Cyfryzacja w raportowaniu podatkowym

Dzięki uzyskaniu wglądu w działalność firmy w czasie rzeczywistym, organy minimalizują luki podatkowe, poprawiają efektywność i dokładność i znacznie upraszczają kontrolę, pośrednio ograniczają koszty funkcjonowania administracji.

Publikacja: 27.06.2018 05:30

Cyfryzacja w raportowaniu podatkowym

Foto: 123RF

Technologia ma obecnie ogromny wpływ na biznes i staje się fundamentalną częścią wszelkich operacji. Właściwie każdy rodzaj biznesu to w większej lub mniejszej mierze biznes technologiczny. Również administracja publiczna adaptuje i wdraża zaawansowane narzędzia technologicznie i to znacznie szybciej niż byśmy tego oczekiwali. Tak samo w drugą stronę: to technologia wpływa na zastosowany przez ustawodawcę sposób regulacji i często go determinuje.

W ciągu ostatniej dekady można było zauważyć trzy główne trendy w kształtowaniu raportingu podatkowego, w szczególności dotyczącego VAT:

1. nowe przepisy podatkowe wdrażane są dość agresywnie i obejmują coraz bardziej kompleksowy zakres transakcji, co pozwala administracji podatkowej danego kraju skontrolować cały łańcuch dostaw, na każdym etapie transakcji;

2. przesuwa się nacisk regulacji z egzekwowania od przedsiębiorców okresowego raportowania zbiorczego (miesiąc, kwartał, rok) do raportowania transakcji w czasie rzeczywistym i również na każdym etapie transakcji;

3. państwa współpracują ze sobą coraz bliżej i następuje coraz efektywniejsza wymiana danych o transakcjach – świat stał się globalną wioską.

W czasie rzeczywistym

Dzięki uzyskaniu wglądu w działalność firmy w czasie rzeczywistym, organy podatkowe minimalizują luki podatkowe, poprawiają efektywność i dokładność i znacznie upraszczają kontrolę, pośrednio minimalizują koszty funkcjonowania tejże administracji. Chociaż każdy kraj znajduje się na innym etapie wdrażania tych inicjatyw i wszystkie podejmują nieznaczne różne podejścia, trend jest jasny: kraje wykorzystują technologie do wspierania funkcji e-fakturowania, a także eFiling, eAccounting i eLedger.

Jak to wygląda na świecie

Bardzo zaawansowanym regionem w zmianie podejścia do raportowania podatkowego i implementacji nowych technologii jest Ameryka Łacińska. Brazylia, Meksyk i Chile wdrożyły model e-fakturowania oraz przekazywania informacji o transakcjach w czasie rzeczywistym ponad 10 lat temu (zawierający tzw. pre-clearance= pre-autoryzację transakcji) oraz możliwość połączenia w systemie ERP transakcji przedsiębiorcy z transakcjami jego klienta. Wpływy z VAT w tym regionie stanowią ponad 60 proc. wszystkich wpływów podatkowych. Skarbce tych państw traciły miliony na przestępstwach podatkowych i unikaniu opodatkowania. Brazylia w pierwszym roku wprowadzenia nowych przepisów zwiększyła wpływy z VAT o ponad 58 bilionów dolarów. Z najnowszych informacji, ponad 3600 podatników w Kolumbii od pierwszego kwartału 2018 rozpocznie e-fakturowanie, natomiast od 1 stycznia 2019 r. każda wystawiona przez podatnika faktura będzie musiała mieć pre-autoryzację od kolumbijskiej administracji podatkowej.

Unia Europejska

Kraje unijne nie są aż tak zaawansowane we wprowadzaniu nowego podejścia. Część z krajów stosuje jeszcze standardowe podejście, ale to się zmienia bardzo szybko. Dobrym przykładem jest obowiązek składania organom plików SAF-T (Standard Audit File for Taxes – JPK) jako bezpośredniego importu danych z systemu ERP. JPK został już wdrożony w Portugalii, Polsce, na Litwie, w Austrii, Luxemburgu, częściowo w Czechach i już prawie w Norwegii). Kolejnym przykładem jest SII Real Time Reporting (Suministro Inmediato de Informacion) w Hiszpanii (obowiązujący od 1 lipca 2017 r.). SII zobowiązuje podatników do elektronicznego przekazywania danych z księgi głównej, a także określonych danych z faktur. Od 1 stycznia 2018 r. SII objął Kraj Basków i Navarrę.

Węgry są już pionierem w zakresie kas fiskalnych i raportowania on-line sprzedaży detalicznej B2C. Ponadto, począwszy od lipca 2018 r. wszystkie firmy zarejestrowane dla celów VAT, będą przesyłać krajowe faktury sprzedaży B2B o wartości podatku przekraczającej 100 000 HUF (~ 320 euro) w formacie XML do Węgierskiej Administracji Podatkowej i Celnej (NAV) w ciągu 24 godzin od jej wystawienia. Brak zgłoszenia faktur w czasie rzeczywistym może skutkować karami w wysokości do 500 000 HUF (~ 1,600 euro) za fakturę.

We Włoszech od 1 lipca 2018 r. e-fakturowanie B2B stanie się obowiązkowe dla firm zajmujących się sprzedażą benzyny i dla podwykonawców dla dostawców w zamówieniach publicznych, a od 1 stycznia 2019 r. e-fakturowanie B2B staje się obowiązkowe dla wszystkich firm.

