Aktualizacja: 10.05.2011 04:52 Publikacja: 10.05.2011 03:00
Foto: www.sxc.hu
Kadra zarządzająca u każdego pracodawcy często pracuje w godzinach nadliczbowych. Ale w zamian nie należy się jej wynagrodzenie i dodatek, jaki przysługuje szeregowym podwładnym.
Pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych pozbawia tej gratyfikacji art. 151
4
.
Ci ostatni mają jednak prawo do finansowej rekompensaty za nadgodziny przypadające w niedzielę i święto, jeśli nie otrzymali w zamian innego dnia wolnego od pracy.
W konsekwencji ważne jest ustalenie, czy dany pracownik należy do grupy osób zarządzających w imieniu pracodawcy całym zakładem pracy, czy kierujących wyodrębnioną komórką organizacyjną.
Nie rozstrzygną tego postanowienia umowy o pracę danej osoby. Nie wystarczy więc, aby znalazł się w niej np. zapis: „czas pracy pracownika ustala się zgodnie z działem szóstym kodeksu pracy od art. 128 – art. 151
5
, a w szczególności z art. 151
4
”, co stosuje się dość powszechnie.
Silniejszym argumentem będzie już jednak zawarcie ogólnego wykazu stanowisk kierowników wyodrębnionych jednostek organizacyjnych w regulaminie pracy lub w układzie zbiorowym pracy. W ewentualnym procesie sąd jednak i tak będzie samodzielnie badał, czy dany pracownik piastował rzeczywiście stanowisko zarządzające, czy kierownicze.
W takim badaniu sprawdza przede wszystkim, czy w ramach struktury organizacyjnej danego przedsiębiorcy stanowisko, które zajmował pracownik, jest stanowiskiem związanym z odpowiedzialnością, zwierzchnictwem organizacyjnym i faktycznym nad częścią pozostałych zatrudnionych. Może więc ono mieć charakter administracyjny.
Oznacza to, że konkretny pracownik może zajmować się tylko sprawami organizacyjnymi, kontrolnymi, nadzorczymi, a nie wykonywać obowiązków związanych z zasadniczym przedmiotem działalności pracodawcy.
Sąd bada również, czy pracownik sprawował faktyczny nadzór nad pracą wykonywaną przez jego podwładnych. Dla tej oceny nie ma przy tym znaczenia liczba nadzorowanych pracowników albo rodzaj powierzonych zadań.
Liczy się „wyodrębnienie” jednostki w strukturze organizacyjnej pracodawcy, ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju działalności prowadzonej przez pracodawcę oraz sposobu i miejsca wykonywania zadań z działalnością tą wprost związanych. Pracownik jest zatem wtedy kierownikiem wyodrębnionej jednostki organizacyjnej, gdy ma pewną władzę decyzyjną.
Zarządza czasem pracy własnym i podległych mu pracowników, weryfikuje wykazy czasu pracy, udziela urlopów i zwolnień od pracy, podpisuje sprawozdania z wynagrodzenia godzinowego. We wszystkich aspektach pracy nadzoruje podległych mu pracowników.
Musi on też być uprawniony do podejmowania istotnych decyzji w ramach jednostki, np. do ustalania dla podległych mu pracowników stawek wynagrodzenia, zatwierdzania listy płac. On też ponosi odpowiedzialność za takie zorganizowanie pracy, które gwarantuje terminowe i należyte (niewadliwe) wykonanie zadania. Do jego obowiązków należą często kontakty z podmiotami zewnętrznymi, reprezentuje on podległą mu jednostkę w obrocie.
O tym czy mamy do czynienia z pracownikiem, który sprawuje funkcję kierowniczą, decyduje nie tylko zakres jego obowiązków, ale także struktura komórek organizacyjnych u pracodawcy, a w szczególności to, kiedy daną jednostkę organizacyjną możemy określić jako wyodrębnioną komórkę organizacyjną zakładu pracy. Nie budzi bowiem większych wątpliwości przypadek, gdy chodzi o kierowanie całym zakładem pracy.
Co do tego, kiedy mamy do czynienia z wyodrębnioną komórką organizacyjną, sądy przyjmowały w dotychczasowym orzecznictwie, że decyduje zasadniczo statut, regulamin organizacyjny obowiązujący u pracodawcy lub inny akt określający jego strukturę wewnętrzną.
Takie regulaminowe wyodrębnienie zakłada pewną jej trwałość i stabilność. Jednak pojęcie wyodrębnionej komórki organizacyjnej nie zawsze musi być odnoszone bezpośrednio do stałego schematu organizacyjnego zakładu pracy.
Mogą być bowiem tworzone komórki organizacyjne ad hoc, dla osiągnięcia jakiegoś konkretnego celu, wykonania pewnych skonkretyzowanych (jednorazowych, ograniczonych czasowo) zadań. W związku z tym oceniając, czy jakaś wydzielona część zakładu jest wyodrębnioną komórką organizacyjną, można uwzględnić nie tylko strukturę wewnętrzną wynikającą z jakiegoś ustalonego schematu organizacyjnego, ale także
- rodzaj działalności prowadzonej przez pracodawcę,
- specyfikę tej działalności oraz
- sposób i miejsce wykonywania zadań z działalnością tą wprost związanych.
Przede wszystkim komórki organizacyjne nie będą stałe, jedne będą ulegać likwidacji, a inne będą powstawać u pracodawców, których działalność polega na świadczeniu usług, prowadzonych poza siedzibą pracodawcy. Przykładem tego rodzaju pracodawców mogą być przedsiębiorstwa prowadzące prace budowlane, wykończeniowe, remontowe.
W takich wypadkach wyodrębnione komórki organizacyjne są bez przerwy tworzone i funkcjonują poza główną siedzibą tego pracodawcy. Co więcej, taka siedziba to często tylko miejsce odbioru poczty i ewentualnie miejsce urzędowania zarządu (choć i to nie zawsze), a zasadnicza działalność odbywa się poza siedzibą zakładu pracy, w takich właśnie komórkach organizacyjnych, utworzonych przejściowo. Może być ich w jednym czasie wiele.
Za przykład niech posłuży budowa drogi: za wyodrębnioną komórkę można uznać każdy odcinek tej budowy. Jeśli z kolei mamy do czynienia z przedsiębiorstwem remontowym, może to być każda oddzielna jednostka, w której prowadzony jest remont.
Tak jednak nie musi być. Decyduje bowiem nie samo wyodrębnienie organizacyjne (np. wydzielony odcinek drogi) czy oddalenie i odseparowanie od siedziby głównej, ale również, a nawet przede wszystkim samodzielność zarządczo-majątkowa.
Komórka organizacyjna jest więc wyodrębniona tylko wtedy, gdy jej kierownik ma w odniesieniu do zatrudnionych w niej pracowników co najmniej te same (takie same) kompetencje – uprawnienia i obowiązki – jak kierownicy „stałych” (wyodrębnionych trwale) jednostek organizacyjnych. Kierownik musi więc
- być przełożonym podległych sobie pracowników,
- w imieniu pracodawcy organizować pracę,
- przydzielać zadania i sprawdzać ich wykonanie, tj. rozliczać pracowników z powierzonych im zadań,
- odpowiadać wobec pracodawcy za efekty pracy.
Należy wobec tego uznać, że jednostka utworzona dla wykonania skonkretyzowanego zadania, której pracodawca w tym celu przydzielił konieczne środki majątkowe i zatrudnił dla jego osiągnięcia pracowników, stanowi wyodrębnioną komórkę organizacyjną zakładu pracy w rozumieniu przepisów o wynagrodzeniu za godziny nadliczbowe kadry zarządzającej, a kierownik budowy jest osobą zatrudnioną na stanowisku jej kierownika. Takie stanowisko znajduje również odbicie w orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok z 12 lipca 2005, II PK 383/04).
Nawet wobec kadry zarządzającej nie jest dopuszczalna stała praca w godzinach nadliczbowych i to bez ekwiwalentu. Nie można zwłaszcza konstruować obowiązku świadczenia pracy przez osoby zajmujące stanowiska kierownicze w rozmiarze ograniczającym ich prawo do wypoczynku. Stoi to w sprzeczności z innymi podstawowymi zasadami prawa pracy, jak określone w art. 14 k.p. prawo do wypoczynku.
W związku z tym obowiązek pracy ponad normy czasu pracy jest ograniczony istnieniem takiej konieczności u pracodawcy i nie może mieć charakteru stałego świadczenia pracy ponad limity określone w prawie pracy.
Sąd Najwyższy zawsze wykładał przepisy o pracy osób zarządzających z założeniem jak najszerszej potrzeby ochrony czasu wolnego określonej w nim kategorii zatrudnionych.
W jego orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że - stała praca kierownika wyodrębnionej jednostki organizacyjnej zakładu pracy nie należy do jego obowiązków pracowniczych (np. wyrok z 12 kwietnia 1988, I PR 11/88), a takie okoliczności, jak: polecenie kierownikowi świadczenia pracy w wymiarze wykraczającym poza zwykły jej czas, wadliwa organizacja pracy wymuszająca systematyczną pracę ponad ustawowe normy (np. wyroki z 12 marca 1976, I PR 13/76, i z 8 czerwca 2004, III PK 22/04), uzasadniają prawo do dodatków za pracę w godzinach nadliczbowych.
Zatem w odniesieniu do kadry zarządzającej praca w godzinach nadliczbowych powinna mieć również charakter wyjątkowy i nie może stanowić stałego elementu zatrudnienia na stanowisku kierowniczym.
Dodatkowa rekompensata jest dopuszczalna
Zgodnie z ogólnie obowiązującą zasadą działania zawsze na korzyść pracownika art. 151
4
§ 1 k.p. ma charakter jednostronnie bezwzględnie obowiązujący.
Oznacza to, że zarówno w układzie zbiorowym pracy, jak i w umowie o pracę dopuszczalne jest uzgodnienie dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych osób zatrudnionych na stanowiskach kierowników wyodrębnionych jednostek organizacyjnych zakładu pracy.
Jednym słowem zawsze można przyznać kadrze zarządzającej wynagrodzenie za godziny nadliczbowe na takich samych zasadach, jak zwykłym, szeregowym pracownikom. Powinno to być jednak wyraźnie zaznaczone w umowie o pracę lub w układzie zbiorowym.
Pamiętać przy tym należy, że nie ma możliwości odwrotnej, tzn. nie jest prawnie skuteczne wyłączenie prawa do wynagrodzenia za godziny nadliczbowe szeregowych pracowników, w tym także tych zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych innych niż stanowisko kierownika wyodrębnionej jednostki organizacyjnej.
Autorka jest adwokatem w kancelarii Noerr
Czytaj też:
Zobacz:
» Kadry i płace » Czas pracy » Nadgodziny » Nadgodziny kierownika
» Dobra Firma » Kadry i płace » Wynagrodzenia » Wynagrodzenie za nadgodziny
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Rzeczpospolita
Kadra zarządzająca u każdego pracodawcy często pracuje w godzinach nadliczbowych. Ale w zamian nie należy się jej wynagrodzenie i dodatek, jaki przysługuje szeregowym podwładnym.
Pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych pozbawia tej gratyfikacji art. 151
Matura 2024 rozpoczęła się zmaganiami z arkuszami z języka polskiego na poziomie podstawowym. Jakie tematy wypracowań mieli do wyboru maturzyści? Które pytania mogły zaskoczyć? Publikujemy maturalne arkusze CKE z odpowiedziami eksperta. W środę matura z matematyki.
Ostatnie zabezpieczenia Trybunału Konstytucyjnego nie zablokują zmian w wymiarze sprawiedliwości. Świadczą o tym zapowiedzi ministra Adama Bodnara i opinie konstytucjonalistów.
Sędzia Tomasz Szmydt był zafascynowany Wschodem i tym ile można tam zarobić. Uważam, że podstawiono go do Ministerstwa Sprawiedliwości i na bieżąco zadaniowano. Jest zdolny do bycia szpiegiem – mówi były wiceszef MS Łukasz Piebiak.
O ewentualnym wniosku sędziego Tomasza Szmydta o rezygnację z urzędu sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie nie wie Krajowa Rada Sądownictwa - ustaliła "Rzeczpospolita". Sędzia miał poprosić o azyl na Białorusi.
Zażalenie na wstrzymanie spłat rat na czas procesu wydane w II instancji rozpoznaje trzech sędziów.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej analizuje kwestię zmiany przepisów dotyczących potrąceń z wynagrodzenia pracownika.
Wniosek do Państwowej Inspekcji Pracy dotyczy nieprawidłowości w zatrudnieniu Tomasza Marca w TVP. Jak wskazuje dziennikarz, poważne wątpliwości w działaniu telewizji dotyczą także dla innych jej pracowników oraz ich zatrudnienia.
Chociaż Polacy rzadziej niż ogół pracowników na świecie myślą dzisiaj o emigracji zarobkowej, to częściej są otwarci na zdalną pracę dla zagranicznego pracodawcy.
Jeśli wniosek pracownika o rozwiązanie umowy za porozumieniem stron nie określa terminu na odpowiedź, zwłoka w jego akceptacji i poinformowaniu drugiej strony może spowodować, że do zawarcia porozumienia nie dojdzie.
Pracodawca może utożsamiać się z danymi ideami. Nie może jednak zmuszać zatrudnionych do udziału w konkretnych inicjatywach, jeśli nie dotyczą ich pracy.
Zgodnie z projektowaną ustawą o ochronie sygnalistów, która niedawno trafiła do Sejmu, w procedurze zgłoszeń wewnętrznych należy określić tryb postępowania z informacjami o naruszeniach prawa zgłoszonymi anonimowo.
Dla niektórych pracowników oddanie krwi stało się sposobem na zapewnienie sobie wolnych długich weekendów, i to w sposób pozostający całkowicie poza kontrolą pracodawców.
Lojalność wobec firmy może przegrać z wizją weekendu na plaży, ale też ze zniechęcającym systemem zgłoszeń naruszeń
Rada nadzorcza Banku Pekao odwołała cały zarząd. Stanowisko stracił również prezes Leszek Skiba.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W nocy z 7 na 8 maja Ukraina była celem intensywnego ataku powietrznego Rosji. Rakiety pojawiły się m.in. nad Kijowem i obwodem lwowskim.
W Europie doszło właśnie do największej inwestycji w AI w historii. SoftBank, Microsoft i Nvidia sięgnęły głęboko do kieszeni, by przejąć udziały w brytyjskim start-upie Wayve, który jest kluczowy dla rozwoju autonomicznych pojazdów.
Jak poinformowała Towarowa Giełda Energii, 6 maja 2024 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Towarowej Giełdy Energii powierzyło stanowisko prezesa zarządu kolejnej kadencji Piotrowi Listwoniowi, dotychczasowemu wiceprezesowi ds. operacyjnych. Został on wybrany na to stanowisko w drodze konkursu.
Po sprawie sędziego Tomasza Szmydta trzeba zaostrzyć m.in. sędziom dostęp do tajemnic państwa – dziś nie podlegają weryfikacji ABW. W praktyce będzie to jednak niezwykle trudne.
Elon Musk, właściciel Tesli, w e-mailu do kadry kierowniczej ogłosił likwidację zespołu Supercharger, który pracował nad rozwojem ładowania. Tym samym miliarder kasuje jeden z centralnych filarów sukcesu Tesli.
Kreml chciał przeprowadzić zamach rękoma Ukraińców. Zdrajców schwytano, ale Moskwa aktywizuje swoją agenturę nad Dnieprem.
Zwolnienie z kosztów sądowych powinno być tak uregulowane, aby złożenie wniosku w tej sprawie i jego rozpatrzenie nie utrudniało stronom korzystania z ich uprawnień. Tak orzekł Trybunał Konstytucyjny.
