Wywiad o prokuraturze z Mateuszem Martyniukiem

Rz: Prokuratura nie ma ostatnio dobrej passy. Konflikt z Mini-?sterstwem Sprawiedliwości, krytyka w mediach i dość ostre słowa wypowiadane przez adwokatów: prokurator nie wiedział, nie dopatrzył, nie potrafił, przekroczył uprawnienia. Reagujecie jakoś na takie twierdzenia wypowiadane publicznie?

Mateusz Martyniuk:

Oczywiście, że tak. Prokurator generalny apelował do Naczelnej  Rady Adwokackiej o pohamowanie emocji i stonowany język ?w wypowiedziach adwokatów. Jej prezes po analizie kilku takich wystąpień przyznał nam rację. Jeśli obraźliwe czy nieprawdziwe słowa padają ?z ust sędziów, interweniujemy u prezesów sądu. W wypadku dziennikarzy – u redaktorów naczelnych. Prawnicy powinni skupić się na tym, ?by ludziom wytłumaczyć zawiłości prawa, a nie na tym, by barwnie dokopać drugiej stronie. My musimy się bronić. Tym bardziej że passa wcale nie jest taka zła.

W społecznym odbiorze – niestety dla was – jest.

Otóż nie do końca, ?w ostatnich kilkunastu miesiącach zaufanie do prokuratury wzrosło i znacznie spadła liczba osób nieufających naszej instytucji, ale nie ma się co spierać o to, czy jest lepiej, czy gorzej. To, czego brakuje w takich dyskusjach, to np. konkretnych danych pokazujących rzeczywisty obraz pracy prokuratury. Dla przykładu: nieprzerwanie od lat rośnie skuteczność aktów oskarżenia i w I półroczu tego roku wyniosła ponad ?98 proc., co oznacza niecałe ?2 proc. uniewinnień. Skuteczność prokuratorskich środków odwoławczych wzrosła w tym roku o 2 proc. i wynosi 67 proc, natomiast kasacje wnoszone przez prokuratora generalnego do Sądu Najwyższego są skuteczne ?w ponad 97 proc. Dla porównania: adwokaci osiągnęli dużo gorszy wynik. Ich kasacje były skuteczne zaledwie w  29,4 proc. Szkopuł w tym, że jeśli jest lepiej, to nie jest to atrakcyjny temat, a media lubią powielać utarte schematy. Oczywiście każda instytucja ma na swoim koncie porażki, ale w całościowych ocenach ważne jest zachowanie proporcji.

Obrywa się wam z każdej strony. Politycy też nie przebierają ?w słowach.

To cena tego, że prokuratura jest apolityczna, a niektórzy politycy nie mogą się z tym pogodzić. Swoją frustrację manifestują wówczas pokrętnymi wywodami i ostatnio częstym nadużywaniem określeń „porażające", np. niedo?ciągnięcia czy błędy, ?albo „miażdżące", np. uzasadnienie wyroku. To się dobrze sprzedaje, ale uderza nie tylko w prokuraturę, ?ale także w cały wymiar sprawiedliwości, a w konsekwencji – państwo.

Po apelu prokuratora generalnego do Andrzeja Zwary, prezesa NRA, widać poprawę?

Bywa różnie. Niestety są tacy członkowie palestry, ?tzw. dyżurni komentatorzy, którzy mylą studio telewizyjne z salą rozpraw, ?a konstruktywną krytykę ?z emocjonalnymi wystąpieniami. Często można odnieść wrażenie, że w telewizji leci cały czas ten sam program, tylko temat się zmienia. Milkną na chwilę, kiedy wychodzi na jaw, że sąd w jakieś sprawie szeroko krytykowanej wcześniej przyznał nam rację.

Tak było np. w sprawie zabójstwa małej Madzi. W trakcie naprawdę trudnego postępowania nie było dnia, by nie krytykowano prokuratorów prowadzących sprawę. Każdy radził, co powinni zrobić i jakie czynności podjąć, a których zaniechać. W telewizji obserwowaliśmy korowód znachorów prawa. Znany profesor prawa twierdził, że dziecko żyje i prokuratorzy powinni szukać go za granicą, gdzie zostało wywiezione. Kiedy doszło do skazania, nikt się nie zająknął, że czynności były jednak prowadzone dobrze, trafnie, a akt oskarżenia solidnie przygotowany. W dodatku wszyscy pamiętamy, jakie tej sprawie towarzyszyło zainteresowanie ludzi i jakie wywoływała ona emocje.

Podobnie było w innych ciężkich sprawach – zabójstw dzieci czy np. korupcji w sporcie. A tymczasem w tej ostatniej sprawie na ławę oskarżonych trafiło w sumie 642 oskarżonych o korupcję.