Kiedy urzędnik na chorobowym straci zatrudnienie

Możliwość zwolnienia pracownika służby cywilnej z powodu długiej nieobecności w pracy, której przyczyną była choroba, wynika z art. 53 kodeksu pracy (kp). Przepis ten ma tu zastosowanie na mocy art. 9 ust.1 ustawy o służbie cywilnej (dalej usc) zgodnie, z którym w sprawach dotyczących stosunku pracy w służbie cywilnej, nieuregulowanych w ustawie, stosuje się przepisy kodeksu pracy i inne przepisy prawa pracy. I tak z pracownikiem sc pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:

- jeżeli jego niezdolność do pracy wskutek choroby trwa:

– dłużej niż trzy miesiące - gdy był on u niego zatrudniony krócej niż sześć miesięcy,

– dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u tego pracodawcy co najmniej sześć miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;

- w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione wyżej, trwającej dłużej niż miesiąc.

Jak widać z powyższego pracownikowi sc kodeks pracy pozwala chorować bez obawy o etat przez trwający najczęściej 182-dni (270-dni w przypadku ciąży lub gruźlicy) okres zasiłkowy oraz przez pierwsze trzy miesiące pobierania świadczenia rehabilitacyjnego (nie dotyczy to osób zatrudnionych krócej niż sześć miesięcy). Pracownik sc może też stracić pracę w trybie natychmiastowym, jeśli jest nieobecny w pracy z powodu opieki nad dzieckiem, jeśli upłynął już okres pobierania przez niego z tego tytułu zasiłku opiekuńczego (maksymalnie wynosi on 60 dni).

Cytowane wyżej przepisy mają także zastosowanie do osób zatrudnionych na wyższych stanowiskach w służbie cywilnej a więc osób zatrudnionych na podstawie powołania. Zgodnie, bowiem z art. 70 kp pracownik taki może być w każdym czasie – niezwłocznie lub w określonym terminie – odwołany ze stanowiska przez organ, który go powołał. Przy czym jeśli odwołanie nastąpiło z przyczyn, o których mowa w art. 52 lub 53 kp, jest ono równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Przytoczone przepisy nie znajdą natomiast zastosowania do urzędnika sc. Sytuacje, w których rozwiązanie z nim stosunku pracy jest w ogóle możliwe wyczerpująco normuje ustawa pragmatyczna tej służby. I choć przewiduje ona możliwość rozwiązania z urzędnikiem sc stosunku pracy z powodu długiej nieobecności w pracy z powodu choroby to robi to na dużo korzystniejszych zasadach. To jeden z przejawów większej stabilizacji zatrudnienia, jaką cieszą się urzędnicy mianowani.

Tylko, gdy ustawa na to pozwala

Rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej bez wypowiedzenia może nastąpić, zatem w razie jego nieobecności w pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż rok (art.71 ust. 3 usc). I jest to jedyna przesłanka pozwalająca na zwolnienie urzędnika z pracy z dnia na dzień bez jego winy. Oznacza to, że nieobecność w pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem bez względu na to ile będzie trwała nie będzie uzasadniać zwolnienia urzędnika z pracy. Podobnie jak jego inna, usprawiedliwiona i trwająca ponad miesiąc nieobecność w pracy.

Warto podkreślić, że pojęcie choroby, należy interpretować posiłkując się art. 6 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, który na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje też inne wymienione w nim okresy >patrz ramka.

Nieprzerwana nieobecność

Przesłanką rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem sc jest, zatem tylko nieprzerwana nieobecność w pracy spowodowana chorobą. Ustawa nie precyzuje jednak, czy urzędnik ma być nieprzerwanie nieobecny w pracy jedynie z powodu przebywania na zwolnieniu lekarskim czy z jakiegokolwiek innego powodu. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 28 stycznia 1994 r. (II SA 2393/93, niepubl.) stanął na stanowisku, że w sytuacji, gdy urzędnik jest niezdolny do pracy z powodu choroby potwierdzonej zaświadczeniami lekarskimi, urlop zdrowotny lub wypoczynkowy nie powoduje przerwania biegu okresu nieobecności w pracy z powodu choroby, którego upływ daje prawo do natychmiastowego rozwiązania stosunku pracy (por. W. Drobny, M. Mazuryk, P. Zuznakiewicz Ustawa o służbie cywilnej Komentarz Oficyna, 2010 r.).

Wprawdzie wyrok ten dotyczy urzędników mianowanych na podstawie ustawy o pracownikach urzędów państwowych, ale w związku z podobnymi uregulowaniami tej kwestii w obu pragmatykach urzędniczych może mieć zastosowanie także przy interpretacji przepisów ustawy o służbie cywilnej.

Powrót do pracy

Oczywiście po każdorazowym powrocie urzędnika do pracy, w przypadku kolejnej nieobecności w pracy z powodu choroby odliczanie należy zacząć od nowa. Krótsza choroba nie upoważnia, bowiem do rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem, nawet jeśli takich niedyspozycji jest dużo. A zatem choćby częste nieobecności urzędnika sc w pracy z powodu choroby dezorganizowały pracę komórki, w której jest on zatrudniony nie mogą one być powodem jego zwolnienia z pracy.

Pracodawca nie może też zwolnić urzędnika sc z pracy w przypadku jego powrotu do pracy przed upływem roku nieobecności z powodu choroby. Analogicznie do regulacji kodeksowej (art. 53 § 3 kp) należy, bowiem przyjąć, że rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia nie może nastąpić po stawieniu się urzędnika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności. Oczywiście urzędnik sc wracający do pracy po długiej chorobie, powinien udokumentować zaświadczeniem lekarskim swą zdolność do pracy. Zgodnie, bowiem z art. 229 § 2 kp w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik (tu urzędnik sc) podlega kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Ważne!

W razie niezdolności do pracy z powodu choroby urzędnik służby cywilnej zachowuje prawo do świadczeń pieniężnych przez okres przewidziany w przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Pracodawca może, ale nie musi

Rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem sc z powodu jego nieobecności w pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż rok (podobnie zresztą jak z innymi członkami korpus sc) jest uprawnieniem pracodawcy, a nie jego obowiązkiem. Jeśli jednak zdecyduje się na ten krok, powinien złożyć mu pisemne oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy z podaniem przyczyny jego rozwiązania. Nie wynika to z ustawy o służbie cywilnej. Kwestia ta nie została tam w ogóle uregulowana - co przesądza w myśl art. 9 ust.1 usc o konieczności stosowania w tym zakresie kodeksu pracy. Zgodnie natomiast z art. 30 § 3 kp oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. Stosunek pracy rozwiąże się wtedy z dniem dotarcia do pracownika oświadczenia pracodawcy.

Jeśli zatem pracodawca wysyła to oświadczenie pocztą, nie powinien określać w nim daty ustania stosunku pracy, bo rozwiąże się on z chwilą, gdy oświadczenie pracodawcy dotrze do urzędnika w taki sposób, żeby mógł on zapoznać się z jego treścią. Jak stwierdził, bowiem SN w uchwale z 6 października 1998 r. (III ZP 31/98, OSNAPiUS 1999 nr 3, poz. 80), pisemne oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia nie musi wskazywać terminu ustania stosunku pracy, który to skutek następuje zawsze w dacie dojścia oświadczenia do adresata w sposób umożliwiający mu realne zapoznanie się z jego treścią (art. 61 kc w związku z art. 300 kp). I tę datę należy też podać w świadectwie pracy, jako datę rozwiązania stosunku pracy urzędnika sc. ?

podstawa prawna: Art. 71 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 1345 ze zm.)

Co mówi prawo

Na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy:

1) w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;

2) z powodu przebywania w:

a) stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego,