Przyszli radcowie i adwokaci nie mają pewności, czy mogą występować przed sądem w zastępstwie patrona

Osoby, które pod koniec sierpnia zdawały egzamin adwokacki i radcowski, zastanawiają się, czy przez najbliższe kilka miesięcy zbliżać się w ogóle do budynków sądów. Do tej pory występowały w nich z upoważnienia swojego patrona. Od kiedy jednak pobrały zaświadczenie o zakończeniu aplikacji (jest potrzebne do przystąpienia do egzaminu zawodowego), ich status nie jest jasny.

Ostrożność aplikanta

– Znaleźliśmy się w zawieszeniu. Nie będę ryzykował i nie występuję przed sądem – mówi „Rz" Maciej Zaborowski, który zdawał egzamin adwokacki w Warszawie. – Zorientowałem się już, że podobnie myśli 90 proc. moich kolegów – mówi.

Także przyszli radcowie są ostrożni:

– Nie występuję przed sądami. Czekam na wyniki egzaminu i ślubowanie. Nie chcę narażać postępowania na nieważność – mówi Wiktor Michałek, który zdawał egzamin radcowski w Lublinie.

Tę ostrożność wzbudziło m.in. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 10 listopada 2010 r. (sygn. akt II AKzw 959/10). Stwierdził on, że „osoba, która ukończyła aplikację adwokacką i uzyskała zaświadczenie o jej odbyciu, jest osobą nieuprawnioną do sprawowania obrony w postępowaniu karnym. W przypadku występowania takiej osoby w charakterze obrońcy w postępowaniu sądowym, w wypadkach określonych w art. 8 § 2 k.k.w., zachodzi bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 in fine k.p.k.".

Inne wnioski płyną z orzeczeń sądów administracyjnych, m.in. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Ten w wyrokach z 7 września 2011 r. czy z 11 października 2011 r. wskazywał, że utrata statusu aplikanta może nastąpić po skreśleniu go z listy. A wystarczającą tego przesłanką nie jest zaświadczenie o odbyciu aplikacji.

Adwokaci podzieleni

Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w styczniu podkreśliło w swoim stanowisku, że po zakończeniu szkolenia aplikant jest usuwany z listy, a nie skreślany. Nieco pod prąd idzie izba warszawska.

– Ustawa mówi, od jakiego momentu aplikant uzyskuje prawo do występowania przed sądem, nie mówi, do kiedy. My nie usuwamy aplikantów z listy, gdy pobiorą zaświadczenie, nie ma ku temu podstaw prawnych – mówi „Rz" Ziemisław Gintowt, dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie. – Nieracjonalnie byłoby uznać, że gdy trwało szkolenie, aplikant nadawał się do występowania przed sądem, a później nie. Nasza opinia nie jest jednak wiążąca dla sądów. Sami aplikanci i ich patroni muszą podejmować tu decyzje – zastrzega.

Jednoznacznego stanowiska w sprawie nie zajmuje Krajowa Rada Radców Prawnych.

– Status osób, które ukończyły szkolenie, nie jest jasny, ale rozstrzygnięcie tej kwestii nie leży w mocy samorządu – mówi „Rz" Jan Łoziński, wiceprezes KRRP. Zwraca uwagę, że resort sprawiedliwości pracuje nad uregulowaniem tej kwestii.

W projekcie ustawy deregulacyjnej resort proponuje, by zapisać, że aplikant do sześciu miesięcy po odebraniu zaświadczenia może zastępować przed sądem patrona. Projekt w tym tygodniu ma trafić na posiedzenie Komitetu Stałego Rady Ministrów. Jego przyjęcie nawet w tym roku raczej nie zmieni jednak sytuacji tych, którzy zdawali egzamin zawodowy w sierpniu.