"Tęsknię za Tobą Żydzie" - Sąd Najwyższy uwzględnił kasację ws. ukarania za happening

Ukaranie grzywną za wywieszenie w Węgrowie w ramach happeningu transparentu z napisem „Tęsknię za Tobą Żydzie" było rażącym naruszeniem prawa - uznał dzisiaj Sąd Najwyższy uwzględniając kasację Rzecznika Praw Obywatelskich.

Aktualizacja: 22.10.2020 14:17 Publikacja: 22.10.2020 13:44

"Tęsknię za Tobą Żydzie" - Sąd Najwyższy uwzględnił kasację ws. ukarania za happening

Foto: Adobe Stock

Artysta i performer Rafał Betlejewski oraz żydowski aktywista Dawid Gurfinkiel zostali ukarani grzywną w wysokości 1,1 tys. zł za umieszczenie na drzewach w rynku w Węgrowie (woj. mazowieckie) baneru o treści "Tęsknię za Tobą, Żydzie". Baner wisiał niecałą godzinę i nie spowodował żadnych szkód materialnych.

Rafał Betlejewski tłumaczył, że prowadzi swój ogólnopolski projekt społeczno-artystyczny "Tęsknię za Tobą Żydzie" od 2004 r. a jego celem jest  "wyrażanie pozytywnych emocji w kierunku ludzi określanych mianem Żydów". W innym głośnym happeningu podpalił on specjalnie zbudowaną stodołę, w której były kartki od osób z "nieżyczliwymi myślami w stosunku do Żydów". Nawiązywało to do zbrodni w Jedwabnem, gdzie w 1941 r. w stodole spalono żydowskich mieszkańców. Jak uznał IPN dokonała tego grupa polskiej ludności, z niemieckiej inspiracji.

Za akcję w Węgrowie Rafał Betlejewski i Dawid Gurfinkiel zostali obwinieni o wykroczenie z art. 63a § 1 Kodeksu wykroczeń. Przewiduje on karę ograniczenia wolności albo grzywnę dla tego, kto "w miejscu publicznym do tego nieprzeznaczonym umieszcza ogłoszenie, plakat, afisz, apel, ulotkę, napis lub rysunek albo wystawia je na widok publiczny w innym miejscu - bez zgody zarządzającego tym miejscem". Karalne jest również podżeganie innych osób do takiego czynu oraz pomocnictwo.

17 października 2019 r. Sąd Rejonowy w Węgrowie wyrokiem nakazowym uznał winę obu mężczyzn. Panu Rafałowi wymierzono 400 zł grzywny, a panu Dawidowi - 300 zł.

Wyrok nakazowy sąd wydaje pod nieobecność podsądnych - gdy okoliczności czynu i wina nie budzi wątpliwości. Obwinieni nie złożyli sprzeciwu i wyrok uprawomocnił się. Pozostała jedynie kasacja. Do Izby Karnej SN złożył je Rzecznik Praw Obywatelskich. Wniósł o uchylenie wyroku sądu rejonowego i uniewinnienie ukaranych.

- To, że działanie performera nie było po myśli władz Węgrowa, nie oznacza, że było zdarzeniem dla społeczeństwa negatywnym – podkreślał RPO.

Kasację poparł przedstawiciel Prokuratury Krajowej.

22 października 2020 r. Sąd Najwyższy na rozprawie w Izbie Karnej (sygn. akt III KK 69/20) w całości podzielił argumenty kasacji Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść pana Dawida. W ocenie SN sposób działania obwinionych, czas trwania i miejsce happeningu wskazują, że nie było żadnych podstaw ani do uznania ich czynu "za społecznie niebezpieczny", ani do rozpatrzenia sprawy w trybie nakazowym.

- Siły i środki państwa, machina wymiaru sprawiedliwości, łącznie z SN, została zaangażowana po to, żeby ścigać człowieka, który próbował przypomnieć historię tego miasteczka - oświadczył sędzia SN Waldemar Płóciennik w ustnych motywach wyroku.

Dodał, że niektóre okoliczności sprawy wręcz zdumiewają. Np. prezes spółdzielni gminnej powiadomił policję, że jest przeciwny akcji i nie zgadza się na jakiekolwiek banery. Podobne oświadczenia złożyli dwaj proboszczowie.  A do zabezpieczenia akcji oddelegowano grupę policjantów, która – według SN – „mogłaby zabezpieczać widowisko sportowe".

Artysta i performer Rafał Betlejewski oraz żydowski aktywista Dawid Gurfinkiel zostali ukarani grzywną w wysokości 1,1 tys. zł za umieszczenie na drzewach w rynku w Węgrowie (woj. mazowieckie) baneru o treści "Tęsknię za Tobą, Żydzie". Baner wisiał niecałą godzinę i nie spowodował żadnych szkód materialnych.

Rafał Betlejewski tłumaczył, że prowadzi swój ogólnopolski projekt społeczno-artystyczny "Tęsknię za Tobą Żydzie" od 2004 r. a jego celem jest  "wyrażanie pozytywnych emocji w kierunku ludzi określanych mianem Żydów". W innym głośnym happeningu podpalił on specjalnie zbudowaną stodołę, w której były kartki od osób z "nieżyczliwymi myślami w stosunku do Żydów". Nawiązywało to do zbrodni w Jedwabnem, gdzie w 1941 r. w stodole spalono żydowskich mieszkańców. Jak uznał IPN dokonała tego grupa polskiej ludności, z niemieckiej inspiracji.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP