Weksel a zatrudnieni na umowach cywilnoprawnych

Zatrudniony na etacie może uniknąć zapłaty zobowiązań wekslowych. Inaczej jest z osobami, które podpisały umowę cywilnoprawną.

Publikacja: 31.07.2015 07:16

Weksel a zatrudnieni na umowach cywilnoprawnych

Foto: www.sxc.hu

Listonosze, kurierzy, magazynierzy, kierowcy i fryzjerzy, którym pracodawca powierzył mienie, ale także pracownicy i zleceniobiorcy, w których szkolenie firmy zainwestowały duże pieniądze, są zmuszani do podpisywania weksli, często in blanco. Jak zaznaczają przedstawiciele InPost SA, która stosuje weksle, stanowią one zabezpieczenie na wypadek rażących naruszeń obowiązków, np. porzucenia przesyłek lub ujawnienia danych osobowych adresatów. W wielu firmach mają również chronić tajemnicę przedsiębiorstwa. Często od złożenia na nich podpisu uzależniane jest zatrudnienie.

Grzebień i nożyczki za 20 tys. zł

– Wiele osób podpisuje je w ciemno, nie zdając sobie zazwyczaj sprawy z konsekwencji. Może się skończyć, jak w przypadku pracownicy jednego z zakładów fryzjerskich. Gdy chciała odejść, szef zażądał od niej 20 tys. zł, bo taką kwotę wziętą z sufitu wypisał na wekslu – przestrzega Danuta Rutkowska, rzecznik rzecznik prasowy głównego inspektora pracy.

Do podpisywania są zmuszane osoby zatrudniane na etatach, ale też na podstawie umów cywilnoprawnych. Ich sytuacja, jeśli sprawa trafi do sądu, może okazać się diametralnie różna. Pracując na podstawie umowy o pracę, ryzykuje się mniej.

Większa ochrona

– Problem stosowania weksli w prawie pracy od lat jest przedmiotem sporu prawników – mówi Rutkowska.

Przełomowe okazało się orzeczenie Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2011 r. (II PK 159/10). Zgodnie z nim weksel jako środek zabezpieczenia roszczeń pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika jest nieważny.

– Choć teoretycznie wyrok ten nie jest wiążący w innych sprawach, to należy uznać, że obecnie nie można wymagać od pracownika podpisania weksla. Nawet gdyby podwładny uległ naciskom pracodawcy i weksel podpisał, będzie on nieważny – mówi Krzysztof Gąsior, adwokat z Kancelarii K&L Gates LLP.

Można nie płacić

Pracownik, który na żądanie pracodawcy wystawił weksel in blanco, może więc odmówić zapłaty sumy wekslowej, ale sprawa najprawdopodobniej skończy się w sądzie.

– W takim przypadku pracodawca będzie mógł dochodzić roszczeń w postępowaniu nakazowym. W razie wydania nakazu zapłaty pracownikowi przysługuje jednak prawo wniesienia zarzutów, a sąd może wstrzymać wykonanie nakazu – wyjaśnia Danuta Rutkowska.

Zatrudnieni na podstawie umowy o pracę mogą więc uniknąć zapłaty.

Inaczej sprawa wygląda po podpisaniu umowy zlecenia czy o dzieło. Strony mają bowiem swobodę w kształtowaniu wzajemnego stosunku prawnego, w tym również w wyborze sposobu zabezpieczenia ewentualnych roszczeń. Zabezpieczenie wekslowe jest więc dopuszczalne.

– Oczywiście mówimy o prawdziwych umowach zlecenia czy o dzieło. Po ustaleniu, że za umową cywilnoprawną w rzeczywistości kryje się stosunek pracy, weksel będzie nieważny – zastrzega Krzysztof Gąsior.

Egzekucja z majątku osoby pracującej na podstawie umowy cywilnoprawnej jest łatwa, szczególnie jeśli podpisze ona oświadczenie o dobrowolnym poddawaniu się egzekucji na podstawie art. 777 § 1 kodeksu postępowania cywilnego. W takim przypadku musi się liczyć z szybkim i skutecznym ściągnięciem pieniędzy.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki, k.wojcik@rp.pl

Umowa umowie nierówna

Zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej:

- Może zapłacić sumę wpisaną na wekslu, nawet gdy do wyrządzonej szkody przyczynili się inni oraz miała ona niższą wartość.

Zatrudniony na podstawie umowy o pracę:

- Weksel podpisany przez pracownika jest nieważny.

- Odpowiedzialność pracownika za szkody jest zależna od jego winy. Ma ją udowodnić pracodawca.

- Odszkodowanie za szkodę spowodowaną z winy nieumyślnej nie może przewyższać kwoty trzymiesięcznej pensji pracownika. Nie może być też wyższe od wartości szkody.

- Pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w powierzonym mu mieniu, jeśli pracodawca nie zapewnił warunków do jego zabezpieczenia.

Listonosze, kurierzy, magazynierzy, kierowcy i fryzjerzy, którym pracodawca powierzył mienie, ale także pracownicy i zleceniobiorcy, w których szkolenie firmy zainwestowały duże pieniądze, są zmuszani do podpisywania weksli, często in blanco. Jak zaznaczają przedstawiciele InPost SA, która stosuje weksle, stanowią one zabezpieczenie na wypadek rażących naruszeń obowiązków, np. porzucenia przesyłek lub ujawnienia danych osobowych adresatów. W wielu firmach mają również chronić tajemnicę przedsiębiorstwa. Często od złożenia na nich podpisu uzależniane jest zatrudnienie.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP