Jaka stawka VAT na usługi BHP dla zagranicznego kontrahenta?

Krajowa firma, która wykonuje na rzecz niemieckiego kontrahenta nadzór nad bezpieczeństwem prac budowlanych prowadzonych w Polsce, wystawia fakturę bez danych dotyczących stawki i kwoty podatku.

Publikacja: 12.11.2015 03:30

Jaka stawka VAT na usługi BHP dla zagranicznego kontrahenta?

Foto: 123RF

Podatnik prowadzący działalność w zakresie BHP rozpoczął współpracę z niemiecką firmą, jednak usługi związane z BHP będzie świadczyć na nieruchomościach położonych w Polsce. Chodzi o nadzór nad bezpieczeństwem prowadzonych robót. Jaką stawkę VAT powinien stosować na fakturach wystawianych za świadczone usługi? – pyta czytelniczka.

Opodatkowaniu VAT w Polsce podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). A contrario – nie podlega opodatkowaniu w Polsce odpłatne świadczenie usług poza terytorium Polski. O tym, czy świadczenie usług ma miejsce na terytorium kraju, decydują przepisy o miejscu świadczenia usług, tj. art. 28a–28o ustawy o VAT oraz § 3–4 rozporządzenia ministra finansów z 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (DzU z 2013 r., poz. 1656).

Miejsce świadczenia ustalane w szczególny sposób

Przepisy te przewidują szczególny sposób świadczenia usług związanych z nieruchomościami. Na podstawie art. 28e ustawy o VAT miejscem świadczenia takich usług jest miejsce położenia nieruchomości. Powoduje to, że miejsce świadczenia usług związanych z nieruchomościami położonymi:

1) w Polsce znajduje się zawsze (niezależnie od tego, na rzecz kogo są świadczone) na terytorium Polski, a więc podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce,

2) poza Polską znajduje się zawsze (niezależnie od tego, na rzecz kogo są świadczone) poza terytorium Polski, a więc nie podlegają one opodatkowaniu VAT w Polsce.

Wyliczenie tylko przykładowe

W art. 28e ustawy o VAT wymienionych jest wiele usług uznawanych za usługi związane z nieruchomościami >patrz tabela. Wyliczenie to ma jednak charakter przykładowy (zob. wyrok WSA w Łodzi z 21 grudnia 2011 r., I SA/Łd 1343/11). Oznacza to, że miejsce położenia nieruchomości jest miejscem świadczenia również innych niż wymienione usług związanych z nieruchomościami (np. usług budowlanych – zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 27 listopada 2008 r., III AUa 532/08). Wszelkie usługi związane z konkretnymi nieruchomościami (ukierunkowane na nieruchomości) są usługami, do których ma zastosowania art. 28e ustawy o VAT.

Ustawowy katalog usług związanych z nieruchomościami

Usługi związane z nieruchomościami:

- usługi świadczone przez rzeczoznawców (nieruchomości)

- usługi pośredników w obrocie nieruchomościami

- usługi zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi

- usługi użytkowania i używania nieruchomości

- usługi przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takie jak usługi architektów i nadzoru budowlanego

- usługi budowlane

- inne usługi związane z konkretnymi nieruchomościami (ukierunkowane na te nieruchomości)

Z drugiej jednak strony nie są usługami związanymi z nieruchomościami usługi, których związek z konkretnymi nieruchomościami jest niewielki.

Związek musi być wystarczająco bezpośredni

W wyroku z 3 września 2009 r. w sprawie C-37/08 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał, że „powinien istnieć »wystarczająco bezpośredni« związek pomiędzy świadczeniem usług a przedmiotową nieruchomością, z tego względu, że sprzeczne z systematyką tego przepisu [tj. unijnego odpowiednika art. 28e ustawy o VAT – przyp. aut.] byłoby dopuszczenie, aby w zakresie tej zasady szczególnej mieściło się każde świadczenie usług, które pozostaje w jakimkolwiek, nawet niewielkim związku z nieruchomością, ponieważ znaczna liczba usług jest mniej lub bardziej związana z nieruchomością".

Taki właśnie charakter mają usługi w zakresie BHP (np. szkolenia w tym zakresie). Oczywiście jakiś związek między tymi usługami a nieruchomościami, których dotyczą, może istnieć, lecz nie jest to związek na tyle istotny, aby usługi w zakresie BHP można było uznać za usługi związane z nieruchomościami.

Co twierdzi fiskus

Takie stanowisko prezentują w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 12 marca 2014 r. (ILPP4/443-556/13-4/BA). W interpretacji tej czytamy, że „wykonywane przez wnioskodawczynię usługi [szeroko rozumiane usługi BHP na terenie budowy – przyp. aut.] nie są wykonywane na samej nieruchomości. Jak wskazała zainteresowana, całość świadczonych usług to czynności związane ze sprawowaniem nadzoru nad bezpieczeństwem na terenie budowy, która znajduje się w Polsce. Co prawda przedmiotowy nadzór związany jest z realizowaniem usług na nieruchomości – jej budową, niemniej usługi świadczone przez wnioskodawczynię nie cechują się bezpośrednim związkiem z wykonywaną budową. Działania zainteresowanej nie mają wpływu na kształt samej budowy, a odnoszą się do sprawowania nadzoru nad bezpieczeństwem na terenie budowy. Zatem świadczone usługi nie stanowią usług na nieruchomości".

Odwrotne obciążenie

A zatem usługi w zakresie BHP świadczone przez podatnika, o którym mowa, nie są usługami związanymi z nieruchomościami, a w konsekwencji miejsce ich świadczenia ustalać należy na zasadach ogólnych określonych przepisami art. 28b ustawy o VAT. Jednocześnie z treści pytania nie wynika, aby miał zastosowanie jeden z przepisów art. 28b ust. 2–4 ustawy o VAT (w szczególności, aby usługi były świadczone dla znajdującego się w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej ich nabywcy).

Prowadzi to do wniosku, że na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT (przepis ten ustanawia zasadę, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej) miejsce świadczenia dla niemieckiej firmy usług w zakresie BHP znajduje się poza terytorium Polski. Świadczenie tych usług nie podlega więc opodatkowaniu VAT w Polsce. W konsekwencji podatnik, o którym mowa, świadczenie tych usług powinien dokumentować fakturami bez danych dotyczących stawki i kwoty podatku (zob. art. 106e ust. 5 pkt 2 w zw. z art. 106a pkt 2 lit. a ustawy o VAT), a w zamian zawierających wyrazy „odwrotne obciążenie" (zob. art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT) oraz numery VAT UE obu stron (zob. art. 106e ust. 1 pkt 24 ustawy o VAT).

Autor jest doradcą podatkowym

Podatnik prowadzący działalność w zakresie BHP rozpoczął współpracę z niemiecką firmą, jednak usługi związane z BHP będzie świadczyć na nieruchomościach położonych w Polsce. Chodzi o nadzór nad bezpieczeństwem prowadzonych robót. Jaką stawkę VAT powinien stosować na fakturach wystawianych za świadczone usługi? – pyta czytelniczka.

Opodatkowaniu VAT w Polsce podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). A contrario – nie podlega opodatkowaniu w Polsce odpłatne świadczenie usług poza terytorium Polski. O tym, czy świadczenie usług ma miejsce na terytorium kraju, decydują przepisy o miejscu świadczenia usług, tj. art. 28a–28o ustawy o VAT oraz § 3–4 rozporządzenia ministra finansów z 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (DzU z 2013 r., poz. 1656).

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP