Sama podejrzliwość nie wystarczy

Kobieta złożyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wniosek o wyłączenie trzech sędziów tego sądu. Chciała ich odsunąć od rozpoznawania sprawy z jej skargi na decyzję Wojewody Pomorskiego, utrzymującą w mocy decyzję Starosty Słupskiego, którą ten wniósł sprzeciw do zgłoszenia robót budowlanych, polegających na budowie ogrodzenia posesji.

Wnioskodawczyni wskazała, że sędziowie rozpatrywali już z negatywnym dla niej skutkiem podobną sprawę. W związku z czym, jej zdaniem, ponowne rozpoznanie tożsamego problemu z udziałem tych samych sędziów mija się z celem.

Wskazani przez kobietę sędziowie WSA złożyli oświadczenia, że w sprawie nie zachodzą okoliczności, które mogłyby wywołać wątpliwości, co do ich bezstronności w sprawie.

Gdański sąd stwierdził, że wniosek o wyłączenie sędziów nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem w sprawie nie zachodzi żadna z przyczyn wyłączenia sędziego z urzędu określona w przepisach o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w tym w szczególności nie zachodzi sytuacja, która powodowałby wyłączenie sędziego z mocy samej ustawy w sprawach, w których brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem, sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator.

Zdaniem WSA, sprawa, na jaką powołuje się kobieta, dotyczyła decyzji wydanej w innej sprawie administracyjnej niż ta, w której organ wydał decyzję zaskarżoną. Zgłoszenia dotyczyły co prawda tych samych robót, ale innych terminów.

Sąd przypomniał, że wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość, co do jego bezstronności w danej sprawie. Okoliczności obejmują zarówno te związane z osobistymi stosunkami między sędzią, a stroną, ale także inne uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, które w przypadku konkretnego sędziego mogą budzić uzasadnione wątpliwości, co do wydania orzeczenia opartego na w pełni zobiektywizowanych przesłankach. Muszą one w sprawie faktycznie wystąpić, tzn. nie mogą mieć charakteru potencjalnego.

WSA dodał, że wątpliwość co do bezstronności sędziego musi być uzasadniona, co wiąże się z przedstawieniem odpowiedniej argumentacji i należy ją odnieść do ewentualnego braku bezstronności w konkretnej sprawie. Nie jest wystarczająca sama podejrzliwość strony bądź utrata wiary w bezstronność sędziego, czy też samo powołanie się na konstytucyjne zasady mówiące o prawie strony do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd.

Sprawie musiał przyjrzeć się Naczelny Sąd Administracyjny. NSA 7 sierpnia 2014 roku oddalił zażalenie kobiety. Stwierdził, iż nie jest dopuszczalne żądanie wyłączenia sędziego tylko z tego powodu, że wnioskodawca kwestionuje zasadność rozstrzygnięć w innych sprawach z udziałem tego sędziego.

NSA podkreślił przede wszystkim znaczenie wyjaśnień zawartych w oświadczeniach złożonym przez sędziów, który stwierdzili, iż nie istnieje między nimi i stronami postępowania jakikolwiek stosunek osobisty tego rodzaju, że mógłby wywołać wątpliwości co do ich bezstronności w tej sprawie. Przypomniało pogląd Sąd Najwyższego, iż autorytet moralny sędziego przemawia za wiarygodnością złożonego wyjaśnienia i jeżeli strona żądająca wyłączenia zaprzecza prawdziwości, obowiązana jest wskazać i udowodnić okoliczności, które by podważały wiarygodność oświadczenia sędziego.

Zdaniem NSA, kobieta nie uprawdopodobniła, że zachodzą między uczestnikami postępowania, a sędziami takie stosunki, które powodują ich wyłączenie od orzekania. Oceny tej nie może zmienić subiektywne przekonanie skarżących co do wadliwego, niewłaściwego sposobu orzekania we wcześniejszych sprawach z udziałem skarżącej (II OZ 750/14).

Orzeczenie jest prawomocne.