Dziecko też może być stalkerem

Za ustawiczne nękanie grozi poprawczak lub kara.

Aktualizacja: 04.05.2019 10:58 Publikacja: 03.05.2019 08:15

Dziecko też może być stalkerem

Foto: AdobeStock

Stalking został spenalizowany przez polskie prawo w 2011 r. Pojęcie to wprowadzono do kodeksu karnego w art. 190a § 1. Ustawowe znamiona czynu różnią się odrobinę od tych ze słownika. Kodeks karny stanowi bowiem: Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Czytaj także: Stalking będzie karany, tak jak znęcanie się

W przepisie ustawodawca posługuje się określeniem „uporczywe nękanie", którego jednak nie definiuje. Według Wielkiego Słownika Języka Polskiego PAN nękać to: męczyć kogoś, dokuczać komuś. Według Słownika Języka Polskiego PWN nękać to: ustawicznie dręczyć kogoś. Nękaniem nazwiemy więc zachowanie, które powoduje przykrość lub wyrządza krzywdę. Wyrządzenie przykrości musi mieć jednak charakter działań powtarzalnych, odbieranych przez drugą stronę jako dręczenie, skutkujących poczuciem zagrożenia lub naruszeniem prywatności. Nękanie najczęściej będzie zbiorem zachowań, które obiektywnie będą nosiły cechy postępowania prowadzącego do udręczenia, trapienia, upokorzenia.

Straszy, wyśmiewa, obraża

Gdy stalkerem jest dziecko, rodzaj uporczywie dokonywanej czynności będzie z reguły inny od tego, które dokonuje dorosły stalker – ten najczęściej wysyła esemesy z pogróżkami. Dziecko najczęściej będzie publicznie, wulgarnie zwracać się do innego dziecka; będzie stosować „drobną" przemoc fizyczną np. poprzez popchnięcie lub wyrwanie z rąk plecaka; będzie utrwalać wizerunek innego dziecka, przerabiać go i rozpowszechniać bez woli portretowanego; działać na niekorzyść dziecka w jego grupie rówieśniczej – obgadywać, rozpowszechniać plotki; może także działać w sposób bardziej wyrafinowany i wzywać na adres innego dziecka pogotowie, policję, zamawiać pizzę; umieszczać w miejscach publicznych numer telefonu ofiary, co spowoduje, że wiele innych osób zacznie do niej telefonować; podglądać rówieśnika w toalecie czy rozpowszechniać informacje o orientacji seksualnej dziecka. Żeby mówić o stalkingu, takie zachowanie musi wywołać u ofiary poczucie zagrożenia, a więc lęk i obawę, że mogą ją spotkać nieprzyjemności. Skutek nękania może więc polegać na odczuwaniu lęku, zmianie swoich relacji z innymi osobami, szukania pomocy u lekarza, wymuszonej zmianie istotnych spraw w życiu prywatnym np. numeru telefonu, szkoły etc.

Szkoła lub rodzice/opiekunowie prawni mogą także złożyć do sądu rodzinnego i opiekuńczego wniosek o wgląd w sytuację nieletniego stalkera, żeby zbadać jego sytuację rodzinną. Brak umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziców może bowiem negatywnie wpływać na zachowanie dziecka. Przed złożeniem tego wniosku należałoby jednak udać się na dyżur do sędziego rodzinnego lub spotkać z adwokatem lub radcą prawnym.

Kiedy według naszej pogłębionej wiedzy możemy już z pewnym prawdopodobieństwem stwierdzić, że nasze dziecko jest ofiarą stalkingu , należy złożyć na policji zawiadomienia o popełnieniu czynu karalnego i wniosek o jego ściganie. Do złożenia takiego zawiadomienia należy się starannie przygotować poprzez zgromadzenie dowodów w sprawie świadczących o tym, że doszło do popełnienia czynu karalnego – esemesów, maili lub zrzutów ekranu portali społecznościowych. Zawiadomienie można złożyć ustnie lub pisemnie w formie przewidzianej przez kodeks postępowania karnego – z pewnością lepiej będzie skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego, który w naszym imieniu sporządzi pismo zgodnie z regułami sztuki.

Co grozi młodemu stalkerowi?

Działania nieletniego stalkera muszą wypełniać znamiona ustawowe czynu z art. 190a k.k., choć inna jest podstawa odpowiedzialności i inny rodzaj postępowania. Jeżeli nieletni dopuszcza się czynu zabronionego przed ukończeniem 13 lat, sąd traktuje popełnienie takiego czynu wyłącznie jako przejaw demoralizacji nieletniego i może zastosować środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich w ramach postępowania opiekuńczo-wychowawczego; jeżeli nieletni dopuszcza się czynu zabronionego między 13. a 17. rokiem życia, co do zasady sąd ds. rodzinnych i nieletnich stosuje środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu zabronionego między 17. a 18. rokiem życia, to co do zasady sąd ds. rodzinnych i nieletnich stosuje przepisy k.k. Ustawa z 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich stanowi, że wobec nieletniego mogą być stosowane środki wychowawcze oraz środek poprawczy w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym. Kara może być orzeczona tylko w wypadkach prawem przewidzianych, jeżeli inne środki nie są w stanie zapewnić resocjalizacji nieletniego.

Zmobilizować rodziców

Sąd rodzinny może nałożyć określone obowiązki lub udzielić wsparcia rodzicom dziecka stalkującego rówieśników. Rodzice muszą liczyć się z obowiązkiem poprawy warunków wychowawczych i bytowych lub zdrowotnych nieletniego i koniecznością bliższej współpracy ze szkołą, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym. Sąd może także zwrócić się do właściwych instytucji państwowych lub społecznych oraz jednostek samorządowych o udzielenie niezbędnej pomocy w poprawie warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego. Gdy rodzice lub opiekun nieletniego uchylają się od wykonania obowiązków nałożonych na nich przez sąd rodzinny, powinni liczyć się z karą pieniężną w wysokości od 50 do 1500 zł, która może zostać uchylona, jeżeli osoba ukarana w ciągu 14 dni usprawiedliwi swoje zachowanie lub przystąpi do wykonywania nałożonych obowiązków.

Autorka jest prawnikiem, Szkoła Prawa, Uniwersytet SWPS Poznań

Stalking został spenalizowany przez polskie prawo w 2011 r. Pojęcie to wprowadzono do kodeksu karnego w art. 190a § 1. Ustawowe znamiona czynu różnią się odrobinę od tych ze słownika. Kodeks karny stanowi bowiem: Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Czytaj także: Stalking będzie karany, tak jak znęcanie się

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego