Problemem, z którym przychodzi nam się zmierzyć, jest często odmowna decyzja organu rentowego w sprawie przyznania prawa do świadczeń emerytalno-rentowych. Od decyzji odmownej można się odwołać za pośrednictwem ZUS, do właściwego sądu. Wiąże się to z koniecznością wykazania się przez odwołującego się znaczną inicjatywą dowodową. To obszerne zagadnienie można przedstawić na przykładzie spraw dotyczących odmowy prawa do emerytury pomostowej oraz emerytury za pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.
Problem z dokumentami
W toku postępowania o przyznanie prawa do emerytury za pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, czy też emerytury pomostowej, przed organem rentowym najwięcej trudności przysparza ubezpieczonemu udowodnienie, iż spełnił on przesłankę wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przez okres co najmniej 15 lat oraz iż prace te wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinny zostać udokumentowane w sposób należyty w świadectwach wykonywania pracy. W rzeczywistości bywa z tym różnie. Często bowiem pracownikowi nie wydano świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Jeśli nawet taki dokument pracownik posiada, to mogą się pojawić problemy związane, z tym że: brzmienie wskazanego w nim stanowiska pracy prawdopodobnie nie odpowiada brzmieniu stanowiska z wykazu aktu resortowego, w dokumencie nie wskazano odpowiedniego wykazu, pozycji rozporządzenia lub pozycji zarządzenia resortowego, bądź też nie zaznaczono, iż praca wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu. Uzyskanie zaś dokumentu w odpowiednim brzmieniu niesie ze sobą trudności. Zdarza się, że zakład pracy pozostaje w likwidacji, albo został już zlikwidowany, zaś syndyk masy upadłości, czy też archiwum będące w posiadaniu dokumentacji płacowej i osobowej pracowników nie kwapi się do wydania, albo nie jest w stanie wydać właściwego dokumentu.
Sprawa do sądu
Pomimo że organ rentowy triumfuje, wydając negatywną decyzję, a sytuacja wydaje się patowa, panaceum okazuje się sporządzenie odwołania od decyzji organu rentowego. Odwołanie należy złożyć w terminie jednego miesiąca (nie zaś, jak czasem błędnie wskazuje organ rentowy – 30 dni) od dnia otrzymania decyzji organu rentowego w sprawie odmowy przyznania prawa do świadczenia. Trzeba to zrobić za pośrednictwem ZUS, do sądu okręgowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego.
Odwołanie powinno odpowiadać wymogom pisma procesowego, tj. zawierać oznaczenie organu rentowego, dane odwołującego się (imię, nazwisko, adres oraz numer PESEL), informacje dotyczące zaskarżonej decyzji (znak i datę jej wydania), zwięzłe określenie kierowanych do sądu wniosków oraz zarzutów wobec decyzji organu rentowego.
Nie do przecenienia pozostają wnioski dowodowe, które można – a wręcz należy – skierować do sądu, który wyda rozstrzygnięcie w sprawie.