Podział przez wydzielenie jest jednym z czterech sposobów przeprowadzenia podziału spółki kapitałowej, przewidzianych przez kodeks spółek handlowych. Jego skutki podatkowe w podatku dochodowym od osób prawnych reguluje m.in. art. 12 ust. 1 pkt 9 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem przychód przy podziale przez wydzielenie w spółce podlegającej podziałowi nie powstanie jedynie wtedy, gdy zarówno majątek przejmowany na skutek podziału, jak i majątek pozostający w spółce stanowią zorganizowane części przedsiębiorstwa. Zgodnie ze słowniczkiem umieszczonym w art. 4a ustawy o CIT, zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzy organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Z uwagi na potencjalne opodatkowanie podziału spółki kwestia klasyfikacji majątku wydzielanego i pozostającego w spółce jest kluczowa dla oceny skutków podatkowych transakcji. Co do zasady w wydawanych interpretacjach organy przychylają się do stanowiska wnioskujących i uznają przedstawiony zespół składników za ZCP, chociaż zdarzają się także decyzje negatywne. Organy podnoszą w nich najczęściej niewystarczające wyodrębnienie zespołu składników majątkowych, w szczególności obsługiwanie obu zespołów składników przez tych samych pracowników (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 24 lipca 2013 r. IBPBI/2/423-509/13/PH), czy brak pełnego wyodrębnienia w ewidencji księgowej kosztów i zobowiązań związanych z działalnością każdego z zespołów (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 czerwca 2013 r. ILPB3/423-120/13-2/EK).
Szczególną uwagę zwraca jednak pojawiające się w interpretacjach stanowisko organów, zgodnie z którym przeszkodą do uznania składników majątkowych za ZCP jest brak precyzyjnej alokacji wszystkich istniejących zobowiązań, w tym publicznoprawnych (interpretacje indywidualne Izby Skarbowej w Poznaniu z: 14 lipca 2015 r., ILPB3/4510-1-171/15-3/EK oraz z 26 listopada 2015 r., ILPB3/4510-1-398/15-4/EK). Uzasadnienia organów przytaczane we wskazanych interpretacjach, opierające się na zarzucie niedoprecyzowania rodzaju zobowiązań, które nie zostaną przeniesione, wydają się nieprzekonujące w kontekście wykładni celowościowej analizowanych regulacji.
Komentowane orzeczenie nie pozostawia wątpliwości, że przyjęta linia interpretacyjna idzie za daleko. Przedstawiona przez sąd argumentacja, wskazująca w pierwszej kolejności na cel przepisu o podatkowej neutralności wydzielenia ZCP w pełni zasługuje na aprobatę. O ile takie stanowisko składu orzekającego jest przejawem pozytywnej tendencji w orzecznictwie sądów administracyjnych, o tyle stanowisko organów podatkowych w tej kwestii jeszcze bardziej wskazuje na konieczność właściwego zaplanowania wydzielenia ZCP w celu uniknięcia ryzyka sporu z fiskusem.