Czy firmy ubezpieczeniowe mogą narzucać poszkodowanym usługi powiązanych z nimi warsztatów i ich ceny? Siedmiu sędziów SN podjęło kolejną uchwałę w tej kwestii.
Największe kontrowersje budzi zakres przedmiotowy przepisów chroniących osoby zgłaszające naruszenia prawa.
Prezes PiS Jarosław Kaczyński zareagował na wynik głosowania radnych sejmiku w województwie małopolskim. W związku z brakiem poparcia dla posła Łukasza Kmity w głosowaniu na marszałka, stanowisko szefa struktur stracił Andrzej Adamczyk.
Po majówce wróciła polityka. Też w samorządach, gdzie rozpoczęły się kadencje nowych władz. Nie obyło się bez niekorzystnego dla partii Jarosława Kaczyńskiego rozwoju sytuacji w regionach. Prezes mówi o „zdrajcach” i traci bastiony.
Steward Health Care wystawiło na sprzedaż wszystkie 31 szpitali w USA, mając nadzieję na sfinalizowanie transakcji do końca lata, aby pokryć swoje zobowiązania o wartości 9 miliardów dolarów – poinformowali prawnicy firmy na rozprawie sądowej w Houston.
Kwota za wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu z przyczyn leżących po stronie najemcy to dla wynajmującego przychód z innych źródeł. Nie ma więc do niego zastosowania 8,5 proc. ryczałt.
Szczególna forma ostatniej woli jest możliwa, gdy stan zdrowia spadkodawcy stopniowo pogarsza się w związku z ciężką chorobą, która prowadzi do nieodległej śmierci.
Znacząco przyspieszył ruch pojazdów na ulicach Katowic. To efekt Inteligentnego Systemu Transportowego (ITS), który ma usprawnić komunikację zarówno publiczną jak i prywatną w tym największym mieście regionu.
Austriacki Raiffeisen Bank International pod naciskiem Waszyngtonu zrezygnował z kupna za 1,5 mld euro udziałów w grupie budowlanej Strabag związanej z rosyjskim oligarchą objętym sankcjami. To kolejna porażka wizerunkowa banku uznanego przez Ukrainę za sponsora rosyjskiej wojny.
Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej w piśmie skierowanym do ministra sprawiedliwości domaga się zapewnienia dostępności lekarzy sądowych w każdym okręgu sądowym oraz zapewnienia odpowiedniej liczby tych lekarzy.
Zdrada w podlaskim sejmiku, podobnie jak zdrada sędziego Tomasza Szmydta, komplikuje sytuację partii Jarosława Kaczyńskiego. Zamiast przekuć wygraną w wyborach samorządowych na kapitał w kampanii do Parlamentu Europejskiego, PiS znalazł się w poważnych tarapatach.
Matura 2024 - dzień drugi. Dziś zmagania z arkuszami z matematyki na poziomie podstawowym. Publikujemy maturalne arkusze CKE z rozwiązanymi przez najlepszych ekspertów zadaniami.
Exposé ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego, okraszone pozornymi wezwaniami do współpracy, było jedną wielką manipulacją, której celem było pokazanie, że poza jedynie słusznym kursem Unii Europejskiej nie istnieje żaden inny – chyba że dyktowany z Kremla przez Władimira Putina.
Po ucieczce z Polski na Białoruś sędzia Tomasz Szmydt przyjmuje zaproszenia od białoruskich i rosyjskich propagandystów. W jednym z programów przyjął wstążkę św. Jerzego, symbol używany przez rosyjskie wojsko.
W turnieju w Rzymie pierwsze mecze rozegrały Magda Linette i Magdalena Fręch. Obie wygrały. Przeciwniczkę w drugiej rundzie poznała Iga Świątek. Na kort wyjdzie w czwartek. Podobnie jak Rafael Nadal, na którego wszyscy na Foro Italico czekają.
Po gigantycznym sukcesie ChatGPT, gdy miliony użytkowników przekonały się, że można zdobywać online informacje w nieco inny sposób, niż przyzwyczaił nas do tego choćby Google Search, twórcy rewolucyjnego narzędzia firmy OpenAI robią kolejny krok.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas