Odwołanie darowizny po rozwodzie a niewdzięczność obdarowanego

?Z powodu niewdzięczności obdarowanego można odwołać darowiznę już wykonaną, ale także niewykonaną.

Publikacja: 26.05.2014 09:47

Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego r

Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

Foto: Fotorzepa, Danuta Matloch DM Danuta Matloch

Ważne, by niewdzięczność wystąpiła po zawarciu umowy darowizny czy renty, jak w opisywanym wypadku. Do renty stosuje się bowiem przepisy o darowiźnie.

To sedno niedawnego wyroku Sądu Najwyższego. W związku z rozwodem Leszek Z. przyznał żonie rentę – 4 tys. zł miesięcznie (waloryzowanych), dopóki nie uzyska ona renty bądź emerytury z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Małżonkami byli od ponad 30 lat, posiadali dom, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego, w którym z córką prowadzili sklep wielobranżowy. W związku z rozwodem zawarli umowy notarialne o częściowym podziale majątku dorobkowego i umowę renty. Uzgodnili, że żona wycofa się ze wspólnej firmy oraz z majątku wspólnego, za co dostała spłatę oraz ową rentę. Po nieco ponad roku mąż przestał ją płacić, zarzucając byłej żonie niegodziwość, i złożył oświadczenie o odwołaniu umowy renty. W tej sytuacji nie musi jej płacić – twierdził.

Niegodziwość żony miała polegać na tym, że bez jego wiedzy kupiła córce mieszkanie za pieniądze pochodzące z prowadzonego sklepu, a więc wspólne. Ponieważ zabezpieczeniem wypełnienia zobowiązań wobec żony były weksle, ta je wypełniła i zażądała w pozwie zapłaty zaległych rat.

Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutu męża, że skutecznie odwołał rentę. Sąd Apelacyjny w Szczecinie był podobnego zdania, wskazując, że art. 896 kodeksu cywilnego stanowi, iż darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy tak się zmienił, że stało się to niemożliwe bez uszczerbku dla jego utrzymania. Tych przesłanek Leszek Z. nie wykazał, nawet się zresztą na nie nie powoływał. Powoływał się bowiem na niewdzięczność, a ta zdaniem SA nie dotyczy darowizn nieprzekazanych.

Sąd Najwyższy zajął inne stanowisko, cytując w uzasadnieniu art. 898 § 1 k.c., który dotyczy niewdzięczności obdarowanego. Mówi on, że darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności (II CSK 291/13).

– Z treści tego przepisu, a zwłaszcza zwrotu „nawet wykonaną", wynika jednoznacznie, że uregulowana w tym artykule możliwość odwołania darowizny dotyczy zarówno darowizny wykonanej, jak i niewykonanej – wskazał w uzasadnieniu sędzia SN Hubert Wrzeszcz. – Niezbędne jest tylko to, by umowa darowizny była już zawarta oraz by rażąca niewdzięczność obdarowanego nastąpiła już po zawarciu umowy.

W konsekwencji SN zwrócił sprawę SA do ponownego rozpoznania.

Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura 2025: język polski. Odpowiedzi i arkusze CKE
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura 2025: matematyka - poziom podstawowy. Odpowiedzi
Prawo dla Ciebie
Jest decyzja SN ws. wytycznych PKW. Czy wstrząśnie wyborami?
Zawody prawnicze
Egzaminy prawnicze 2025. Z tymi zagadnieniami zdający mieli największe problemy
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
Materiał Promocyjny
Lenovo i Motorola dalej rosną na polskim rynku