Naruszenia prawa konkurencji przez przedsiębiorców mogą stanowić źródło powstania szkód majątkowych innych przedsiębiorców oraz konsumentów. System prawa konkurencji stwarza możliwości eliminowania tych naruszeń w drodze nakładania przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kar pieniężnych na przedsiębiorców-naruszycieli. W związku z wejściem w życie 18 stycznia 2015 r. znowelizowanych przepisów ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów prezes UOKiK będzie mógł także nakładać kary pieniężne na osoby fizyczne zarządzające przedsiębiorstwami.
Niezależnie od tego instrumentu prawnego niezwykle istotne są powództwa odszkodowawcze, z którymi osoby poszkodowane mogą wystąpić bezpośrednio wobec przedsiębiorców.
W przypadku naruszenia prawa konkurencji przez przedsiębiorców każda jednostka może żądać naprawienia poniesionej z tego tytułu szkody, jeżeli między nią a naruszeniem prawa konkurencji jest związek przyczynowy. Bezpośrednią podstawę dochodzenia powództw odszkodowawczych stwarza art. 415 kodeksu cywilnego. Stanowi on, iż każdy, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. W przypadku szkód wywołanych działaniami przedsiębiorców, jak ma to miejsce w sprawach dotyczących naruszeń prawa konkurencji, dodatkową podstawę stanowi art. 416 k.c. Zgodnie z nim każda osoba prawna jest zobowiązana do naprawienia szkody wyrządzonej z winy jej organu.
Każdy poszkodowany
Art. 415 k.c. daje podstawę dochodzenia odszkodowania z tytułu tzw. czynu niedozwolonego. W przypadku naruszeń prawa konkurencji czynem tym będzie praktyka antykonkurencyjna, polegająca na zawarciu przez przedsiębiorców nielegalnego porozumienia wpływającego niekorzystnie na rynek lub na nadużyciu pozycji dominującej przez przedsiębiorcę (narzucanie przez nieuczciwych warunków umów). Dopuszczenie się praktyki antykonkurencyjnej stanowi obiektywny stan niezgodności zachowania przedsiębiorców z obowiązującymi przepisami prawa konkurencji, a w konsekwencji powinno podlegać kompensacie.
Z powództwem może wystąpić każda osoba poszkodowana wskutek praktyki antykonkurencyjnej, bez względu na to, czy łączą ją bezpośrednie stosunki umowne z przedsiębiorcą będącym sprawcą naruszenia, oraz niezależnie od tego, czy organ ochrony konkurencji stwierdził wcześniej naruszenie prawa. W praktyce oznacza to, że powództwo o odszkodowanie mogą wytoczyć zarówno ci, którzy nabyli produkty lub usługi bezpośrednio od sprawcy naruszenia, jak i nabywcy pośredni, w szczególności konsumenci.
