Od lat przedsiębiorcy skarżą się na pułapkę zastawianą przez fiskusa w majestacie prawa. Chodzi o systemowe działania w celu instrumentalnego wszczynania postępowań karnych skarbowych.
Przypomnijmy, że zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej, przewiduje jednak, że z dniem wszczęcia postępowania w sprawie (czyli nie przeciw osobie) o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu. Zdaniem podatników, taka konstrukcja nie zapewnia im bezpieczeństwa prawnego, ingeruje istotnie w ich interesy majątkowe i to bez przyznania stosowanych gwarancji procesowych.
Dlatego 18 grudnia Rzecznik MŚP skierował wniosek o podjęcie uchwały w sprawie tych przepisów. Pytanie do NSA dokładnie brzmi tak:
"Czy w świetle przepisów ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ocena wszczęcia postępowania karnego skarbowego z punktu widzenia wywołania wyłącznie skutku w postaci wydłużenia postępowania podatkowego poprzedzającego wydanie decyzji podatkowej i w celu nierozpoczęcia albo zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego mieści się w granicach sprawy sądowej kontroli legalności tej decyzji?"
Rzecznik MŚ zwraca uwagę, że orzecznictwo w tej sprawie nie jest jednolite. Z jednej strony sądy administracyjne stają na stanowisku, że przepisy pozwalają sądom dokonać oceny zasadności wszczęcia postępowania karnego skarbowego w postępowaniu ze skargi na decyzję wymiarową. Ocena ta dotyczy wyłącznie możliwości instrumentalnego wykorzystania przez organy prawa do wszczęcia postępowania karnego skarbowego i możliwym naruszeniem zasady zaufania do organów administracji podatkowej (art. 121 § 1 ordynacji podatkowej). Taki pogląd wyrażono w wyroku WSA w Warszawie z 11 grudnia 2017 r., sygn. akt: III SA/Wa 3823/16, wyroku NSA z 17 maja 2016 r., sygn. akt: II FSK 974/14 wyroku WSA we Wrocławiu z 22 lipca 2019 r., sygn. akt: I SA/Wr 365/19 i I SA/Wr 366/19 oraz wyroku NSA z 30 lipca 2020 r. sygn. akt: I FSK 42/20 oraz I FSK 128/20.
