? zapewnienie finansowania spółki przez nabywcę poprzez emisję przez nabywcę dłużnych papierów wartościowych lub zaciągnięcie pożyczki;
? zobowiązanie do administrowania wierzytelnościami, które będzie wykonywane przez spółkę (wnioskodawca będzie mógł otrzymywać z tego tytułu odrębne wynagrodzenie).
Administrowanie wierzytelnościami będzie obejmowało przyjmowanie wpłat od dłużników i przekazywanie ich nabywcy, wystawianie dłużnikom monitów w razie przekroczenia terminu płatności oraz inne czynności prowadzące do uzyskania spłaty wierzytelności. Wierzytelności miały być sprzedawane po cenie równej ich wartości nominalnej pomniejszonej o dyskonto. Dyskonto pełniłoby więc funkcję wynagrodzenia dla nabywcy za przejęcie wierzytelności.
Zdaniem spółki, w opisanej sytuacji nabywca będzie świadczyć na rzecz spółki usługę, w ramach której nastąpi nabycie wierzytelności przez nabywcę i usługa ta będzie zwolniona z VAT.
Dyrektor KIS potwierdził, że nabycie wierzytelności będzie usługą podlegającą opodatkowaniu VAT, ale nie znajdzie do tej usługi zastosowanie żadne ze zwolnień przewidzianych w ustawie o VAT, w szczególności wskazane przez wnioskodawcę zwolnienia określone w art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o VAT.
Ewelina Dumania doradca podatkowy, menedżer w dziale prawnopodatkowym PwC
Sprzedaż (przelew) wierzytelności nie jest w żaden sposób odrębnie uregulowany w przepisach z zakresu VAT. Z tego względu traktowanie takiej czynności dla celów VAT stwarza wiele wątpliwości. W rezultacie można spotkać się z rozstrzygnięciami organów, w których cesja wierzytelności jest uznawana za czynność niepodlegającą VAT, opodatkowaną 23 proc. VAT bądź zwolnioną z VAT. W komentowanej interpretacji Dyrektor KIS uznał, że w analizowanym stanie faktycznym ma miejsce świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT, ponieważ: ? czynność została wykonana w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez nabywcę; ? została ustalona odpłatność (w formie dyskonta) za wykonane świadczenie i istnieje bezpośredni związek między świadczeniem a płatnością, ? istnieje beneficjent tej usługi (tj. spółka) oraz ? istnieje stosunek prawny będący podstawą realizacji danej usługi (tj. umowa sprzedaży wierzytelności). Podobnie, Dyrektor KIS skonkludował m.in. w interpretacji z 14 lipca 2017 r. (0111-KDIB3-1.4012.59.2017.2.BW). Niemniej jednak, na kanwie wyroku TSUE w sprawie GFKL Financial Services AG (C-93/10) z 27 października 2011 r. oraz wyroku siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego (I FPS 5/11) z 19 marca 2012 r. wykształciło się również orzecznictwo i praktyka organów podatkowych traktująca cesję wierzytelności jako niepodlegającą opodatkowaniu VAT. Powołane wyroki TSUE oraz NSA dotyczyły nabycia wierzytelności trudnych, co nie ma miejsca w stanie faktycznym komentowanej interpretacji. Należy również rozstrzygnąć, czy istnieje możliwość zastosowania do analizowanej usługi zwolnienia z VAT. Rozważane mogą być dwa zwolnienia. Pierwsze określone zostało w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT m.in. dla usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych. Drugie zwolnienie, określone w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, dotyczy m.in. usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli. Co istotne, zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy o VAT zwolnienia te nie mają zastosowania m.in. do czynności ściągania długów, w tym faktoringu. TSUE wielokrotnie wskazywał w swoim orzecznictwie, że zakres zwolnień przewidzianych w dyrektywie VAT nie może być interpretowany w sposób rozszerzający. Na tej podstawie Dyrektor KIS stwierdził, że zwolnienie określone dla kredytów i pożyczek nie znajdzie zastosowania w tej sprawie. Przede wszystkim jednak, Dyrektor KIS uznał, że usługa świadczona przez nabywcę mieści się w pojęciu usług ściągania długów i faktoringu. Usługi ściągania długów i faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach, natomiast Dyrektor KIS uznał, że w pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży, gdyż usługa tego typu polega na „wyręczeniu" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu. Dyrektor KIS przyjął w komentowanej interpretacji bardzo szerokie rozumienie usług faktoringu. Może to budzić wątpliwości z uwagi na to, że w analizowanym stanie faktycznym administrowanie wierzytelnościami (obejmujące m.in. przyjmowanie wpłat od dłużników i wystawianie dłużnikom monitów oraz inne czynności prowadzące do uzyskania spłaty wierzytelności) będą wykonywane przez spółkę. Instytucję faktoringu reguluje w szczególności UNIDROIT Convention on International Factoring z 28 maja 1988 r., zgodnie z którą przez umowę faktoringu rozumie się cesję wierzytelności połączoną z wykonywaniem przez faktora co najmniej dwóch z następujących funkcji: finansowanie cedenta, księgowanie należności, inkasowanie należności, przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużnika. Wytyczne te są powoływane przez polskie organy podatkowe i sądy administracyjne. Stąd ustalenie, czy dana cesja wierzytelności może zostać zwolniona z opodatkowania VAT musi być dokonywane z perspektywy indywidualnych okoliczności sprawy.
