VAT: przy umowie komisu nie ma dodatkowej usługi - wyrok NSA

Prowizja otrzymana od komitenta – jak wszystko, co stanowi zapłatę z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługodawcy lub osoby trzeciej – wchodzi do podstawy opodatkowania VAT.

Publikacja: 17.04.2019 05:40

VAT: przy umowie komisu nie ma dodatkowej usługi - wyrok NSA

Foto: 123RF

Spółka wystąpiła o wykładnię przepisów o VAT. Chodziło o opodatkowanie umów komisu. Wskazała, że zajmuje się min. profesjonalnym obrotem biżuterią, w tym pośrednictwem w sprzedaży. W ramach tej działalności zawarła umowę komisu jako komisant. Na jej podstawie komitent zleca spółce sprzedaż, po jego uprzednim zamówieniu. Po transakcji spółce przysługuje prowizja, która jest wpłacana na jej rachunek bankowy na podstawie faktury. Faktura dotycząca prowizji wystawiana jest według zestawienia faktur i rachunków, dokumentujących sprzedaż towarów na rzecz komitenta.

Czytaj także: VAT: komisant nie dokumentuje swojej prowizji odrębną fakturą - wyrok NSA

Podatniczka zapytała w jaki sposób na potrzeby VAT ma traktować poszczególne czynności z umowy komisu. Sama uważała, że umowa komisu w VAT jest traktowana dwojako –mamy do czynienia zarówno z dostawą towaru (między komitentem a komisantem oraz podmiotem trzecim), jak i ze świadczeniem usług. Komisant świadczy bowiem niewątpliwie na rzecz komitenta swoiście ukształtowane usługi pośrednictwa.

Z tym nie zgodził się fiskus. Uznał, że w przypadku komisu mamy do czynienia z dwiema odrębnymi umowami: na podstawie jednej komisant zobowiązuje się do podjęcia określonych działań w imieniu własnym, ale na rzecz komisanta. Druga jest typową umową sprzedaży rzeczy ruchomej, stanowiącej przedmiot umowy. Istotą umowy komisu jest to, że pomiędzy kupującym i sprzedającym pośredniczy komisant, który przyjmuje od zleceniodawcy towar w celu jego sprzedaży finalnemu nabywcy. Dlatego, w ocenie urzędników, umowa komisu powinna być kwalifikowana w VAT jako dwie odrębne czynności, z których każda jest dostawą towarów. W przypadku umowy komisu każde wydanie towaru podlega opodatkowaniu i powinno być dokumentowane analogicznie jak dostawa towarów.

Skoro umowa komisu jest kwalifikowana jako dostawa, to nieprawidłowe jest odrębne kalkulowanie oraz dokumentowanie podstawy opodatkowania dla czynności świadczenia usługi (w postaci prowizji komisanta).

Spółka zaskarżyła interpretację, ale racji nie przyznał jej ani Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, ani Naczelny Sąd Administracyjny.

Po szczegółowym omówieniu specyfiki komisu w prawie cywilnym i regulacjach podatkowych NSA przypomniał, że w celu uproszczenia rozliczeń takich umów w art. 7 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o VAT zrównano z dostawą towarów wydanie towarów między komitentem a komisantem oraz wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej. Te przepisy są z kolei implementacją art. 14 ust. 2 lit. c dyrektywy 112, w którym za dostawę towarów uznaje się przekazanie towaru na podstawie umowy, zgodnie z którą prowizja płacona jest od zakupu lub sprzedaży.

NSA nie miał wątpliwości, że na potrzeby VAT wszystkie wykonywane w umowie komisu czynności są traktowane jak niezależne od siebie dostawy towarów. W każdym przypadku mamy do czynienia z dwoma zdarzeniami opodatkowanymi – dwoma kolejno po sobie następującymi dostawami towarów.

W ocenie NSA nie można twierdzić, że na podstawie ustawy o VAT w umowie komisu występuje jakaś kolejna, dodatkowa czynność (swoiście ukształtowana umową oraz przepisami kodeksu cywilnego usługa pośrednictwa), którą należy kwalifikować jako usługę. Również samo wystawienie odrębnej faktury obejmującej prowizję nie oznacza, że wystąpi odrębna transakcja usługi komisowej. Wynagrodzenie (prowizja) przysługujące komisantowi od komitenta jest bowiem wynagrodzeniem za dokonane na rzecz komitenta zakup lub sprzedaż rzeczy, a nie odrębną czynnością (usługą).

Dlatego zgodnie z art. 29a ust. 1 i 6 ustawy o VAT otrzymana od komitenta prowizja, jak wszystko co stanowi zapłatę za dostawę (usługę), którą dokonujący dostawy otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługodawcy lub osoby trzeciej, wchodzi do podstawy opodatkowania.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 lutego 2019 r.

Sygnatura akt: I FSK 265/17

Komentarz eksperta

Michał Wojtas, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii EOL

Źródłem problemu podatnika w komentowanej sprawie jest rozdźwięk pomiędzy rozumieniem cywilistycznym a VAT-owskim umowy komisu i jej skutków. W istocie, umowa komisu jest szczególnym rodzajem pośrednictwa. Zgodnie z prawem cywilnym to umowa, w ramach której komisant działa w imieniu własnym, lecz na rzecz komitenta (zlecającego), za wynagrodzeniem w postaci prowizji. Prowizja przejawia się w różnicy pomiędzy sprzedażą a zakupem towaru, niezależnie, czy jest to komis polegający na zakupie towarów dla komitenta czy sprzedaży towarów komitenta osobie trzeciej. W VAT ustawodawca skupił się na kwestii obrotu towarów w ramach umowy komisu, dla której istotnymi elementami jest właśnie wydanie towaru komisantowi, a następnie jego dostawa osobie trzeciej w komisie sprzedaży lub wydania towaru nabytego od osoby trzecie komitentowi w komisie zakupu. Dlatego w VAT mamy do czynienia zawsze z dwoma dostawami, a prowizja jest wynikiem kwot tych dostaw.

Błędne stanowisko zaprezentowane we wniosku o interpretację nie mogło się spotkać z pozytywną odpowiedzią ani organu interpretacyjnego, ani sądów obu instancji. Podobne dylematy występują w przypadku dropshoppingu (pośrednictwa w handlu internetowym), którą sytuację organy interpretacyjne także wiążą z dostawą na rzecz klienta, choć w istocie podatnik tylko pośredniczy w zamówieniu towaru u bezpośredniego dostawcy (sprzedawcy na zagranicznym portalu). W obu tych sytuacjach inne są skutki podatkowe w VAT, a inne w podatkach dochodowych. W rozliczeniu podatku dochodowego podatnik wykazuje prowizję, jaką uzyskuje z tytułu pośrednictwa w sprzedaży. Brak zharmonizowania skutków podatkowych w VAT i w podatkach dochodowym powoduje błędną ocenę skutków podatkowych przez podatników, którzy jak się wydaje intuicyjnie przyjmują właśnie rozumienie komisu w sposób dochodowy, a nie poszczególnych dostaw. Organ interpretacyjny poprawnie wykonał swoją funkcję informacyjną, co znalazło poparcie w orzeczeniach sądów administracyjnych, kontrolujących na życzenie podatnika poprawność wydanej interpretacji.

Spółka wystąpiła o wykładnię przepisów o VAT. Chodziło o opodatkowanie umów komisu. Wskazała, że zajmuje się min. profesjonalnym obrotem biżuterią, w tym pośrednictwem w sprzedaży. W ramach tej działalności zawarła umowę komisu jako komisant. Na jej podstawie komitent zleca spółce sprzedaż, po jego uprzednim zamówieniu. Po transakcji spółce przysługuje prowizja, która jest wpłacana na jej rachunek bankowy na podstawie faktury. Faktura dotycząca prowizji wystawiana jest według zestawienia faktur i rachunków, dokumentujących sprzedaż towarów na rzecz komitenta.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP