Jak zorganizować łańcuch dostaw surowców

Informacje o firmie Pizzatime

Pizzatime działa jako sieć pizzerii. Na dzień bilansowy 31 grudnia 2015 r. Pizzatime skupiała 970 restauracji, z których 900 zlokalizowanych było w kraju I (ojczyźnie Pizzatime), 69 w kraju P, a jedna restauracja w oddalonym kraju – kraju C.

W 1969 roku dwóch braci założyło firmę Pizzatime. Rozpoczęli biznes, otwierając jedną pizzerię w kraju I i wynajmując lokal na podstawie umowy krótkoterminowego najmu. Restauracja odniosła błyskawiczny sukces. Szybko stała się znana w okolicy z doskonałej jakości produktów oraz szybkiej i przyjaznej obsługi. Zachęceni sukcesem bracia rok później założyli drugą restaurację w sąsiednim mieście w kraju I, tym razem kupując bezpośrednio istniejącą tam pizzerię i zmieniając jej markę na Pizzatime. Od tego momentu firma dalej się rozwijała, wynajmując nowe lokale, nabywając upadające restauracje i działając z wykorzystaniem modelu franczyzy.

Do 31 grudnia 2015 roku firma zyskała dobrą pozycję zarówno w kraju I, jak i w kraju P. Zaczęła również odkrywać możliwości dalszego rozwoju poprzez otwarcie (w 2014 roku) jednej restauracji w kraju C, w celu sprawdzenia rynku w innej części świata.

Model biznesowy

Menu Pizzatime obejmuje szeroki wybór pizzy i produktów komplementarnych, takich jak kulki z ciasta, sałatki, desery i napoje.

Ciasto przygotowywane jest w centralnym zakładzie produkcyjnym, który znajduje się w kraju I. Niektóre ze składników ciasta są importowane, a inne dostępne lokalnie. Ciasto jest przygotowywane i częściowo pieczone, a następnie mrożone w formie pojedynczych porcji na pizzę. Mrożone ciasto przewożone jest do poszczególnych restauracji przy pomocy floty ciężarówek organizowanych przez jednostkę logistyczną Pizzatime.

Kierownicy restauracji są odpowiedzialni za składanie w każdym tygodniu zamówień na ciasto z dostawą na kolejny tydzień. Do ich obowiązków należy również zagwarantowanie, aby odpowiednia ilość ciasta rozmroziła się do codziennego wykorzystania.W przypadku każdego nowego zamówienia klienta personel kuchenny wałkuje ciasto i kładzie na nim dodatki według życzenia klienta.

Restauracje zamawiają składniki wymagane do dodatków na pizzę i inne elementy z menu od lokalnych dostawców, którzy znajdują się na zatwierdzonej liście dostawców przekazanej przez główne biuro firmy. Restauracja uzupełnia zapas danego produktu za każdym razem, kiedy spada on poniżej wcześniej ustalonego optymalnego poziomu odnowy zapasu. Oblicza się go przy pomocy modelu ekonomicznej wielkości zamówienia (EOQ). System „first-in, first-out" (FIFO) stosowany jest w celu zapewnienia, że starsze produkty są wykorzystywane do przygotowywania jedzenia przed nowszymi, ponieważ produkty te łatwo się psują.

Inne główne zasoby to centralnie pozyskiwane opakowania i sprzęt. Opakowania dystrybuowane są wraz z cotygodniową dostawą, natomiast sprzęt jest dostarczany do restauracji bezpośrednio przez producenta.

Obecny model biznesowy polega na ulokowaniu restauracji w miejscach, w których istnieje wiele możliwości przyciągania mijających restaurację klientów: w centrach handlowych, centrach miast, w strefie gastronomicznej sal odlotów na lotniskach, miejscach obsługi podróżnych przy autostradach. Klienci, którzy podróżują lub robią zakupy, chcą zwykle odpocząć, usiąść, zjeść i napić się czegoś. Mogą poprosić o zapakowanie pizzy do pudełka, dzięki czemu mogą zabrać ją do domu lub zjeść gdzie indziej, jednak takie sytuacje stanowią niewielki procent sprzedaży.

Zdaniem eksperta

Jan Prystacki, ACMA, CGMA, MBA, Członek CIMA, Manager Finance Operations w Alexander Mann Solutions

Problem, z którym będzie musiało się zmierzyć przedsiębiorstwo Pizzatime, oraz wyzwania wynikające z zaistniałej sytuacji powinniśmy rozpatrywać wielopłaszczyznowo. Główne obszary, na których przedsiębiorstwo powinno skoncentrować swoją uwagę w tym momencie, to efektywność oraz kontrola całego procesu łańcucha dostaw, bez którego nie będzie w stanie szybko skorygować oraz przywrócić sprzedaży w ciągu 72 godzin. W dalszej kolejności uwaga kierownika ds. finansów powinna skupić się na kwestiach etycznych i ich zaadresowaniu w kontekście wykorzystywania do produkcji materiałów o krótkiej dacie przydatności. Dodatkowo, w wymiarze prawnym i związanymi z nim konsekwencjami, jak na przykład potencjalnymi pozwami klientów, trzeba przeanalizować ich wpływ na sprawozdanie finansowe spółki.

Łańcuch dostaw

Zagadnienie łańcucha dostaw należy przeanalizować pod kątem dwóch procesów – samego zakupu materiałów o krótkiej dacie przydatności oraz ich wykorzystaniu w procesie produkcji. Biorąc pod uwagę, że mąka to jeden z głównych składników produktów firmy, trzeba poznać przyczynę zakupu partii o krótkim terminie przydatności. Być może z ekonomicznego punktu widzenia jest to opłacalne, ponieważ dzięki temu firma jest w stanie zoptymalizować koszt wytworzenia finalnego produktu. Jednak przyjęty system wykorzystania składników do produkcji first-in first-out nie będzie w tym przypadku spełniać swojej roli, gdyż partie mąki będą miały niestandardowe terminy przydatności do spożycia. Jeśli chodzi o sam proces produkcji, to uwadze nie może umknąć poznanie powodu, dla którego kierownik fabryki nie zutylizował przeterminowanej partii. Podsumowując ten obszar, głównymi zaleceniami kierownika ds. finansów powinny być między innymi:

- korekta procesu produkcji, aby wykorzystywał on efektywnie zakupione partie surowców;

- poznanie przyczyny, dla której dostawca zapewniał partie surowców o krótkiej dacie przydatności i sprawdzenie czy były one tańsze od innych; oraz

- zalecenie monitorowania procesu produkcji w fabryce zgodnie z jego cyklami tak, aby kierownik fabryki nie wykorzystywał do produkcji przeterminowanych surowców.

Kwestie etyczne

Nie ulega wątpliwości, że sprzedaż produktów, do wytworzenia których wykorzystano przeterminowane surowce, kwestionuje uczciwość Pizzatime. Z operacyjnego punktu widzenia dostarczone surowce niekoniecznie były niezdatne do użycia, jednak potencjalnie mogą one zaszkodzić jej klientom. Przedsiębiorstwo powinno wysłać do opinii publicznej jasny komunikat, że dane procesy zawiodły, oraz poinformować o krokach, które podejmie w celu zapewnienia etyczności swoich działań w przyszłości, jak np. kontrola procesu produkcji pod względem wykorzystywanych surowców.

Aspekt prawny i księgowy

Istnieje prawdopodobieństwo, że grupa klientów niezadowolonych z zaistniałej sytuacji skieruje swoje roszczenia przeciwko Pizzatime. Firma nie jest w stanie zapobiec temu ryzyku, więc powinna dążyć - w momencie pojawienia się takich pozwów - do polubownego, ugodowego wyjście z tej sytuacji. Niemniej jednak nie zwalnia to spółki z określonych zapisów, które będzie musiała ująć w księgach oraz wykazać w sprawozdaniu finansowym. W przypadku pozwów klientów wynikających ze zdarzeń w przeszłości, gdy takie nastąpią, i zaistnieje wysokie prawdopodobieństwo wyroku na niekorzyść spółki, a możliwe jest dokonanie wiarygodnego szacunku kwoty obowiązku, należy utworzyć z tego tytułu rezerwę w księgach rachunkowych. Mówi o tym MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe". Istnieje również prawdopodobieństwo, że spółka będzie musiała zmierzyć się w przyszłości z pozwami dotyczącymi konsekwencji wykorzystywania przez nią przeterminowanego surowca, gdy jej produkt np. bezpośrednio wpłynie na zdrowie klientów ze skutkiem w przyszłości. W takim przypadku roszczenia płynące z tego tytułu będą zobowiązaniami warunkowymi spółki, które – jeśli możliwość wypływów środków z tytułu wypełnienia obowiązku nie będzie znikoma – będzie musiała również zawrzeć w sprawozdaniu finansowym.