- Pracowników w mojej firmie objąłem grupowym ubezpieczeniem ochrony prawnej. Czy należy traktować je jako przychód ze stosunku pracy? Kto będzie zobowiązany do uiszczenia stosownego podatku? Czy będzie możliwe obniżenie przychodu o równowartość zapłaconych składek?
O tym, czy w omawianej sprawie powstanie przychód, decydujące znaczenie będzie mieć ustalenie końcowego beneficjenta świadczenia z umowy ubezpieczenia. Ustawodawca bowiem w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustanowił szeroki katalog przysporzeń stanowiących o przychodzie pracownika ze stosunku pracy. Za przychód z tego źródła uznać należy wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Ubezpieczenie ochrony prawnej jest rodzajem ubezpieczenia majątkowego przewidującego ochronę ryzyka ponoszenia kosztów związanych ze sporem prawnym ubezpieczonego. W praktyce stanowi on najczęściej dodatkowy wariant ubezpieczenia OC przedsiębiorcy, który swoim zakresem obejmuje także szkody wyrządzone przez zatrudnioną załogę. Jeżeli zatem uposażonym z umowy będzie pracodawca, objęcie pracowników ochroną ubezpieczeniową z polisy ubezpieczenia ochrony prawnej nie generuje u tej grupy przychodu ze stosunku pracy. Stanowisko to potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 czerwca 2009 r. (II FSK 251/08), stwierdzając, że: „O zakwalifikowaniu świadczenia jako przychodu ze stosunku pracy decyduje bowiem to, czy określone świadczenie może otrzymać wyłącznie pracownik, czy również inna osoba niezwiązana tego rodzaju stosunkiem prawnym. Istotne jest to, czy istnieje związek prawny lub faktyczny danego świadczenia z istniejącym stosunkiem pracy".
Należy pamiętać, że w razie zaistnienia ryzyka wypłaty świadczenia z polisy na rzecz pracowników, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wysokość miesięcznych składek należy wliczać do przychodu ze stosunku pracy. W myśl uzasadnienia wyroku NSA z 4 kwietnia 2011 r. (II FSK 2147/09) organy podatkowe nie posiadają uprawnień, aby kwestionować tak wyliczony przychód z braku ustanowionych odrębnych regulacji. Innymi słowy, przysporzenie powstanie dopiero wtedy, gdy istnieje możliwość jego skonkretyzowania i obliczenia dokładnej wartości. Pogląd ten potwierdził Trybunał Konstytucyjny 8 lipca 2014 r. (K 7/13).
Zmianie ulegnie zatem wysokość poniesionych składek na ubezpieczenie społeczne pracowników zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, którego podstawą wymiaru jest przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
