Reklama

Więcej czasu na egzekwowanie należności? Kluczowa uchwała Sądu Najwyższego

Zasada, że termin przedawnienia określa się na koniec roku, dotyczy także roszczeń stwierdzonych wyrokiem.

Publikacja: 24.10.2025 11:07

Więcej czasu na egzekwowanie należności? Kluczowa uchwała Sądu Najwyższego

Foto: Adobe Stock

To sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego, która przecina wątpliwości, czy wprowadzoną siedem lat temu regulację, która uprościła liczenie terminów końcowych przedawnienia, należy stosować także dla roszczeń orzeczonych wyrokiem lub ugodą sądową. A tych ostatnich są setki tysięcy.

Terminy przedawnienia. Dla kogo uproszczony sposób liczenia?

Uchwała jest korzystna dla wierzycieli, którzy mają więcej czasu na egzekwowanie zasądzonych na ich rzecz należności. Z kolei dłużnicy łatwiej mogą ustalić, jak długo jeszcze mogą spodziewać się komornika.

Wprowadzona w lipcu 2018 r. zmiana przepisów o przedawnieniach roszczeń nie tylko niektóre z nich skróciła, ale wprowadziła też zasadę (art. 118 zdanie 2 kodeksu cywilnego), że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin ten jest krótszy niż dwa lata (jak wiadomo, są różne terminy przedawnienia w zależności od rodzaju sprawy: np. dwuletni, trzyletni, sześcioletni).

Ta zmiana sprzed siedmiu lat polega na tym, że odstępuje się od ogólnej zasady liczenia terminów z art. 112 k.c., zgodnie z którą ten oznaczony w latach kończy się z upływem dnia, który datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, i wydłuża się go – przy przedawnieniu – do końca roku kalendarzowego.

Reklama
Reklama

Celem tej zmiany było ułatwienie ustalenia końcowego terminu przedawnienia, dzięki czemu wierzycielowi trudniej będzie go „przegapić” (a przedawnionego roszczenia może on skutecznie dochodzić jedynie w szczególnych sytuacjach).

Sąd Najwyższy doprecyzował, czy uproszczony sposób terminu przedawnienia dotyczy też roszczeń stwierdzonych wyrokiem

SN zajmował się kwestią, czy to liczenie terminu przedawnienia na koniec danego roku ma zastosowanie także do roszczeń stwierdzonych prawomocnym wyrokiem sądu, także polubownego, ugodą przed sądem albo przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, które art. 125 k.c. określa na sześć lat (a dla roszczeń okresowych na trzy lata), ale nie wspomina o końcu roku kalendarzowego.

Dlatego pojawiły się praktyczne wątpliwości.

Zwrócono na nie uwagę w sprawie o nadanie przez Sąd Rejonowy w Szczytnie klauzuli wykonalności prawomocnemu nakazowi zapłaty, bez którego wnioskodawca (wierzyciel) nie mógłby prowadzić egzekucji przeciwko dłużnikowi, ale sąd wniosek oddalił, uznając że roszczenie to uległo przedawnieniu. Wierzyciel złożył bowiem wniosek 31 grudnia 2024 r., gdy bieg sześcioletniego terminu przedawnienia tego roszczenia należało liczyć od 9 lipca 2018 r., więc przedawnienie nastąpiło dokładnie sześć lat później, tj. 9 lipca 2024 r. Zatem wniosek o nadanie klauzuli wykonalności był spóźniony.

Czytaj więcej

Sąd Najwyższy: Odszkodowania lub zapłaty można dochodzić także po kawałku

Rozpatrując zażalenia wierzyciela, trójkowy Sąd Rejonowy powziął jednak wątpliwości, które skierował w pytaniu prawnym do Sądu Najwyższego: Czy sposób określenia końca biegu terminu przedawnienia, wskazany w art. 118 zdanie drugie k.c., a więc na koniec roku, ma zastosowanie do roszczeń potwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu?

Reklama
Reklama

Trójka sędziów Izby Cywilnej SN: Beata Janiszewska, Ireneusz Kunicki i Marcin Trzebiatowski w uchwale odpowiedziała na to pytanie twierdząco: do określenia końca terminów przedawnienia roszczeń wynikających z art. 125 § 1 Kodeksu cywilnego ma zastosowanie art. 118 zdanie drugie k.c.

Sygn. akt II CZP 19/25

Opinia dla "Rzeczpospolitej"
Dr Jarosław Świeczkowski, komornik, były prezes Krajowej Rady Komorniczej

Stanowisko SN jest słuszne, gdyż wolą ustawodawcy było wyeliminowanie wątpliwości dotyczących określania terminu przedawnienia roszczenia, aby nawet osoby bez wiedzy prawniczej były w stanie samodzielnie go określić. Tym bardziej, że pomyłki i przegapienia tego ważnego terminu nie należały do rzadkości. Dlatego wprowadzono szczególny, prostszy termin przedawnienia na koniec roku, niezależnie od tego, w którym dniu danego roku termin ten się kończył. Dobrze, że SN wyjaśnił, iż tę regułę stosuje się także dla roszczeń potwierdzonych orzeczeniem sądowym, wzmacniając pozycję wierzycieli, którzy przeszli już wcześniej całą drogę sądową. Usuwając w tym zakresie wątpliwości prawne, uchwała wskazuje wierzycielom i dłużnikom, ale także sądom egzekucyjnym, do kiedy może być wszczęta egzekucja roszczenia orzeczonego przez sąd.

Prawo karne
Prokurator krajowy o śledztwach ws. Ziobry, Romanowskiego i dywersji
Konsumenci
Nowy wyrok TSUE ws. frankowiczów. „Powinien mieć znaczenie dla tysięcy spraw”
Praca, Emerytury i renty
O tym zasiłku mało kto wie. Wypłaca go MOPS niezależnie od dochodu
Samorząd
Więcej czasu na plany ogólne w gminach. Bruksela idzie Polsce na rękę
Materiał Promocyjny
Jak producent okien dachowych wpisał się w polską gospodarkę
Nieruchomości
Co ze słupami na prywatnych działkach po wyroku TK? Prawnik wyjaśnia
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama