tylko tych, którzy są dyskryminowani z przyczyn niewymienionych w ustawie. Ustawa różnicuje bowiem poziom ochrony dla poszczególnych przesłanek. Np. pomimo tego, że niepełnosprawność? jest wymieniona w ustawie, to osoba z niepełnosprawnością nie może domagać? się? odszkodowania, jeśli była dyskryminowana w dostępie do edukacji.

PRZEPISY O ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ ZA NIEUCZCIWĄ REKLAMĘ (K 12/16)

SPRAWA CZEKA OD 2016-03-22, 26 dni

Czyn nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest wykroczeniem. Definicja karanych czynów jest jednak niejasna i nieprecyzyjna, dlatego Rzecznik Praw Obywatelskich skierował w tej sprawie wniosek do Trybunału Konstytucyjnego.

Przed sądami powszechnymi, gospodarczymi i przed Urzędem Ochrony Konsumentów i Konkurencji takich spraw rocznie zaczyna się kilkaset. Spraw gospodarczych dotyczących nieuczciwej konkurencji oraz prawa własności przemysłowej w latach 2008-2015 było w sądach okręgowych 3200.