W Wielkiej Brytanii w listopadzie 2017 r. Urząd Skarbowy i Celny Królewskiej Mości (HMRC) zaakceptował uwagi do obowiązujących przepisów dotyczących inicjatywy „Making Tax Digital" (MTD), która ma wejść w życie z początkiem kwietnia 2019 r. MTD ma na celu umożliwienie dostępu do informacji w czasie zbliżonym do rzeczywistego i udostępnienie wszystkich informacji podatkowych w jednym interfejsie. Inicjatywa wprowadziłaby także nowy system rozliczeń online, automatyczne korekty kodów podatkowych i inne cyfrowe usługi podatkowe.

Split Payment

Trochę inną funkcję pełni mechanizm podzielonej płatności w VAT. W przypadku płatności za fakturę z wykorzystaniem mechanizmu split payment, kwota VAT za pomocą dedykowanego komunikatu przelewu bankowego od razu trafia na odrębne konto VAT, z którego środki mogą być przeznaczone tylko na uregulowanie tego podatku. Mechanizm split payment zacznie obowiązywać w Polsce od 1 lipca 2018 r., na razie jako środek dobrowolny w transakcjach B2B, a od 1 stycznia 2019 r. jako mechanizm obowiązkowy w wybranych transakcjach. Wszystkie polskie banki i kasy oszczędnościowe wprowadziły już odpowiednie komunikaty przelewu. Ustawodawca przewidział korzyści dla podatników, którzy zastosują mechanizm podzielonej płatności.

Podatnicy, którzy zastosują ten mechanizm, mogą liczyć na następujące korzyści:

1. brak zastosowania sankcyjnej stawki odsetek (w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego wynika z 95 proc. faktur, które zostały zapłacone przy użyciu mechanizmu split payment) oraz sankcyjnych stawek 30 proc. i 100 proc. VAT,

2. brak odpowiedzialności solidarnej nabywcy przewidzianej dla nabywców kilku grup towarów,

3. możliwość uzyskania zwrotu VAT na rachunek VAT w terminie 25 dni od daty złożenia rozliczenia, bez dodatkowych warunków,

4. obniżenie wysokości podatku do zapłaty, w przypadku uregulowania podatku z rachunku VAT przed ustawowym terminem zapłaty.

Split payment funkcjonuje także we Włoszech (od 1 stycznia 2015 r.), ale tylko dla transakcji na rzecz podmiotów prawa publicznego. Obowiązuje też w Czechach. Jednak zarówno we Włoszech, jak i w Czechach zapłata VAT dokonywana jest przez nabywcę bezpośrednio na rachunek bankowy organu podatkowego, właściwego dla siedziby nabywcy.

System STIR

W styczniu 2018 r. weszła w życie tzw. ustawa STIR, która daje urzędom skarbowym możliwości prześwietlania rachunków bankowych polskich przedsiębiorców. STIR, czyli System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej, to stworzony przez urzędników i informatyków zespół algorytmów analizujących dostarczane obowiązkowo przez banki i SKOK-i dane finansowe dotyczące przedsiębiorców. System ma wychwytywać anomalie, które mogą mieć znamiona czynności zmierzających do wyłudzania VAT, w tym także polegające np. na wystawianiu pustych faktur. Ma także pomóc w walce z karuzelami VAT i zawczasu reagować, co może w znacznej części ułatwić wychwytywanie oszustów.

Tax Compliance

W tym kontekście niezwykle istotne staje się efektywne zarządzanie ryzykiem podatkowym. Następuje to poprzez skuteczne dopełnienie wszelkich wynikających z przepisów prawa obowiązków statutowych (kwestia zarządzania podatkami w firmie i działania zgodne z przepisami prawa). Klasyczne usługi Tax Compliance polegają na wprowadzeniu procedury zarządzania ryzykiem podatkowym poprzez identyfikację obszarów ryzyk oraz wprowadzeniu mechanizmów kontrolnych (takich jak zmiana struktury organizacyjnej, stosowne procedury, instrukcje, odpowiednie zarządzanie wiedzą podatkową) i wprowadzeniu narzędzi weryfikujących zarządzanie ryzykiem.

W skład elementów zarządzania ryzykiem podatkowym wchodzą przykładowo indywidualne interpretacje podatkowe, które stanowią swoisty parasol ochronny dla podatników. Kluczowe jest również odpowiednie zarządzanie ryzykiem podatkowym w trakcie rozstrzygania spraw podatkowych, w tym wyznaczenie osób odpowiedzialnych do reprezentowania podatnika w trakcie kontroli podatkowej. Obszary zwiększonego ryzyka stanowią również dokumentacja cen transferowych, weryfikacja podatku naliczonego, weryfikacja kontrahentów, zorganizowana część przedsiębiorstwa i asset deal oraz cienka kapitalizacja. Kolejnym kluczowym obszarem jest osobista odpowiedzialność finansowa oraz karna osób zajmujących się podatkami: odpowiedzialność za prowadzenie księgowości, przestępstwa i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom podatkowym, odpowiedzialność zarządu oraz udziałowców i zakres tej odpowiedzialności. Biorąc pod uwagę aktualne trendy w prawodawstwie, uregulowanie kwestii związanych z Tax Compliance w przedsiębiorstwie wydaje się niezwykle istotne.

Renata Kabas-Komorniczak, doradca podatkowy, Partner w warszawskim biurze Rödl & Partner

Technologia ma obecnie ogromny wpływ na biznes i staje się fundamentalną częścią wszelkich operacji. Właściwie każdy rodzaj biznesu to w większej lub mniejszej mierze biznes technologiczny. Również administracja publiczna adaptuje i wdraża zaawansowane narzędzia technologicznie i to znacznie szybciej niż byśmy tego oczekiwali. Tak samo w drugą stronę: to technologia wpływa na zastosowany przez ustawodawcę sposób regulacji i często go determinuje.

W ciągu ostatniej dekady można było zauważyć trzy główne trendy w kształtowaniu raportingu podatkowego, w szczególności dotyczącego VAT:

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP