Franciszek Wala: O zawodzie księgowego nie mówi się często, a także nieczęsto się pisze. Ale jeśli już , to na ogół dobrze, gdyż zawód to trudny i odpowiedzialny, bowiem na ogół niełatwe są sprawy, jakimi księgowi się zajmują. Większość księgowych swą pracą obsługuje biznes – ewidencjonuje zdarzenia gospodarcze, w tym transakcje finansowe, prowadzi rozliczenia, sporządza sprawozdania finansowe i liczne dokumenty prezentowane interesariuszom zewnętrznym. A wszystko musi być wykonane z należytą starannością, wiarygodnie i terminowo – w dobrze pojętym interesie przedsiębiorcy, w trosce o bezpieczeństwo obrotu, racjonalność kosztów, a także nieponoszenie kar, jakimi zagrożone są wszelkie uchybienia przedsiębiorstw wobec stanowionego prawa. Korzystając z zasobów ewidencyjnych i sprawozdawczych oraz opracowując liczne analizy, księgowy jest bliskim doradcą przedsiębiorcy. W ten sposób realizuje bezpośrednio niezmiernie ważną funkcję informacyjną rachunkowości.
Zawód księgowego jest trudny, ale odpowiedzialność jeszcze większa...
Trudność zawodu księgowego wynika z przedmiotu jego pracy. Aby dobrze obsłużyć biznes w zakresie ogromu spraw finansowo-księgowych, trzeba mieć dużą wiedzę i umiejętność jej stosowania. Księgowy powinien znać ekonomikę i organizację obsługiwanej jednostki, mieć gruntowną wiedzę z rachunkowości i finansów przedsiębiorstw, umieć identyfikować ryzyka i stosować instrumenty im zapobiegające, znać system podatkowy, system ubezpieczeń społecznych, zasady i narzędzia analizy finansowej, controlingu i rachunkowości zarządczej oraz mieć odpowiednią wiedzę z prawa pracy, gospodarczego oraz cywilnego w części dotyczącej umów i zobowiązań. Nie wymieniam jeszcze wielu zagadnień specjalistycznych, które księgowy musi znać w związku z charakterem działalności danego przedsiębiorstwa, a nawet szczególnym rodzajem niektórych operacji gospodarczo-finansowych. Opanowanie takiego zakresu wiedzy wymaga wiele wysiłku i czasu. Zobrazować to można na autorskim systemie szkolenia w Stowarzyszeniu Księgowych w Polsce. System obejmuje cztery poziomy kwalifikacji – oznaczone według oficjalnej klasyfikacji zawodów jako: księgowy, specjalista ds. rachunkowości, główny księgowy i dyplomowany księgowy. Uczestnikami szkoleń są przeważnie absolwenci wyższych uczelni, a pełny cykl nauczania – przy połączeniu z pracą zawodową w rachunkowości – trwa cztery lata. Każdy poziom kwalifikacji, na podstawie zdanego egzaminu, jest potwierdzany certyfikatem lub dyplomem. Ponadto, ze względu na liczne i częste zmiany przepisów, a także nowe zjawiska w biznesie, np. procesy globalizacji i finansyzacji gospodarki, a równocześnie szybki postęp w obszarze technologii informacyjnej, każdy księgowy na samodzielnym stanowisku musi ustawicznie doskonalić swą wiedzę, przez jej poszerzanie i aktualizację.
Coraz częściej słyszy się głosy, że dynamiczny rozwój technologii informacyjnej zagraża takim zawodom jak księgowy, ponieważ wszystkie prace wykonywane dotychczas przez księgowych zostaną zautomatyzowane.
Postęp w dziedzinie ogólnie nazywanej technologią informacyjną jest niezmiernie dynamiczny. Z coraz większą częstotliwością pojawiają się nowości, które skutkują niemal rewolucyjnymi zmianami, a zatem coraz szybciej wchodzimy w erę cyfryzacji. Pojawiające się nowe rozwiązania w tej dziedzinie często wpływają na zmianę wielu procesów gospodarczych oraz sposób ich obsługi. To stawia coraz większe wyzwania także przed zawodem księgowego. Trzeba bowiem te nowe rozwiązania opanować – w tej części, która związana jest z działalnością zawodową księgowego, jej zmieniającym się zakresem i sposobami wykonywania. W okresie ostatnich 30 lat w pracach księgowych nastąpiły wprost rewolucyjne zmiany – od w większości ręcznego wykonywania czynności ewidencyjnych przeszliśmy do powszechnej komputeryzacji. Obecnie, dzięki Internetowi i jednocześnie budowanym wielkim systemom informatycznym, służącym kompleksowemu zarządzaniu procesami gospodarczymi, a także pojawieniu się takich nowych zjawisk jak chmura obliczeniowa lub big data, weszliśmy w kolejny etap zmian jakościowych w szeroko rozumianych pracach księgowych, a zatem i w zawodzie księgowego.
Można zatem mówić, że następuje proces ograniczania roli księgowego?