Pracownik samorządowy nie może dorabiać udzielając porad podatkowych

Pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym musi się powstrzymać od dodatkowych zajęć związanych z tymi, które wykonuje w ramach obowiązków służbowych. Jeżeli chce rozpocząć działalność gospodarczą, ma obowiązek złożyć oświadczenie określające jej charakter.

Publikacja: 06.10.2015 05:20

Problem

Osoba zatrudniona na stanowisku urzędniczym w urzędzie gminy i zajmująca się w ramach swoich obowiązków podatkami i opłatami lokalnymi chce podjąć dodatkową działalność polegającą na udzielaniu porad podatkowych. Czy po zawiadomieniu wójta będzie to dopuszczalne?

Co mówią przepisy

W art. 30 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.) przewidziano, że pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, nie może wykonywać zajęć pozostających w sprzeczności lub związanych z zajęciami, które wykonuje w ramach obowiązków służbowych, wywołujących uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność oraz zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy. W razie stwierdzenia naruszenia przez niego któregokolwiek z tych zakazów niezwłocznie rozwiązuje się z nim, bez wypowiedzenia, stosunek pracy w trybie art. 52 § 2 i 3 kodeksu pracy (dalej: k.p.) lub odwołuje się go ze stanowiska.

Zgodnie z art. 52 § 2 k.p. rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia może nastąpić tylko w ciągu miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej zastosowanie tej sankcji. Natomiast w myśl art. 52 § 3 k.p. zwolnienie ze skutkiem natychmiastowym powinno być poprzedzone zasięgnięciem opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej.

Zgodnie z art. 31 u.p.s. pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, ma obowiązek złożyć oświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej. Powinien określić w nim charakter tej działalności. W razie zmiany charakteru prowadzonej działalności gospodarczej trzeba złożyć odrębne oświadczenie. Wskazane wyżej oświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej powinno zostać złożone kierownikowi jednostki w terminie 30 dni od dnia podjęcia tej działalności lub zmiany jej charakteru. W razie niezłożenia w terminie takiego oświadczenia na podwładnego nakładana jest kara upomnienia albo nagany. Odpowiednio stosuje się wówczas art. 109 § 2 i art. 110–113 k.p. Oznacza to m.in., że kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika (art. 109 § 2 k.p.), przy jej wymierzeniu bierze się pod uwagę rodzaj naruszenia obowiązków, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy (art. 111 k.p.), o zastosowanej karze trzeba zawiadomić podwładnego na piśmie (art. 110 k.p.), pracownik może wnieść sprzeciw (art. 112 k.p.), a karę uważa się za niebyłą po roku nienagannej pracy (art. 113 k.p.).

Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w oświadczeniu o prowadzeniu działalności gospodarczej powoduje odpowiedzialność na podstawie art. 233 § 1 kodeksu karnego. Grozi za to kara pozbawienia wolności do trzech lat.

Osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) podlegają ponadto zakazom przewidzianym w ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (dalej: ustawa antykorupcyjna). Zgodnie z art. 2 pkt 6 i art. 4 pkt 6 ustawy antykorupcyjnej takie osoby nie mogą m.in. prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Nie dotyczy to jedynie działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego.

Naruszenie wskazanego wyżej zakazu powoduje odwołanie takiej osoby albo rozwiązanie z nią umowy o pracę najpóźniej po upływie miesiąca od dnia, w którym właściwy organ uzyskał informację o przyczynie odwołania albo rozwiązania umowy o pracę. Odwołanie i rozwiązanie umowy o pracę w tym trybie jest równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. (art. 5 ust. 2 i ust. 6 ustawy antykorupcyjnej).

Prawnik wyjaśnia

Anna Puszkarska, radca prawny

Urzędnik samorządowy nie może wykonywać dodatkowych zadań określonych w art. 30 u.p.s. Zakaz wykonywania takich czynności ma bezwzględny charakter. Nie może uchylić go np. zawiadomienie lub zgoda kierownika jednostki.

Naruszenie zakazu

Jak wyjaśnił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z 5 lutego 2015 r. (sygn. III SA/Lu 532/14), ocena, czy doszło do naruszenia tego zakazu w konkretnej sytuacji, powinna się opierać na rozważeniu relacji pomiędzy obowiązkami pracownika samorządowego na stanowisku, na którym jest zatrudniony w urzędzie, oraz rodzajem jego dodatkowych zajęć. Najczęściej do naruszenia omawianego zakazu będzie dochodzić w sytuacjach, w których istnieje ryzyko, że pracownik mógłby wykorzystać swoje kompetencje urzędowe w działalności, którą podejmuje dodatkowo. Sąd podkreślił, że nie chodzi tu o wskazanie konkretnych zdarzeń, które miały taki charakter, ale o wykazanie, że takie niebezpieczeństwo racjonalnie istnieje.

Udzielanie porad podatkowych przez urzędnika zajmującego się podatkami w ramach swoich obowiązków służbowych powodowałoby powstanie ryzyka interesowności, w związku z czym jest niedopuszczalne (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 9 grudnia 1999 r., sygn. II SA 1613/99). Należy przy tym zwrócić uwagę, że warunki wykonywania doradztwa podatkowego określa ustawa z 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym. Przewidziano w niej m.in., że aby zajmować się zawodowym udzielaniem podatnikom, płatnikom i inkasentom porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych, trzeba uzyskać wpis na listę doradców podatkowych bądź być adwokatem, radcą prawnym lub biegłym rewidentem.

Oświadczenie o podjęciu działalności

Zakazane zajęcia wymienione w art. 30 u.p.s. nie mogą mieć ani charakteru odpłatnego, ani nieodpłatnego. Nie mogą także przybrać formy działalności gospodarczej. Przewidziany w art. 31 u.p.s. obowiązek złożenia przez urzędnika samorządowego oświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej jest mechanizmem kontrolnym umożliwiającym ocenę, czy podwładny nie wykonuje zajęć przewidzianych w art. 30 u.p.s. Obowiązek złożenia takiego oświadczenia ma przeciwdziałać powstawaniu sytuacji wywołującej podejrzenia o stronniczość lub interesowność urzędników samorządowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 2006 r., sygn. II PK 134/05, OSNP 2007/1-2/6).

W przypadku osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) zakazana jest wszelka działalność gospodarcza, z wyjątkiem działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego.

podstawa prawna: art. 24, art. 30–31 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1202)

podstawa prawna: art. 109 § 2, art. 110–113, art. 52 § 1 pkt 1 oraz § 2–3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1502 ze zm.)

podstawa prawna: art. 233 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (DzU z 1997 r. nr 88, poz. 553 ze zm.)

podstawa prawna: art. 2 pkt 6, art. 4 pkt 6, art. 5 ust. 2 oraz ust. 6 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 216, poz. 1584 ze zm.)

podstawa prawna: art. 2 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, art. 3 ust. 1 ustawy z 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 41, poz. 213 ze zm.)

Problem

Osoba zatrudniona na stanowisku urzędniczym w urzędzie gminy i zajmująca się w ramach swoich obowiązków podatkami i opłatami lokalnymi chce podjąć dodatkową działalność polegającą na udzielaniu porad podatkowych. Czy po zawiadomieniu wójta będzie to dopuszczalne?

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego