Ulga B+R - komu przysługuje

Podstawowym warunkiem skorzystania z odliczenia jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej na terenie Polski. Będzie to zatem przede wszystkim opracowywanie prototypów nowych produktów oraz ich testowanie.

Publikacja: 17.12.2018 04:20

Ulga B+R - komu przysługuje

Foto: 123RF

Jak zostało to już wskazane w poprzedniej części cyklu (DF z 3 grudnia, str. D7), ulga B+R skierowana jest do podmiotów prowadzących opodatkowaną podatkiem dochodowym działalność gospodarczą w Polsce. Oznacza to, że podstawowym warunkiem skorzystania z ulgi jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej na terenie Polski.

Czym jest zatem działalność badawczo – rozwojowa? Możemy zacząć od spojrzenia na definicję, która znajduje się w przepisach podatkowych. A mówiąc bardziej precyzyjnie, była zawarta, ponieważ od 1 października br. przepisy podatkowe zawierają odwołanie do definicji zawartych w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce >patrz ramka.

Czytaj także: Koszty pracownicze a prawo do ulgi B+R

Jeśli ktoś czytając wskazane definicje doszedł do wniosku, że są one sformułowane w sposób bardzo ogólny, to jest to właściwy wniosek. Niemniej jednak w tym przypadku nie powinien to być zarzut do naszego rodzimego ustawodawcy, gdyż definicja zasadniczo bazuje na pojęciach wypracowanych na forum międzynarodowym. Z drugiej strony, trudno oczekiwać, aby udało się zamknąć w sztywne ramy opis działalności, której celem jest przekraczanie granic i ram nauki i technologii.

Tak czy inaczej, mamy ogólną definicję do użycia w bardzo konkretnym celu, a więc określenia zakresu przysługującej ulgi B+R. Spróbujmy więc wskazaną definicję rozłożyć na bardziej konkretne elementy składowe >patrz schemat.

Fakt ustanowienia definicji działalności badawczo-rozwojowej w przepisach podatkowych spowodował jeszcze jedną konsekwencję dla stosowania ulgi B+R. Jest to możliwość składania wniosku o indywidualną interpretację prawa podatkowego właśnie w zakresie zawartych w nim definicji prac B+R.

Dotychczas wielu przedsiębiorców skorzystało już z tej możliwości, co powoduje, że niezależnie od przytoczonych definicji i metodologii, mamy dodatkowo do czynienia z tworzeniem się praktyki co do rozumienia przedmiotu działalności badawczo-rozwojowej przez organy podatkowe >patrz tabela.

Jak w takim razie ocenić czy prowadzone prace kwalifikują się do ulgi B+R? Możliwe są w takim przypadku następujące sytuacje:

1. działalność badawczo-rozwojowa występuje w firmie i jest wydzielona organizacyjnie (np. jako „dział rozwoju", „jednostka technologiczna", „zespół ds. innowacji");

2. działalność badawczo-rozwojowa występuje w firmie, ale nie jest wydzielona organizacyjnie (np. prowadzony jest konkretny projekt rozwojowy, działalność B+R podlega raportowaniu);

3. działalność badawczo-rozwojowa w firmie może wystąpić mimo braku wydzielenia takich procesów;

4. działalność badawczo-rozwojowa w firmie nie występuje.

Oczywiście najbardziej komfortowa jest sytuacja nr 1 – można wtedy od razu przejść do wdrożenia stosowania ulgi B+R. Sytuacja nr 2 jest również w miarę komfortowa – istnieją bowiem konkretne przykłady prac B+R, jednak konieczne będzie ich wyodrębnienie z pozostałej działalności firmy, przy uwzględnieniu wskazanych kryteriów. Oczywiście sytuacja nr 4 jest o tyle jednoznaczna, iż wiadomo, że ulga nie ma zastosowania. Oznacza to, że najbardziej kłopotliwa jest sytuacja nr 3, kiedy nie wiadomo na ile w ramach działalności firmy jest możliwe /uzasadnione/zasadne wyodrębnienie procesów badawczo-rozwojowych, a w szczególności prac rozwojowych. Można jednak przyjąć kilka przesłanek pozytywnych oraz negatywnych, aby ocenić, jakie procesy i prace mogą stanowić prace rozwojowe, a jakie pracami rozwojowymi z pewnością nie są.

I tak, za prace rozwojowe mogą zostać uznane:

? opracowywanie prototypów znacząco ulepszonych lub nowych produktów,

? walidacja i testowanie znacząco ulepszonych lub nowych produktów lub technologii,

? opracowanie linii lub systemów demonstracyjnych do celów weryfikacji możliwości komercjalizacji.

Z kolei za prace rozwojowe nie będą uznane:

? rutynowe prace modernizacyjne,

? okresowe zmiany co do istniejących produktów, procesów lub usług,

? ulepszenia polegające na rozwiązywaniu problemów w ramach istniejącej technologii lub produktu.

Autor jest doradcą podatkowym, współzałożycielem i wspólnikiem w kancelarii doradztwa podatkowego Thedy & Partners

adam.allen@thedy.pl

Podstawa prawna: art. 4 ust. 2 i 3 ustawy z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (DzU z 2018 r., poz. 1668 ze zm.)

art. 26e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1509 ze zm.)

art. 18d ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1036 ze zm.)

Badania podstawowe – jak sama nazwa wskazuje, dotyczą bazowego poziomu badań naukowych, gdzie bezpośrednim celem nie jest jeszcze komercyjne zastosowanie nowej wiedzy. Najczęściej realizowane są przez jednostki oraz instytucje typowo badawcze, a nie przez przedsiębiorstwa.

Badania aplikacyjne (przemysłowe) – to szeroki zakres badań naukowych od koncepcji nowych technologii po pierwsze prototypy nowych lub znacząco ulepszonych produktów, procesów lub usług, gdzie celem jest już ich komercyjne zastosowanie. Ten rodzaj badań może z powodzeniem być już realizowany przez przedsiębiorstwa, choć często przy współpracy z jednostkami badawczymi.

Prace rozwojowe – najczęściej realizowany rodzaj prac badawczo-rozwojowych w przedsiębiorstwach, stąd warto rozwinąć jego elementy składowe najbardziej. Prace rozwojowe obejmują zatem: ? procesy planowania, projektowania i tworzenia, ? zakładane rezultaty dotyczące zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług. Przyjmuje się, że prace rozwojowe obejmują zakres od opracowania prototypu do celów operacyjnych, po przygotowanie do komercjalizacji i wdrożenia nowego rozwiązania.

>Definicja „podatkowa"

Badania naukowe są działalnością obejmującą: 1) badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne; 2) badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń. Prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń. ?

>Zasady międzynarodowe

Swego rodzaju „biblią" do celów ustalania metodyki i pojęć co do prezentowania prac badawczo-rozwojowych jest Podręcznik Frascati, stanowiący zestaw wytycznych opracowanych przez OECD. Jedną z popularnych metod oceny prac badawczo–rozwojowych są tzw. poziomy gotowości technologicznej (TRL z ang. Technology Readiness Level), opracowane pierwotnie przez amerykańską agencję kosmiczną NASA w czasach pierwszych lotów na Księżyc. Od tego czasu metoda ta zeszła jednak mocno na ziemię i m.in. jest powszechnie stosowana przez różne instytucje w ramach Unii Europejskiej. Metoda wskazuje na dziewięć poziomów gotowości technologicznej, gdzie: ? poziom I – odpowiada badaniom podstawowym, poziomy od II do VI – odpowiadają badaniom aplikacyjnym (przemysłowym), poziomy od VII do IX – odpowiadają pracom rozwojowym.

Jak zostało to już wskazane w poprzedniej części cyklu (DF z 3 grudnia, str. D7), ulga B+R skierowana jest do podmiotów prowadzących opodatkowaną podatkiem dochodowym działalność gospodarczą w Polsce. Oznacza to, że podstawowym warunkiem skorzystania z ulgi jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej na terenie Polski.

Czym jest zatem działalność badawczo – rozwojowa? Możemy zacząć od spojrzenia na definicję, która znajduje się w przepisach podatkowych. A mówiąc bardziej precyzyjnie, była zawarta, ponieważ od 1 października br. przepisy podatkowe zawierają odwołanie do definicji zawartych w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce >patrz ramka.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego