Trybunał niemocy. Zabezpieczenia TK nie zablokują zmian w sądach

Jedno z takich zabezpieczeń Trybunał Konstytucyjny wydał w ostatnich dniach. Nie zostało ono opublikowane na stronie TK, jak jednak podała Gazeta Wyborcza, Trybunał wydał postanowienie o zabezpieczeniu, zgodnie z którym minister sprawiedliwości nie może w trakcie kadencji odwołać prezesa i wiceprezesa sądu bez zgody Krajowej Rady Sądownictwa. Decyzja ta zapadła na wniosek właśnie KRS, która zaskarżyła do TK dwa przepisy regulujące procedurę odwoływania prezesów i wiceprezesów sądów. Trybunał ma zająć się tą sprawą na rozprawie 5 czerwca.

Trybunalskie „nie” dla zmiany w sądach

Wniosek KRS był reakcją na rozpoczęty przez Adama Bodnara proces zmierzający do usunięcia wielu prezesów sądów powołanych jeszcze przez Zbigniewa Ziobrę. Minister wykorzystał do tego procedurę, w której do ich odwołania wystarcza pozytywna opinia kolegium sądu.

Do zmian personalnych doszło już w kilkudziesięciu sądach w Polsce. Swoje funkcje stracili m.in. Piotr Schab były prezes Sądu Apelacyjnego w Warszawie, czy Maciej Nawacki, który kierował Sądem Rejonowym w Olsztynie.

Czy zabezpieczenie Trybunału Konstytucyjnego zablokuje rozpoczęty proces wymiany prezesów w polskich sądach? Raczej nie. Wskazuje na to ostatnia deklaracja Adama Bodnara, który powiedział krótko: - Nie będę tego uznawał.

Jego zdaniem z formalnego punktu widzenia TK może wydawać różnego rodzaju postanowienia, natomiast powstaje pytanie, jaka jest waga tych postanowień w naszej trudnej krajowej rzeczywistości.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Prezesi sądów od Ziobry jednak bez parasola. Bodnar nie uzna zabezpieczenia TK

Minister sprawiedliwości nie uzna najnowszego zabezpieczenia Trybunału Konstytucyjnego, który na wniosek KRS zakazał mu odwoływania prezesów sądów z nominacji resortu Ziobry - ustaliło OKO.press. Adam Bodnar uważa - podobnie, jak jeden z sędziów TK - że było ono wydane poza zakresem kompetencji.

Zabezpieczenia TK są ostateczne, ale...

Rzeczpospolita zapytała o to konstytucjonalistów. Prof. Jacek Zaleśny z Uniwersytetu Warszawskiego podkreślił, że podmioty, wobec których TK podjął postanowienie o zabezpieczeniu są prawnie związane jego treścią. - Problem jednak pojawia się gdzie indziej. Chodzi o sytuację, kiedy TK pod pozorem postanowienia zabezpieczającego realizuje inne zagadnienia, które nie są związane z jego kompetencjami. A przypomnijmy, że orzeczenia TK mają moc powszechnego obowiązywania i są ostateczne. Jako takie nie podlegają zewnętrznej kontroli i pojawiających się w stanie faktycznym wątpliwości nie ma komu rozstrzygnąć w sposób prawnie wiążący – mówi Zaleśny.

Jego zdaniem w związku z brakiem drogi prawnej co do odwołania od postanowienia Trybunału, z formalnego punktu widzenia ministrowi sprawiedliwości pozostaje jedynie podporządkowanie się zabezpieczeniu TK. - W tej sprawie stosuje się art. 7 konstytucji, zgodnie z którym organy władzy publicznej, a takim jest szef MS, działają na podstawie prawa i w jego granicach. Skoro organ do tego uprawniony wydał postanowienie zabezpieczające i żaden inny organ nie uchylił tego postanowienia w procedurze prawnie przewidzianej, to ono jest wiążące i jako takie podlega stosowaniu – twierdzi prof. Zaleśny.

Według niego poszczególne organy władzy publicznej nie są kompetentne samodzielnie przesądzać o tym co obowiązuje, a co nie, do czego się stosują, a do czego nie. - Dopóki organ kompetentny nie orzeknie inaczej, takie postanowienie jest częścią porządku prawnego i jest wiążące dla wszystkich uczestników stosunków prawnych – mówi konstytucjonalista.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

TK zawiesza decyzję ministra Bodnara ws. odwołania sędziego Schaba

Trybunał Konstytucyjny w jednoosobowym składzie zawiesił decyzję ministra sprawiedliwości Adama Bodnara o odwołaniu sędziego Piotra Schaba z funkcji prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Jednocześnie zakazał wydawania takiej decyzji w przyszłości na tych samych lub takich samych podstawach prawnych.

Zabezpieczenie bez mocy prawnej

Nie zgadza się z tym prof. Krzysztof Grajewski z Uniwersytetu Gdańskiego. - Takie stanowisko to bardzo formalistyczny legalizm, który nie bierze pod uwagę stanu faktycznego – mówi konstytucjonalista.