Przedsiębiorcy tracą podatkowo na sprzedaży drogich aut

- Na początku 2019 r. spółka nabyła dla jednego z członków zarządu samochód osobowy o wartości przekraczającej 150 000 zł. Samochód, po ujęciu go w ewidencji środków trwałych, był przez dwa miesiące amortyzowany metodą liniową. W ostatnich dniach podjęto jednak decyzję o sprzedaży tego auta. W jaki sposób ustalić podatkowy dochód z tej transakcji? – pyta czytelniczka.

Czytaj też:

Leasing drogiego auta: odsetki można rozliczyć w kosztach bez limitu

Fiskus polubił auta. Mamy korzystne dla firm wyjaśnienia MF

Firmowy wóz z odliczeniami

Od 2019 r. droższe samochody osobowe są amortyzowane do wysokości limitu wynoszącego 150 000 zł. Wynika to z art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, które stanowią, że do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się odpisów z  tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w art. 22a–22o ustawy o PIT oraz art. 16a – 16m ustawy o CIT, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej kwotę:

a) 225 000 zł – w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (DzU z 2018 r. poz. 317 ze zm.),

b) 150 000 zł – w przypadku pozostałych samochodów osobowych.

Przy czym zwiększony limit amortyzacji w kwocie 225 000 zł dla samochodów elektrycznych będzie stosowany od dnia następującego po dniu ogłoszenia pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o zgodności pomocy publicznej ze wspólnym rynkiem lub stwierdzenia przez Komisję Europejską, że przepisy te nie stanowią pomocy publicznej. Do tego czasu w odniesieniu do tych pojazdów obowiązuje limit 150 000 zł.

W ograniczonej wysokości

W przypadku zakupu droższego samochodu osobowego, przekraczającego ww. limit, kosztem podatkowym jest więc odpowiednia część odpisu amortyzacyjnego, a nie jego całość. Wobec tego pojawia się pytanie o sposób ustalenia podatkowego dochodu ze sprzedaży tego środka trwałego. Na ogólną zasadę ustalania kosztów uzyskania przychodów w przypadku sprzedaży środka trwałego wskazuje art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o CIT. W myśl tych przepisów w przypadku odpłatnego zbycia środka trwałego kosztem podatkowym jest niezamortyzowana wartość początkowa środka trwałego, będąca zasadniczo różnicą między wydatkami na jego nabycie a sumą dokonanych odpisów amortyzacyjnych. W przypadku samochodów osobowych amortyzowanych w sposób określony przez art. 23 ust. 1 pkt  4 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, dochód ten jest jednak ustalany nieco inaczej niż w przypadku „zwykłego" środka trwałego.

Jak ustalić dochód

Na szczególny sposób ustalania dochodu ze sprzedaży środka trwałego, będącego samochodem osobowym amortyzowanym w ramach limitu 150 000 zł, wskazują przepisy określone przez art. 24 ust. 2a ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 5i ustawy o CIT. Wynika z nich, że dochodem albo stratą z odpłatnego zbycia nabytego uprzednio samochodu osobowego, będącego środkiem trwałym, jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia tego samochodu a jego wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w części nieprzekraczającej odpowiednio kwot, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, po pomniejszeniu tej wartości o sumę odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia tego samochodu zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. W rezultacie, w przypadku sprzedaży samochodu osobowego nabytego w 2019 r. w kwocie przekraczającej limit 150 000 zł, za niezamortyzowaną wartość początkową środka trwałego przyjmuje się wartość początkową w kwocie 150 000 zł pomniejszoną o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tj. dokonane od kwoty 150 000 zł).

Zasada ta:

? zgodnie z przepisem przejściowym, określonym przez art. 9 ustawy zmieniającej z 23 października 2018 r., ma zastosowanie do samochodów osobowych wprowadzonych do ewidencji środków trwałych po 31 grudnia 2018 r.,

? nie dotyczy podatników dokonujący odpłatnego zbycia samochodu osobowego, który był uprzednio oddany do odpłatnego używania na podstawie umowy leasingu/najmu/dzierżawy, jeżeli oddanie w odpłatne używanie stanowiło przedmiot działalności podatnika (art. 24 ust. 2b ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 5j ustawy o CIT).

Przykład

W styczniu 2019 r. spółka zakupiła samochód osobowy, którego wartość początkowa wyniosła 222 000 zł (wartość netto + 50 proc. nieodliczonego VAT). W tym samym miesiącu auto zostało wprowadzone do ewidencji środków trwałych. Przyjęta przez podatnika stawka amortyzacyjna wynosiła 20 proc.

Samochód został sprzedany w marcu 2019 r. za kwotę 221 400 zł (wartość netto + VAT = 180 000 zł + 41 400 zł).

I. Ustalenie wysokości odpisów amortyzacyjnych zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów:

Miesięczny odpis amortyzacyjny wynosił 3 700 zł

(222 000 zł x 20 proc. : 12 miesięcy)

Miesięczny odpis amortyzacyjny:

? w części stanowiącej KUP: 2 500 zł (150 000 zł/222 000 zł x 3 700 zł),

? w części stanowiącej NKUP: 1 200 zł (3 700 zł – 2 500 zł).

Suma odpisów amortyzacyjnych zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów za okres od lutego do marca 2019 r.: 5 000 zł (2 500 zł x 2 miesiące)

II. Ustalenie dochodu z odpłatnego zbycia samochodu osobowego, który podlega opodatkowaniu:

A. Przychód ze sprzedaży: 180 000 zł

B. Niezamortyzowana wartość początkowa wynosi 145 000, gdzie:

? wartość początkowa (ograniczona do wysokości limitu) wynosi 150 000 zł,

? odpisy amortyzacyjne za luty i marzec 2019 r. podlegające zaliczeniu do kosztów podatkowych wynoszą 5 000 zł (2 500 zł x 2 miesiące)

C. Dochód z odpłatnego zbycia (A – B) wynosi 35 000 zł

Wprowadzone przez ustawodawcę rozwiązanie powoduje, że na dochód ze sprzedaży samochodu osobowego wpływa niezamortyzowana wartość początkowa środka trwałego obejmująca wyłącznie sumę odpisów amortyzacyjnych zaliczonych do kosztów podatkowych.

Zmiana na niekorzyść

Im droższe auto nabędziemy w 2019 r., tym większy podatek zapłacimy przy jego sprzedaży (w porównaniu do warunków obowiązujących do końca 2018 r.).

Do końca 2018 r. w ustawach o PIT i o CIT nie było regulacji, które nakazywałyby wyłączać z kosztów podatkowych wydatki na zakup sprzedawanego samochodu osobowego w części przewyższającej obowiązujący wówczas limit 20 000 euro. W rezultacie, ustalając dochód ze sprzedaży takiego droższego auta, podatnik zaliczał do kosztów uzyskania przychodów wydatki poniesione na jego nabycie, pomniejszone o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych, na którą składały się zarówno odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, jak i te niestanowiące kosztów podatkowych (zob. interpretacje indywidualne: Dyrektora IS w Poznaniu z 22 stycznia 2016 r., ILPB4/4510-1-572/15-2/MC oraz Dyrektora KIS z 28 marca 2018 r., 0115-KDIT3.4011.100.2018.1.AK). Jednocześnie, za wydatki na nabycie auta uznawało się faktyczną wartość początkową, a nie jego wartość początkową odpowiadającą limitowi 20 000 euro. Sposób kalkulacji dochodu ze sprzedaży droższego samochodu osobowego jest zatem obecnie zdecydowanie odmienny od tego obowiązującego do końca 2018 r.

Starsze pojazdy na dotychczasowych zasadach

Przepis przejściowy (art. 9 ustawy zmieniającej) wyraźnie wskazuje, że sposób ustalania dochodu określony na podstawie art. 24 ust. 2a ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 5i ustawy o PIT ma zastosowanie do samochodów osobowych wprowadzonych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych po 31 grudnia 2018 r.