Kwestia ta była przedmiotem wyroku Sądu Najwyższego z 29 maja 2013 r. ?(I UK 613/12), który zajął się sprawą kobiety prowadzącej działalność gospodarczą polegającą na handlu obwoźnym. Przez wiele lat nie płaciła ona składek społecznych.
Działalność nieoskładkowana
W styczniu 2009 r. ZUS stwierdził, że podlegała ubezpieczeniom od ?1 stycznia 1999 r. do 2 stycznia 2008 r. Potem jednak uznał, że składki były obowiązkowe od 4 września 1990 r. do 31 grudnia 1998 r. na podstawie ustawy z 19 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą. Wyrokiem z 4 sierpnia 2009 r. sąd I instancji oddalił odwołanie ubezpieczonej, a wyrok uprawomocnił się po oddaleniu apelacji.
5 lat wynosi okres przedawnienia należności z tytułu składek od 1 stycznia 2012 r.
Po tych orzeczeniach ZUS w październiku 2010 r. wydał kolejną decyzję, którą ubezpieczona zaskarżyła. ?W kwietniu 2011 r. sąd okręgowy zmienił ją i nakazał zapłacić składki wstecz od kwietnia 2001 r. do stycznia 2008 r. Łącznie należność wyniosła kilkadziesiąt tysięcy złotych. Sąd powołał się na art. 24 ust. 4 ustawy ?z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz 1442, dalej ustawa o sus). Zgodnie z nim należności ze składek przedawniają się po upływie dziesięciu lat od dnia wymagalności. Uznał więc, że bezzasadne jest wymierzenie składek od stycznia 1999 r. do marca 2001 r., bo się przedawniły.
Kobieta złożyła apelację, a sąd ?II instancji uznał, że składki nie należą się od 1 stycznia 1999 r. do 1 stycznia 2007 r. Wskazał, że ustawa z 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (DzU nr 232, poz. 1378, dalej ustawa antykryzysowa) skróciła okresy przedawnienia długów składkowych z dziesięciu do pięciu lat. Zgodnie z jej art. 27 ust. 1, jeśli bieg przedawnienia rozpoczął się przed ?1 stycznia 2012 r., stosuje się zmienione przepisy, ale przedawnienie biegnie od 1 stycznia 2012 r.
