Po ponad 20 latach z końcem czerwca tego roku dotychczasowa ustawa o obligacjach została zastąpiona całkowicie nową, uchwaloną 15 stycznia br. Nowe przepisy weszły w życie 1 lipca 2015 r. Nowelizacja wprowadziła istotne zmiany w zakresie zasad emisji, zbywania oraz wykupu obligacji, co implikuje różnorodne konsekwencje podatkowe (ustawa z 15 stycznia 2015 r. o obligacjach, DzU z 2015 r., poz. 238).
Wynagrodzenie z wątpliwościami
Emitenci obligacji na mocy przepisów obowiązujących do 30 czerwca br. mogli emitować obligacje dające prawo do określonego udziału w zyskach emitenta. Taki rodzaj wynagrodzenia zastępującego odsetki od obligacji powodował istotne wątpliwości w zakresie możliwości zakwalifikowania go jako koszt uzyskania przychodu emitenta. Zgodnie bowiem z interpretacjami podatkowymi: „Wydatki związane z wypłatą należnego obligatariuszowi udziału w zysku, wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego emitenta, stanowią element podziału wypracowanego przez spółkę zysku netto (po opodatkowaniu podatkiem dochodowym). Nie mają one więc charakteru kosztowego. Wydatki te nie będą zatem stanowić kosztów uzyskania przychodów, gdyż jego źródłem jest zysk" (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 30 sierpnia 2011 r., IPPB3/423-433/11-2/JG). Także najnowsze orzecznictwo (wyrok WSA we Wrocławiu z 22 kwietnia 2015 r., I SA/Wr 213/15) uznaje, że udział w zysku nie powinien być traktowany równoważnie z odsetkami.
Ograniczony katalog
Od 1 lipca tego roku ustawodawca ograniczył znacząco katalog podmiotów mających możliwość emisji obligacji dających prawo udziału w zyskach (głównie do jednostek samorządu terytorialnego oraz spółek z kapitałem Skarbu Państwa), co powoduje ograniczenie dostępności tego rodzaju obligacji dla zwykłych przedsiębiorców. Jednocześnie w art. 12 nowej ustawy przewidziano, że do oprocentowania obligacji nie stosuje się przepisów o odsetkach maksymalnych.
Dlatego wydaje się, że przy emisji obligacji oprocentowanie może zostać ustalone zmiennie w zależności od określonych parametrów (np. WIBOR, EURIBOR lub też wyniki finansowe emitenta albo wręcz danego przedsięwzięcia emitenta). Oznacza to de facto, że dokonując prawidłowego biznesowo określenia wysokości odsetek emitowanych obligacji, można zakwalifikować wypłacone odsetki do kosztów uzyskania przychodów w odróżnieniu od zysku na obligacjach partycypacyjnych.
Możliwa konwersja
Obligacje emitowane jako obligacje zamienne na akcje dają możliwość konwersji ich na akcje emitenta, przy czym konwersja powinna być przeprowadzona przed datą wykupu obligacji, a wartość nominalna wydanych akcji nie powinna być większa niż wartość nominalna obligacji. Ustawodawca dopuszcza więc konwersję, w której obligatariusz (posiadacz obligacji) otrzymuje akcje o wartości nominalnej niższej niż wartość nominalna obligacji. Biorąc pod uwagę dodatkowo art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT oraz art. 17 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 21 ust. 1 pkt 109 ustawy o PIT, przychodem wspólnika wnoszącego do spółki kapitałowej wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część jest nominalna wartość obejmowanych udziałów lub akcji.
