TK: można się odwołać od zgody na kontrolę antymonopolową

Przedsiębiorca będzie mógł się odwołać od zgody sądu na rewizję siedziby w postępowaniu antymonopolowym.

Publikacja: 16.01.2019 18:24

TK: można się odwołać od zgody na kontrolę antymonopolową

Foto: 123RF

W środę Trybunał Konstytucyjny przesądził, że firma powinna mieć prawo do odwołania od zgody na przeszukanie jej siedziby i oddziałów. Jednocześnie uznał za niekonstytucyjny przepis, który blokował odwołanie.

Czytaj także: UOKiK ma pomysł, jak zapobiec aferom finansowym

Urząd w klubie fitness

TK odpowiedział na pytanie prawne sądu apelacyjnego, do którego trafiło zażalenie właściciela klubu fitness, w którym doszło do przeszukania w postępowaniu antymonopolowym. Odbyło się na wniosek prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Wystąpił on o wydanie zgody w tej sprawie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Chodziło o kontrolę pomieszczeń, rzeczy w siedzibie głównej, oddziałach i przedstawicielstwach sieci fitness clubów. SOKiK wyraził zgodę.

Zażalenia do Sądu Apelacyjnego w Warszawie wniósł jeden z przedsiębiorców. Chciał cofnięcia zgody. SA zawiesił postępowanie i wystąpił z pytaniem prawnym do TK.

A gdzie prawo do sądu?

Chodziło o brzmienie art. 105n ust. 4 zd. drugie ustawy z 2007 r. ochronie konkurencji i konsumentów, że na postanowienie SOKiK nie przysługuje zażalenie.

Jednocześnie art. 105n reguluje, że prezes UOKiK może wystąpić z wnioskiem o zgodę na przeszukanie w toku postępowania wyjaśniającego, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie poważnego naruszenia przepisów tej ustawy, w szczególności gdyby mogło dojść do zatarcia dowodów. A SOKiK wydaje w ciągu 48 godzin postanowienie w tej sprawie.

SA tłumaczył, że skoro zażalenie jest niedopuszczalne, to podlega odrzuceniu. Ale takie rozwiązanie może naruszać konstytucyjne gwarancje prawa do sądu.

W ocenie SA kwestionowany przepis uniemożliwia zrównoważenie pozycji procesowej każdej ze stron. Prezes UOKiK po odrzuceniu wniosku o zgodę na przeszukanie może wystąpić z nim ponownie. Natomiast przedsiębiorca, u którego ma być przeszukanie, nie bierze udziału w postępowaniu poprzedzającym wydanie zgody. Ta jest wydawana na posiedzeniu niejawnym. Ustawodawca naruszył więc prawo do bycia wysłuchanym.

W środę przed TK podobnego zdania jak SA był przedstawiciel Sejmu. Przepisu bronił reprezentant Prokuratury Krajowej.

Powinno być jednak odwołanie

TK zajął podobne stanowisko co sąd pytający. Uznał art. 105n ust. 4 zd. drugie ustawy za niekonstytucyjny. Naruszył bowiem prawo do sądu, o którym mówi art. 78 ustawy zasadniczej.

– Ochrona praw przedsiębiorcy wymaga skutecznej kontroli sądowej, zwłaszcza że podejmowane czynności naruszają swobodę działalności gospodarczej, ochronę prawa własności oraz prywatności  tłumaczy Justyn Piskorski, sędzia sprawozdawca.

TK podkreślił, że możność zażalenia na zgodę na przeszukanie nie niweczy elementu zaskoczenia w tego rodzaju sprawach.

– Wniesienie zażalenia nie musi wstrzymywać przeszukania. Ważne jest natomiast, że dojdzie do wysłuchania racji przedsiębiorcy i kontroli wydania zgody na przeszukanie – mówił sędzia Piskorski.

Co więc daje zażalenie? W środę TK tłumaczył, że gdyby zostało uwzględnione, sąd nie uzna dowodów zgromadzonych w ten sposób. Orzeczenie zapadło jednogłośnie.

Przepis straci ważność z chwilą publikacji w Dzienniku Ustaw.

Tomasz Konieczny radca prawny, partner w kancelarii prawnej Konieczny, Grzybowski, Polak

Ustawodawca uznał, że potrzeba uzyskania zgody sądu jest wystarczająca dla ochrony praw i interesów przedsiębiorcy objętego zamiarem przeszukania. Okazuje się, że nie. Po wyroku Trybunału Konstytucyjnego powstaje luka i potrzeba uregulowania możliwości zażalenia na postanowienia sądu w tej kwestii oraz wykonalności zaskarżonego postanowienia. Należy zakładać – ze względu na cele przeszukania oraz konieczność szybkiego działania przez organ antymonopolowy w celu zabezpieczenia dokumentów lub informatycznych nośników danych – że na wzór obowiązujących już przepisów w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów pojawi się w zamian przepis o możliwości wniesienia zażalenia, lecz nie będzie ono wstrzymywało wykonania postanowienia.

W środę Trybunał Konstytucyjny przesądził, że firma powinna mieć prawo do odwołania od zgody na przeszukanie jej siedziby i oddziałów. Jednocześnie uznał za niekonstytucyjny przepis, który blokował odwołanie.

Czytaj także: UOKiK ma pomysł, jak zapobiec aferom finansowym

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP