Skarga podatnika do sądu administracyjnego na bezczynność fiskusa

Zdarza się, że sprawa nie zostanie przez urzędników skarbówki załatwiona w wymaganym terminie. Strona postępowania może w takiej sytuacji wnieść ponaglenie, a następnie złożyć do sądu administracyjnego skargę na opieszałość fiskusa.

Publikacja: 23.01.2017 04:00

Skarga podatnika do sądu administracyjnego na bezczynność fiskusa

Foto: 123RF

Zgodnie z art. 125 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) organy podatkowe powinny w sprawie działać wnikliwie i szybko, posługując się przy tym możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 139 o.p.:

1. Załatwienie sprawy wymagającej przeprowadzenia postępowania dowodowego powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, chyba że przepisy niniejszej ustawy stanowią inaczej.

2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone na podstawie dowodów przedstawianych przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub na podstawie faktów powszechnie znanych i dowodów znanych z urzędu organowi prowadzącemu postępowanie

3. W przypadku postępowania odwoławczego załatwienie sprawy powinno nastąpić nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy, natomiast w przypadku sprawy, w której przeprowadzono rozprawę lub strona złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, nie później niż w ciągu trzech miesięcy.

4. Do wskazanych wyżej terminów nie wlicza się przy tym terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego dla przeprowadzenia określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

Zainteresowany powinien być zawiadomiony

O każdym przypadku niezałatwienia sprawy we właściwym terminie organ podatkowy musi zawiadomić stronę postępowania (art. 140 o.p.). Przepisy nie wskazują przy tym, ile razy organ podatkowy może stosować instytucję zawiadomienia. W praktyce może się zatem zdarzyć, ze kilka razy np. będzie informował podatnika o wyznaczeniu kolejnego, nowego terminu do załatwienia sprawy.

Muszą być przyczyny zwłoki

Organ podatkowy ma jednak obowiązek za każdym razem podać przyczyny, dla których nie dochował terminu do załatwienia sprawy. Musi również wskazać nowy termin, w którym ją załatwi. W przeciwnym razie następuje tzw. bezczynność, a więc taka sytuacja, kiedy w ustalonym terminie organ podatkowy nie podjął żadnych czynności w sprawie lub prowadził postępowanie, lecz nie zakończył go wydaniem w terminie rozstrzygnięcia (decyzji) albo nie podjął stosownej czynności (por. wyrok WSA w Szczecinie z 24 stycznia 2013 r., I SAB/Sz 5/12 oraz wyrok NSA w Warszawie z 28 stycznia 2015 r., II FSK 3276/12).

Jest sposób, aby się bronić

Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej: ppsa), w razie niezałatwienia sprawy we właściwym lub ustalonym terminie podatnik ma możliwość złożenia skargi do sądu administracyjnego na bezczynność organu podatkowego lub nawet na przewlekłe prowadzenie postępowania podatkowego.

Obowiązkiem organów podatkowych jest bowiem załatwienie sprawy w terminach określonych przepisami prawa, działając przy tym wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do załatwienia sprawy (por. wyrok WSA we Wrocławiu z 22 lipca 2014 r., I SAB/Wr 9/14). Złożenie przez podatnika skargi na bezczynność ma na celu ochronę podatnika, aby w sprawie zostało wydane rozstrzygnięcie (por. wyrok WSA w Warszawie z 12 września 2013 r., I SAB/Wa 364/13).

To, czy podatnik skorzysta z tej możliwości, a więc czy złoży skargę na bezczynność, zależy tylko od niego. Nie ma przy tym znaczenia, z jakich powodów organ podatkowy nie wydał decyzji w sprawie i czy bezczynność organu została spowodowana zawinioną czy niezawinioną opieszałością organu (por. wyrok WSA w Olsztynie z 25 czerwca 2013 r., II SAB/Ol 48/13).

Dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia

Skarga na bezczynność jest dopuszczalna dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia. W tym przypadku takim środkiem jest ponaglenie. W postanowieniu z 14 lutego 2006 r. (I FSK 588/05) Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że ponaglenie jest specyficznym środkiem zaskarżenia, którego wykorzystanie jest warunkiem dopuszczalności skargi na bezczynność organu podatkowego. Przepisy o.p. nie określają terminu złożenia ponaglenia. Może ono być wniesione od momentu, w którym upłynął termin do załatwienia sprawy. Termin ten wygasa z chwilą załatwienia sprawy przez organ. Ponaglenie można więc złożyć już w momencie niedotrzymania przez organ terminu załatwienia sprawy.

Artykuł 141 § 1 o.p. stanowi, że stronie służy ponaglenie na niezałatwienie sprawy we właściwym terminie, które powinna złożyć do organu podatkowego wyższego stopnia (organu odwoławczego), a jeśli bezczynność dotyczy dyrektora izby celnej lub skarbowej, to do ministra finansów. Organ podatkowy, do którego wniesiono ponaglenie, uznając je za uzasadnione, powinien wyznaczyć dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządzić wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie. Jeśli zachodzi taka potrzeba, to powinien również podjąć środki, które zapobiegną naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości.

Do kogo zaadresować pismo

Skargę na bezczynność, stosownie do art. 54 § 1 ppsa, wnosi się za pośrednictwem organu, którego bezczynność jest przedmiotem skargi, a jej wniesienie de facto nie jest ograniczone terminem. Jedynym terminem jest tu data załatwienia sprawy.

Skargę na bezczynność (lub przewlekłe prowadzenie postępowania) można zatem skutecznie wnieść aż do chwili ustania tych stanów, czyli do chwili załatwienia sprawy przez organ poprzez wydanie decyzji, postanowienia albo innego aktu lub podjęcie czynności (por. wyrok WSA we Wrocławiu z 28 sierpnia 2014 r., I SAB/Wr 5/14).

Podatnik może więc w każdym czasie wnieść skargę na bezczynność, gdy organ nie dotrzymał terminu do załatwienia sprawy, a więc gdy:

- sprawa nie została załatwiona, oraz

- podatnik nie otrzymał informacji o przedłużeniu terminu do jej załatwienia i

- podatnik wcześniej skorzystał ze środka zaskarżenia w postaci ponaglenia.

Przekazanie akt w ciągu 30 dni

Organ, którego działanie lub bezczynność zostały zaskarżone przez stronę, musi przekazać skargę sądowi wraz z aktami sprawy. Ma na to 30 dni od dnia jej wniesienia. Powinien przy tym wskazać swoje stanowisko w tej sprawie i odnieść się do argumentów podatnika. Jest to odpowiedź na skargę.

Aż do dnia rozpoczęcia rozprawy organ może uwzględnić wniesioną skargę w całości.

Zobowiązanie do działania

Jeśli sąd administracyjny uwzględni skargę podatnika, to zobowiązuje organ podatkowy do wydania rozstrzygnięcia. Nie może jednak nakazać organowi sposobu rozstrzygnięcia ani orzec o prawach i obowiązkach podatnika (por. wyrok NSA z 10 kwietnia 2001 r., I SAB 37/00). Sąd administracyjny musi jedynie ocenić czy faktycznie organ podatkowy pozostaje w bezczynności, a jeśli tak, to zobowiązać go do wydania rozstrzygnięcia we wskazanym terminie (por. wyrok WSA w Warszawie z 8 maja 2013 r., IV SAB/Wa 15/13).

Elementy skargi

Stosownie do art. 46 § 1 ppsa w związku z art. 57 § 1 ppsa skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym i zawierać:

- imię i nazwisko lub nazwę stron (przedstawicieli ustawowych, pełnomocników),

- oznaczenie sądu, do którego jest skierowana,

- oznaczenie rodzaju pisma,

- osnowę wniosku/oświadczenia,

- wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, aktu czy czynności,

- oznaczenie organu, którego bezczynności skarga dotyczy,

- określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego,

- żądanie zobowiązania organu podatkowego, który dopuścił się bezczynności, do załatwienia sprawy w oznaczonym terminie,

- podpis strony (jej przedstawiciela, pełnomocnika),

- wskazanie załączników, jeżeli są dołączane.

Zgodnie z art. 125 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) organy podatkowe powinny w sprawie działać wnikliwie i szybko, posługując się przy tym możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 139 o.p.:

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP