Firma pożyczkowa ma prawo przetwarzać dane klienta, nawet gdy nie udzieliła mu kredytu

Jeżeli klient wystąpił z wnioskiem o udzielenie pożyczki, a w celu umożliwienia spółce weryfikacji jego danych okazał dowód i dokonał tzw. mikropłatności ze swojego rachunku, to informacje o nim mogą być legalnie przetwarzane. Nawet wówczas, gdy ostatecznie firma odmówiła mu finansowego wsparcia.

Aktualizacja: 23.04.2016 15:46 Publikacja: 23.04.2016 14:22

Firma pożyczkowa będzie mogła w takim przypadku przetwarzać dane osobowe niedoszłego klienta, choćby on sam zgłaszał co do tego sprzeciw. Ma on oczywiście prawo zażądać, aby firma nie wykorzystywała informacji o nim do celów marketingowych i ograniczyła ich zakres do niezbędnego minimum, ale nie może skutecznie zażądać całkowitego ich usunięcia z bazy danych tego przedsiębiorcy. Jeszcze raz warto podkreślić, że dotyczy to także tych sytuacji, w których po wystąpieniu z wnioskiem o udzielenie pożyczki, dokonaniu tzw. mikropłatności, czyli przelewu na bardzo małą kwotę (np. 10 gr) w celu weryfikacji tożsamości klienta i prawidłowości rachunku, na który miałyby trafić środki pożyczki oraz wreszcie po przeprowadzeniu przez pożyczkodawcę weryfikacji zdolności kredytowej, ten ostatni udzielił odpowiedzi odmownej.

W takim przypadku przedsiębiorca powinien zaprzestać przetwarzania danych, które były zbierane i niezbędne do udzielenia pożyczki, w tym np. odnoszących się do nazwiska panieńskiego matki lub danych pozyskanych ze zbiorów biur informacji gospodarczej lub kredytowej. We własnym zasobie firma musi jednak pewien zakres informacji pozostawić. A wynika to z przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (DzU z 2014 r., poz. 455). Jednocześnie wypełnia przesłankę legalnego przetwarzania danych z art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych (DzU z 2015 r., poz. 2135 ze zm.).

Ustawa o ochronie...

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych, przetwarzanie danych jest dopuszczalne wówczas, gdy jest to niezbędne do zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa. I właśnie na takie obowiązki, wynikające z przepisów szczególnych, może w opisanym przypadku powołać się przedsiębiorca. Należy bowiem zwrócić uwagę na art. 9k, w związku z art. 8b ust. 1, art. 8b ust. 3 pkt 1 oraz art. 8b ust. 4 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

...i walce z praniem pieniędzy

Zgodnie z tymi przepisami instytucje obowiązane stosują wobec swoich klientów środki bezpieczeństwa finansowego. Zakres stosowania jest określany na podstawie oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terro- ryzmu (zwanej oceną ryzyka), dokonanej w wyniku analizy z uwzględnieniem w szczególności rodzaju klienta, stosunków gospodarczych, produktów lub transakcji. Środki bezpieczeństwa finansowego polegają m.in. na identyfikacji klienta i weryfikacji jego tożsamości na podstawie dokumentów lub informacji publicznie dostępnych. Jak wskazuje art. 8b ust. 4 pkt 1, środki bezpieczeństwa finansowego są stosowane w szczególności przy zawieraniu umowy z klientem. Natomiast identyfikacja klienta obejmuje w przypadku osób fizycznych i ich przedstawicieli – ustalenie i zapisanie cech dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby, a także imienia, nazwiska, obywatelstwa oraz adresu osoby dokonującej transakcji, a ponadto numeru PESEL lub daty urodzenia w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL, lub numeru dokumentu stwierdzającego tożsamość cudzoziemca, lub kodu kraju w przypadku przedstawienia paszportu.

Z kolei wspomniana weryfikacja polega na sprawdzeniu i potwierdzeniu danych i następuje przed zawarciem umowy z klientem lub przed przeprowadzeniem transakcji. W opisanym przypadku taka weryfikacja tożsamości została przeprowadzona przez przedsiębiorcę poprzez dokonanie przez klienta transakcji przelewu na rzecz spółki określonej, niewielkiej kwoty (tzw. mikropłatność). I właśnie dane pozyskane na podstawie tej weryfikacji pożyczkodawca ma obowiązek przechowywać przez okres pięciu lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym weryfikacja została przeprowadzona. Wynika to wprost z art. 9k omawianej ustawy, zgodnie z którym informacje uzyskane w celu i wyniku weryfikacji są przechowywane przez okres pięciu lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym przeprowadzono transakcję z klientem.

Jest podstawa

Tym samym powołane przepisy ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu zo- bowiązują przedsiębiorcę do przechowywania danych osobowych klienta pozyskanych w wyniku weryfikacji jego tożsamości. Zgodnie z przepisami wolno mu to robić w zakresie jego imienia i nazwiska, numeru PESEL, serii i numeru dowodu osobistego, adresu zamieszkania, adresu korespondencyjnego. Jednocześnie wypełnia to przesłankę legalności przetwarzania danych z art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych.

podstawa prawna: ustawa o ochronie danych osobowych (DzU z 2015 r., poz. 2135 ze zm.)

podstawa prawna: ustawa o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (DzU z 2014 r., poz. 455)

Zdaniem eksperta

Edyta Bielak-Jomaa, generalny inspektor ochrony danych osobowych

W przedstawionej sytuacji skarżący, który żądał usunięcia jego danych osobowych będących w posiadaniu firmy pożyczkowej, nie był jej klientem, gdyż nie otrzymał pożyczki, o którą aplikował. Wniosek, który w tej sprawie złożył do spółki, został bowiem zweryfikowany przez nią negatywnie. W związku z tym przedsiębiorca usunął część danych skarżącego, tj.: nazwisko panieńskie matki, stan cywilny, wysokość wynagrodzenia, dane uzyskane z biur informacji kredytowej, gdyż ich przetwarzanie stało się zbędne z punktu widzenia osiągnięcia celu, dla którego zostały zebrane. Jednak spółka nadal przetwarza takie dane osobowe niedoszłego klienta, jak: imię i nazwisko, numer PESEL, seria i numer dowodu osobistego, adres zamieszkania, adres korespondencyjny. W ocenie generalnego inspektora do przetwarzania danych w takim zakresie zobowiązują przedsiębiorcę przepisy ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Jednocześnie w ten sposób wypełniona jest przesłanka z art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych.

Podstawy legalnego posiadania danych

Zgodnie z art. 23 ustawy o ochronie danych osobowych, przetwarzanie danych (tzw. danych zwykłych) jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy:

- osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę, chyba że chodzi o usunięcie dotyczących jej danych,

- jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa,

- jest to konieczne do realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną lub gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie tej osoby,

- jest niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego,

- jest to niezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez administratorów danych albo odbiorców danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą.

W myśl ust. 4 tego artykułu, za prawnie usprawiedliwiony cel, o którym mowa powyżej, uważa się w szczególności: marketing bezpośredni własnych produktów lub usług administratora danych oraz dochodzenie roszczeń z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Firma pożyczkowa będzie mogła w takim przypadku przetwarzać dane osobowe niedoszłego klienta, choćby on sam zgłaszał co do tego sprzeciw. Ma on oczywiście prawo zażądać, aby firma nie wykorzystywała informacji o nim do celów marketingowych i ograniczyła ich zakres do niezbędnego minimum, ale nie może skutecznie zażądać całkowitego ich usunięcia z bazy danych tego przedsiębiorcy. Jeszcze raz warto podkreślić, że dotyczy to także tych sytuacji, w których po wystąpieniu z wnioskiem o udzielenie pożyczki, dokonaniu tzw. mikropłatności, czyli przelewu na bardzo małą kwotę (np. 10 gr) w celu weryfikacji tożsamości klienta i prawidłowości rachunku, na który miałyby trafić środki pożyczki oraz wreszcie po przeprowadzeniu przez pożyczkodawcę weryfikacji zdolności kredytowej, ten ostatni udzielił odpowiedzi odmownej.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego