Od początku 2017 r. obowiązują przepisy VAT, zgodnie z którymi podatnik ma trzy miesiące na wykazanie transakcji objętych obowiązkiem samonaliczenia podatku. Chodzi tutaj o wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT), import usług oraz krajowe odwrotne obciążenie (złom, stal, elektronika i usługi budowlane). Jeżeli termin trzymiesięczny nie zostanie dochowany, to podatnik jest karany. Kara polega na czasowym wyłączeniu (odroczeniu) prawa do odliczenia.
Przykład
Jeżeli np. import usług ze stycznia 2017 r. nie został wykazany w deklaracji (lub deklaracji korygującej) przez podatnika do końca kwietnia 2017 r., to prawo do odliczenia nie może być zrealizowane w rozliczeniu za styczeń 2017 r., ale dopiero, jak wskazuje art. 86 ust. 10i ustawy o VAT, „w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w odniesieniu do którego nie upłynął jeszcze termin do złożenia deklaracji podatkowej" (czyli na bieżąco).
Problemy praktyczne
Problemów praktycznych związanych z tymi przepisami jest mnóstwo. Można wskazać tutaj chociażby niemające precedensu w polskim systemie podatkowym związanie prawa do odliczenia z momentem złożenia deklaracji korygującej. Jeżeli bowiem korekta stycznia 2017 r. w podanym przykładzie zostanie złożona 25 września 2017 r., to „okresem rozliczeniowym, w odniesieniu do którego nie upłynął jeszcze termin do złożenia deklaracji podatkowej", jest sierpień, czyli VAT naliczony może być rozliczony wyłącznie w sierpniu (nie obowiązuje zasada dodatkowych dwóch miesięcy). Jeżeli natomiast korekta zostanie złożona 26 września 2017 r., to VAT naliczony ze styczniowego importu usług można odliczyć wyłącznie w rozliczeniu za wrzesień. Sytuacja dodatkowo komplikuje się przy WNT, w przypadku którego zła technika legislacyjna ustawodawcy (nałożenie się art. 86 ust. 10h i 10i) powoduje, że często VAT-u od WNT w świetle przepisów nie można odliczyć... w ogóle (w żadnym okresie rozliczeniowym).
Przykład
W razie dokonania WNT w styczniu, otrzymania faktury w maju i korekty deklaracji pod koniec września, nie ma miesiąca, w którym spotykałyby się obydwa warunki odliczenia: otrzymanie faktury (maj – art. 86 ust. 10h) oraz wykazanie podatku należnego w złożonej korekcie deklaracji (wrzesień – art. 86 ust. 10i). Innymi słowy, podatnik zgodnie z przepisami nie może odliczyć VAT, bo nie istnieje okres rozliczeniowy, w którym mógłby to zrobić.
Można wprawdzie argumentować, że przepisy techniczne o momencie odliczenia nie powinny powodować odebrania prawa do odliczenia w ogóle, ale przeforsowanie takiej argumentacji przed organem podatkowym jest nieoczywiste w świetle wyraźnego – choć absurdalnego – brzmienia regulacji.