Ostatni tydzień na zgłoszenie do rejestru beneficjentów rzeczywistych

Ujawnienie beneficjentów rzeczywistych zwiększy transparentność obrotu gospodarczego – ocenia Marcin Stec, dyrektor Departamentu Informacji Finansowej w Ministerstwie Finansów.

Publikacja: 06.07.2020 07:00

Ostatni tydzień na zgłoszenie do rejestru beneficjentów rzeczywistych

Foto: AdobeStock

Do 13 lipca spółki muszą przesłać dane do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Co to oznacza?

Wyjaśnijmy, kim jest beneficjent rzeczywisty: to osoba fizyczna (lub osoby fizyczne) bezpośrednio lub pośrednio kontrolująca spółkę poprzez uprawnienia, wywierająca wpływ na jej funkcjonowanie, decydująca o kierunkach rozwoju i o mianowaniu kadry kierowniczej. Beneficjentem rzeczywistym może też być osoba, w imieniu której są nawiązywane relacje gospodarcze lub przeprowadzana okazjonalna transakcja. Innym kryterium jest posiadanie ponad 25 proc. akcji lub udziałów w spółce innej niż ta, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym. Obowiązkowi zgłaszania beneficjentów rzeczywistych podlegają spółki prawa handlowego: jawne, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z o.o., proste spółki akcyjne, akcyjne (z wyjątkiem spółek publicznych).

Czytaj także: CRBR: kto będzie beneficjentem rzeczywistym w spółce komunalnej

Słychać głosy, że np. w strukturach hybrydowych czy trustach wskazanie beneficjenta rzeczywistego może być trudne. A to problemy dla osób zobowiązanych do zgłaszania, czyli zwykle członków zarządów. Co wtedy?

Celem rejestru jest walka z procederem, w którym przestępcy wykorzystują skomplikowane struktury do prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Obowiązek budowania rejestru nakłada na wszystkie państwa UE IV dyrektywa AML. To odpowiedź na głośne afery finansowe, takie jak m.in. Panama Papers. Przepisy kładą nacisk na upublicznienie struktur budowanych po to, by ukrywać rzeczywiste powiązania między podmiotami, często z wykorzystaniem tzw. słupów, gdzie tożsamość prawdziwych beneficjentów jest nieznana. Zadanie jest proste np. w polskiej spółce z o.o., której wspólnikami są dwie osoby fizyczne. Większym wyzwaniem są skomplikowane struktury korporacyjne, np. spółka, w której podmiot zagraniczny ma 40 proc. akcji czy udziałów. Zarząd polskiej spółki musi ujawnić w rejestrze nazwiska osób mających wpływ na funkcjonowanie zagranicznego podmiotu i pośrednio polskiego.

Jak wygląda proces przesyłania danych do rejestru?

Rejestr ma formę elektroniczną. Zgłoszeń w formie elektronicznej dokonują osoby uprawnione do reprezentacji, zgodnie z zasadami reprezentacji przewidzianymi w k.s.h., pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. W spółce osobowej uprawnionymi zwykle są wspólnicy, a w spółce kapitałowej członkowie zarządu. Nie można tego dokonać przez pełnomocnika.

Ile zgłoszeń już wpłynęło?

Dotychczas swoje dane zgłosiło 130 tys. podmiotów. Szacujemy, że w skali kraju musi to zrobić łącznie ok. 450 tys. podmiotów. Ta liczba nie jest precyzyjna, bo rynek jest dynamiczny, wiele spółek powstaje i kończy działalność. W spółkach istniejących przed 13 października 2019 r. termin upływa 13 lipca 2020 r. Zgłoszenia nowych spółek należy dokonać w ciągu siedmiu dni roboczych od wpisania do KRS.

Przedsiębiorcy sygnalizują problemy z ustaleniem beneficjenta rzeczywistego?

Były sygnały o takich problemach. Ministerstwo Finansów nie ma wglądu do dokumentów, które ma dany podmiot. Każda spółka objęta obowiązkiem wpisu do CRBR ustala we własnym zakresie, kogo powinna wskazać jako beneficjenta rzeczywistego na podstawie m.in. rejestrów, statutów lub umowy spółki. Ministerstwo na swej stronie internetowej zamieszcza odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania dotyczące rejestru, by pomóc przedsiębiorcom w prawidłowym zidentyfikowaniu beneficjenta rzeczywistego.

Jakie konsekwencje poniosą ci, którzy mimo obowiązku nie zgłoszą danych do CRBR lub zrobią to po czasie?

Przepisy przewidują sankcję administracyjną do miliona złotych. Kary tej wysokości będą nakładane w skrajnych przypadkach, np. na podmiot zamieszany w pranie pieniędzy lub finansowanie terroryzmu, który celowo ukrywa beneficjenta rzeczywistego. Sankcje są nakładane na spółkę, nie na osoby. Każdy przypadek będzie wyjaśniany. Decyzja, czy nałożyć sankcję, będzie zapadać w postępowaniu administracyjnym.

Jak postąpić w razie błędu?

Skorzystać z korekty. Gdy przedsiębiorca sam wychodzi z inicjatywą naprawy błędu, działa to na jego korzyść.

Przedsiębiorców niepokoi, że nie skorzystają z tzw. czynnego żalu, który pozwala uniknąć sankcji przewidzianych w kodeksie karnym skarbowym.

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, która reguluje obowiązki związane z rejestrem, nie przewiduje tej instytucji. W kodeksie postępowania administracyjnego, na podstawie którego będą prowadzone postępowania w tym zakresie, przewidziano możliwość odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej, w szczególności jeżeli waga naruszenia jest znikoma.

Jak MF sprawdzi, czy dane są kompletne i poprawne?

Do weryfikacji, czy spółki zobowiązane do złożenia danych rzeczywiście to zrobiły i czy zgłosiły właściwe osoby, służą m.in dane z dostępnych rejestrów. Pracujemy nad mechanizmami weryfikacji na podstawie V dyrektywy AML, która zakłada stworzenie wspólnego systemu sprawnej wymiany informacji w ramach UE.

Czy będą z tego jakieś korzyści dla gospodarki?

Ważnym aspektem CRBR jest transparentność obrotu gospodarczego. Przedsiębiorcy zyskają szczegółowe informacje o kontrahentach, co pozwoli im unikać relacji z podmiotami zamieszanymi w działalność przestępczą.

Co to znaczy, że rejestr jest jawny? Czy każdy może sprawdzić, kto stoi za daną spółką?

Tak. Każdy ma dostęp do rejestru na stronie https://www.podatki.gov.pl/crbr/. Informacje o beneficjentach rzeczywistych są udostępniane bezpłatnie w ciągu kilku sekund. Wystarczy wpisać numer NIP danego podmiotu.

Do 13 lipca spółki muszą przesłać dane do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Co to oznacza?

Wyjaśnijmy, kim jest beneficjent rzeczywisty: to osoba fizyczna (lub osoby fizyczne) bezpośrednio lub pośrednio kontrolująca spółkę poprzez uprawnienia, wywierająca wpływ na jej funkcjonowanie, decydująca o kierunkach rozwoju i o mianowaniu kadry kierowniczej. Beneficjentem rzeczywistym może też być osoba, w imieniu której są nawiązywane relacje gospodarcze lub przeprowadzana okazjonalna transakcja. Innym kryterium jest posiadanie ponad 25 proc. akcji lub udziałów w spółce innej niż ta, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym. Obowiązkowi zgłaszania beneficjentów rzeczywistych podlegają spółki prawa handlowego: jawne, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z o.o., proste spółki akcyjne, akcyjne (z wyjątkiem spółek publicznych).

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił