Zmiany w instrukcjach ruchu i eksploatacji paliwa gazowego

Wprowadzenie punktu wirtualnego w systemie gazociągów tranzytowych powinno umożliwić sprzedaż paliwa gazowego jego odpowiednikowi w krajowym systemie przesyłowym – pisze Grzegorz J. Wąsiewski.

Aktualizacja: 10.05.2016 09:24 Publikacja: 10.05.2016 09:11

Foto: Fotorzepa, Kuba Krzsysiak

Ponad dwa miesiące temu, 1 marca 2016 r., weszły w życie zatwierdzone decyzją prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nowe wersje instrukcji ruchu i eksploatacji systemu przesyłowego (IRiESP) dotyczące krajowego systemu przesyłowego oraz polskiego odcinka systemu gazociągów tranzytowych.

Instrukcje określają szczegółowe warunki korzystania z sieci przez użytkowników. Jednocześnie zapewniają transparentny charakter działań operatora, regulując warunki i sposób prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci.

Ważne zmiany

Z perspektywy prawnej dokonane zmiany są istotne dla uczestników polskiego rynku gazu. Jest to konsekwencją charakteru prawnego IRiESP. Zgodnie z prawem energetycznym instrukcja stanowi bowiem część umowy o świadczenie usług przesyłania paliw gazowych, a użytkownicy systemu są zobowiązani stosować się do określonych w nich warunków i wymagań oraz procedur postępowania i wymiany informacji. IRiESP stanowi wzorzec umowny, którego zmiany wpływają na prawa i obowiązki stron umowy przesyłowej.

Warto też przypomnieć, że zgodnie z prawem energetycznym wymagania określone w IRiESP powinny zostać następnie odpowiednio uwzględnione w instrukcjach ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnych przez ich operatorów. Na przeprowadzenie konsultacji z użytkownikami systemu i przedłożenie zmian do zatwierdzenia organowi regulacyjnemu operatorzy systemu dystrybucyjnego mają 60 dni od dnia ogłoszenia zatwierdzonej IRiESP. W konsekwencji konieczne mogą też być odpowiednie zmiany organizacyjne po stronie operatorów systemów dystrybucyjnych, np. w zakresie przekazywania informacji czy systemów teleinformatycznych. W nowych IRiESP wzrasta bowiem również znaczenie elektronicznego systemu wymiany informacji.

Najnowsze zmiany IRiESP stanowią kontynuację wdrażania rozwiązań zawartych w tak zwanych kodeksach sieciowych, które, opracowywane przez Komisję we współpracy z ENTSOG (Europejska Sieć Operatorów Systemów Przesyłowych Gazu), przybierają formę prawną bezpośrednio stosowanych rozporządzeń. Kodeksy są narzędziem porządkowania europejskiego rynku gazu służącym jego dalszej liberalizacji. Dlatego na ostatnie zmiany IRiESP należy też patrzeć jako na kolejny element ewolucyjnej liberalizacji polskiego rynku gazu.

Nowe wersje IRiESP uwzględniają rozporządzenie Komisji (UE) nr 312/2014 z 26 marca 2014 r. ustanawiające kodeks sieci dotyczący bilansowania gazu w sieciach przesyłowych oraz rozporządzenie Komisji (UE) nr 984/2013 z 14 października 2013 r. ustanawiające kodeks sieci dotyczący mechanizmów alokacji zdolności w ramach systemów przesyłowych gazu. Pierwszy z przywołanych aktów, stanowiący jednocześnie wsparcie dla rozwoju konkurencyjnego hurtowego rynku gazu dla transakcji krótkoterminowych w Unii Europejskiej, ustala zharmonizowane zasady dotyczące bilansowania. Drugi prowadzić ma natomiast do wdrożenia systemu alokacji ograniczonych zdolności w odniesieniu do unijnych systemów przesyłowych.

Bilansowanie gazu

Jeśli chodzi o pierwsze rozporządzenie, ustalenie zharmonizowanych zasad dotyczących bilansowania w konsekwencji służyć ma wzrostowi płynności rynku i ułatwić niedyskryminacyjny dostęp do sieci.

Rozporządzenie podkreśla, że obowiązek bilansowania co do zasady spoczywa na użytkowniku sieci. Działania operatora w tym zakresie powinny mieć charakter uzupełniający i w pierwszej kolejności wykorzystywać dostępne na rynku standardowe produkty krótkoterminowe.

Dopiero w następnej kolejności operator powinien ewentualnie wykorzystywać usługi bilansujące. Na rynkach hurtowych, które nie są wciąż wystarczająco płynne, możliwe jest za zgodą organu regulacyjnego wprowadzenie tak zwanych środków tymczasowych (platforma rynku bilansującego, tymczasowa opłata za niezbilansowanie i tolerancja). Takie środki przewidziano również na rynku polskim, odpowiednio dostosowując je do poziomu rozwoju trzech obszarów bilansowania – gazu wysokometanowego, gazu zaazotowanego i polskiego odcinka gazociągu tranzytowego.

Rozliczenie niezbilansowania odbywać się będzie według formuły opartej na odpowiednio zdefiniowanych tzw. krańcowej cenie kupna i krańcowej cenie sprzedaży. W związku z tym, że operator nie powinien czerpać zysków ani ponosić strat z tytułu działalności bilansującej, wprowadzona zostaje opłata związana z neutralnością bilansowania. W zależności od sytuacji faktycznej, proporcjonalnie do stopnia korzystania z systemu przez poszczególnych użytkowników, będzie ona od nich pobierana lub, w przypadku dodatniej różnicy pomiędzy przychodami a kosztami, zwracana na rynek.

Kwestię tę reguluje również decyzja Prezesa URE zatwierdzająca mechanizm zapewnienia neutralności kosztowej działań bilansujących operatora systemu przesyłowego. Obowiązki użytkowników w zakresie bilansowania wymagają też odpowiedniego przekazywania im informacji i prognoz, co również regulują IRiESP.

Alokacja zdolności

Zapewnieniu niedyskryminacyjnego, opartego na równych warunkach dostępu do sieci służyć ma też uporządkowanie i harmonizacja systemu alokacji ograniczonych zdolności w odniesieniu do systemów przesyłowych.

Harmonizacja wpływa w szczególności na rodzaje oferowanych produktów (pojawiają się aukcje na zdolności śróddzienne). Zmiany dotyczą również terminów organizowania aukcji (aukcja na produkty roczne została przesunięta na pierwszy poniedziałek marca) oraz ustalania algorytmów aukcji (aukcja z podwyższaną ceną, aukcja jednej ceny czy mechanizm podwyższonej nominacji).

Z tej perspektywy istotną zmianą jest również wprowadzenie punktu wirtualnego w obszarze systemu gazociągów tranzytowych. Praktyczne znaczenie tego faktu i możliwość jego wykorzystania oceni oczywiście rynek. Teoretycznie do pomyślenia będzie jednak np. sprzedaż paliwa gazowego pomiędzy wirtualnym punktem w systemie gazociągów tranzytowych a jego odpowiednikiem w krajowym systemie przesyłowym (z wykorzystaniem punktu wzajemnego połączenia).

Nie jest to zapewne koniec możliwych zmian na rynku gazu. Od 1 kwietnia OSP Gaz System S.A. udostępnia usługę wirtualnego przesyłania zwrotnego w punkcie wzajemnego połączenia (na zasadach przerywanych).

Ewentualne dalsze zmiany IRiESP mogą też wynikać z postanowień kolejnego kodeksu sieciowego – rozporządzenia Komisji (UE) nr 2015/703 z 30 kwietnia 2015 r. ustanawiającego kodeks sieci dotyczący zasad interoperacyjności i wymiany danych. Ma on być stosowany od 1 maja tego roku.

Autor jest prawnikiem w kancelarii White & Case

Ponad dwa miesiące temu, 1 marca 2016 r., weszły w życie zatwierdzone decyzją prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nowe wersje instrukcji ruchu i eksploatacji systemu przesyłowego (IRiESP) dotyczące krajowego systemu przesyłowego oraz polskiego odcinka systemu gazociągów tranzytowych.

Instrukcje określają szczegółowe warunki korzystania z sieci przez użytkowników. Jednocześnie zapewniają transparentny charakter działań operatora, regulując warunki i sposób prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów