Spadek miał miejsce pomimo rekordowego poziomu kar nałożonych w roku 2015 przez urzędy ds. ochrony konkurencji w Stanach Zjednoczonych i Chinach. W ubiegłym roku suma kar finansowych za naruszenie prawa antymonopolowego nałożona przez Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych osiągnęła wysokość 2,853 mld USD, dwukrotnie przewyższając poziom kar nałożonych w roku 2014. Rekordowy wynik w roku 2015 przyniosły rozstrzygnięcia w sprawach dotyczących rynku walutowego. Kwoty kar finansowych nałożonych w tych sprawach stanowiły 88% (2,52 mld USD) całkowitej sumy kar za naruszenie prawa ochrony konkurencji nałożonych przez Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych. W Chinach łączna wartość kar wzrosła o ponad 280% z kwoty 290,2 mln USD w 2014 r. do 1,12 mld USD w 2015 r.
„Kary nałożone w sprawach dotyczących rynku walutowego wprowadziły ożywienie, w przeciwnym razie byłby to spokojny rok dla organów ochrony konkurencji. Zaskakujący był natomiast znaczny spadek wysokości kar nałożonych przez Komisję Europejską w roku 2015, której ubiegłoroczne wysiłki zostały przyćmione sukcesami krajowych organów antymonopolowych poszczególnych państw członkowskich" - mówi John Terzaken, partner w kancelarii Allen & Overy kierujący zespołem ds. egzekwowania przepisów dotyczących karteli.
W skali globalnej spadek wysokości kar - w porównaniu do roku 2014 - był najbardziej znaczący w Unii Europejskiej i Brazylii, natomiast w niektórych jurysdykcjach (np. w Australii i Singapurze) organy ds. ochrony konkurencji nie nałożyły żadnych kar w roku 2015. W pierwszym pełnym roku urzędowania Margarethe Vestager na stanowisku unijnego komisarza ds. konkurencji, w pięciu zakończonych sprawach kartelowych w roku 2015 Komisja Europejska nałożyła kary w wysokości 410,16 mln USD, co oznacza spadek o 82% w stosunku do sumy kar nałożonych w 2014 r. W roku 2016 Komisja Europejska prawdopodobnie zakończy postępowania dotyczące rynku biopaliw, baterii do laptopów oraz handlu metalami szlachetnymi, które mogę odwrócić spadkowy trend z roku 2015.
Na uwagę zasługuje globalny trend, zgodnie z którym organy ochrony konkurencji różnych jurysdykcji coraz częściej rozważają uwzględnianie, jako okoliczności łagodzącej w procesie miarkowania ostatecznej wysokości kary pieniężnej, wprowadzania przez przedsiębiorców skutecznych programów zgodności z prawem ochrony konkurencji (ang. compliance programmes).
„W 2015 roku Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych po raz pierwszy uznał stosowanie przez spółkę programu zgodności za okoliczność łagodzącą karę w postępowaniu antymonopolowym, co daje jasny sygnał, że programy zgodności będą poddawane szczegółowej analizie przy podejmowaniu decyzji kończących postępowania w sprawie porozumień ograniczających konkurencję w przyszłości" - dodaje John Terzaken.
