ZUS pomoże wydać świadectwo pracy szczególnej

O rozstrzygnięcie, które zarządzenie resortowe zawierające wykaz pracy w szczególnych warunkach stosuje się do pracowników zakładu pracujących w takich warunkach, pracodawca powinien zwrócić się do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej lub do ZUS.

Publikacja: 22.12.2016 05:50

ZUS pomoże wydać świadectwo pracy szczególnej

Foto: 123RF

Postępowanie mające na celu ustalenie, czy dana osoba spełnia przesłanki do nabycia świadczeń z ubezpieczeń społecznych (również udzielanie porad w tych sprawach), należy do kompetencji jednostek organizacyjnych ZUS. Tak wynika z art. 115 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm., dalej: ustawa emerytalna) oraz z art. 68 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 121 ze zm.).

Wykaz z rozporządzenia...

Potwierdzając w świadectwie pracy (zaświadczeniu) okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach (na określonym stanowisku pracy), pracodawcy powinni powoływać się na taki rodzaj pracy, który został wymieniony w odpowiednim wykazie, dziale i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DzU nr 8, poz. 43 ze zm.).

... lub resortowy

Co jednak istotne, taki zakres informacji wymagany jest wyłącznie w przypadku tych zakładów pracy, które nigdy nie stosowały resortowych wykazów prac w szczególnych warunkach. Pracodawcy, którzy stosowali resortowe wykazy, w wydawanym świadectwie pracy powinni powołać nie tylko rodzaj pracy wykonywanej w szczególnych warunkach – ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia z 7 lutego 1983 r., ale również określone stanowisko pracy wymienione w wykazie, dziale, pozycji odpowiedniego zarządzenia resortowego.

W przypadkach, w których mają zastosowanie zarządzenia resortowe, należy je powołać w świadectwie pracy. Jeżeli w świadectwie pracy wykazano okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, ale brak w nim szczegółowych informacji, o których mowa wyżej, ZUS przeprowadza postępowanie wyjaśniające.

Przykład

Pracownik od 1 lipca 1979 r. do 31 grudnia 1985 r. był zatrudniony w zakładzie komunalnym jako elektromonter instalacji i urządzeń elektroenergetycznych. W Wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. „Prace w szczególnych warunkach", w dziale II (w energetyce), wymienione są prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. „Prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych" występują wyłącznie w dziale II Wykazu A – „Energetyka". W dziale IX wykazu A „W gospodarce komunalnej" taki rodzaj pracy nie występuje. Praca w charakterze elektromonter instalacji i urządzeń elektroenergetycznych mogłaby zostać zaliczona do okresu pracy w szczególnych warunkach, gdyby takie stanowisko występowało w omawianym okresie w zarządzeniu resortowym wydanym przez właściwego ministra, któremu podlegały zakłady komunalne.

W razie wątpliwości, które zarządzenie resortowe, zawierające wykaz pracy w szczególnych warunkach, ma zastosowanie do pracowników danego zakładu pracy wykonujących pracę szczególną, pracodawca powinien zwrócić się o rozstrzygnięcie do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej albo do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Po likwidacji zakładu

Jeśli zakład pracy został zlikwidowany, okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach można ustalić wyłącznie na podstawie kopii istniejących dokumentów (potwierdzonych za zgodność z oryginałem) wydanych przez archiwum lub innego przechowawcę. Archiwum przechowujące dokumentację pracowniczą może wydać tylko uwierzytelnioną kopię istniejącego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Nie ma uprawnień do stwierdzania takich faktów i tworzenia nowych dokumentów.

Jako środki dowodowe dopuszczalne są też kserokopie dokumentów potwierdzające okresy realizacji pracy w szczególnych warunkach, sporządzone na podstawie posiadanej pracowniczej dokumentacji osobowej, jeśli dzięki nim można ustalić taki okres.

W przypadku nieścisłości lub niejasności w dokumentach pozostaje postępowanie sądowe.

Sąd ostatnią deską ratunku

W razie stwierdzenia braku odpowiednich dokumentów czy złożenia dokumentacji zawierającej nieścisłości albo budzącej jakiekolwiek wątpliwości, np. w przypadku, gdy z przedłożonej dokumentacji nie można ustalić:

- charakteru bądź stanowiska pracy,

- przynależności resortowej zakładu pracy,

- czy praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, albo

- gdy wskazany przez pracodawcę rodzaj pracy nie został wymieniony w wykazie A lub B do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 marca 1983 r., lub w zarządzeniu resortowym,

ZUS ma prawo wydać decyzję odmowną, a osoby zainteresowane mogą dochodzić swoich praw w sądowym postępowaniu odwoławczym.

W postępowaniu sądowym dopuszczalne jest przeprowadzenie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia – i to zarówno wtedy, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy, a ZUS kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy taki dokument nie może być sporządzony. Sąd ma bowiem obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz prawo do jego własnej oceny (art. 233 § 1 k.p.c.).

Stosownie do art. 365 § 1 k.p.c. prawomocny wyrok sądu wiąże nie tylko strony i sąd, który go wydał, ale także inne sądy i organy państwowe, w tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych. -

Postępowanie mające na celu ustalenie, czy dana osoba spełnia przesłanki do nabycia świadczeń z ubezpieczeń społecznych (również udzielanie porad w tych sprawach), należy do kompetencji jednostek organizacyjnych ZUS. Tak wynika z art. 115 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm., dalej: ustawa emerytalna) oraz z art. 68 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 121 ze zm.).

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów