Przekraczanie granicy bez dowodu to nie wykroczenie

Osoba przekraczająca granicę wewnątrz strefy Schengen bez właściwych dokumentów nie popełnia wykroczenia.

Aktualizacja: 22.05.2016 08:47 Publikacja: 22.05.2016 02:00

Foto: Fotorzepa, Łukasz Solski Łukasz Solski

Polska weszła do układu ze Schengen 21 grudnia 2007 r. Od tej chwili obywatele naszego kraju mają możliwość swobodnego przekraczania granicy państw należących do strefy Schengen. Nie muszą przy tym legitymować się żadnym dokumentem – np. dowodem osobistym czy paszportem.

Spowodowało to jednak pewne problemy praktyczne. Wątpliwości budzi bowiem to, czy przekroczenie granicy wewnątrz strefy Schengen stanowi wykroczenie z art. 49a § 1 Kodeksu wykroczeń. Zgodnie z tym przepisem karze grzywny podlega osoba, która przekracza granicę Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisom.

Wraz z przystąpieniem Polski do układu ze Schengen utracił moc obowiązujący przepis regulujący zasady przekraczania granicy państwowej stanowiącej granicę wewnętrzną strefy Schengen (art. 14a ustawy z 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Systemie Informacji Wizowej, DzU z 2007 r. nr 165, poz. 1170). Obecnie granice wewnętrzne strefy Schengen mogą być przekraczane w każdym miejscu, bez dokonywania odprawy granicznej. Bez znaczenia jest obywatelstwo osoby przekraczającej granicę.

Nadal obowiązuje jednak art. 14a ustawy o ochronie granicy państwowej (DzU z 2015, poz. 930). Zgodnie z tym przepisem przekroczenie granicy państwowej, w tym granicy wewnętrznej strefy Schengen, może nastąpić wyłącznie przez wyznaczone przejście graniczne.

Nasuwa to wątpliwości. Dotyczą one tego, czy przy przekraczaniu granicy istnieje wymóg posiadania dokumentów uprawniających do tego. Nie jest również jasne, czy osoba, która przekracza granicę wewnątrz strefy Schengen bez takiego dokumentu, dopuszcza się wykroczenia z art. 49a § 1 Kodeksu wykroczeń.

Dwukrotnie zajmował się tym Sąd Najwyższy. W orzeczeniach z 9 marca 2010 r. (sygn. akt V KK 265/09) i z 21 kwietnia 2016 r. (sygn. akt V KK 100/16) sędziowie SN wskazali, że przekroczenie granicy wewnętrznej w rozumieniu kodeksu granicznego z Schengen bez posiadania jakichkolwiek dokumentów nie stanowi wykroczenia.

Do wyczerpania znamion wykroczenia niezbędne jest bowiem dokładne wskazanie przepisów, które zostały naruszone. A zarówno art. 14, jak i 14a ustawy o ochronie granicy państwowej nie wymaga w takim przypadku posiadania jakichkolwiek dokumentów. Kodeks graniczny ze Schengen zezwala na przekraczanie granicy wewnętrznej w każdym miejscu i bez dokonywania kontroli.

W pełni należy podzielić stanowisko zaprezentowane przez Sąd Najwyższy. Uznać należy, że brak dokumentów uprawniających do przekroczenia granicy wewnętrznej nie stanowi wykroczenia.

Czy oznacza to, że Straż Graniczna nie ma możliwości kontroli tożsamości osób przekraczających granicę wewnętrzną? Oczywiście nie. Uprawnienia do kontroli tożsamości osób przez funkcjonariuszy Straży Granicznej wynikają z ustawy o Straży Granicznej (art. 11 ust. 1 pkt 4). Kontrola ta nie musi odbyć się poprzez legitymowanie. Możliwe są również inne formy ustalenia tożsamości takiej osoby – np. poprzez potwierdzenie tożsamości przez inne osoby.

Zbigniew Siejbik, dyrektor Departamentu Postępowania Sądowego Prokuratury Krajowej

Polska weszła do układu ze Schengen 21 grudnia 2007 r. Od tej chwili obywatele naszego kraju mają możliwość swobodnego przekraczania granicy państw należących do strefy Schengen. Nie muszą przy tym legitymować się żadnym dokumentem – np. dowodem osobistym czy paszportem.

Spowodowało to jednak pewne problemy praktyczne. Wątpliwości budzi bowiem to, czy przekroczenie granicy wewnątrz strefy Schengen stanowi wykroczenie z art. 49a § 1 Kodeksu wykroczeń. Zgodnie z tym przepisem karze grzywny podlega osoba, która przekracza granicę Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisom.

Pozostało 82% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił