Opłaty za przedszkole: sądy nie zgadzają się z ministrem finansów

Gmina nadal musi wykazywać w deklaracji VAT-7, jako zwolnione od VAT, opłaty od rodziców za wyżywienie w stołówkach w przedszkolu oraz opłaty za opiekę nad przedszkolakami po godzinie 13.

Publikacja: 27.06.2017 05:40

Opłaty za przedszkole: sądy nie zgadzają się z ministrem finansów

Foto: Fotorzepa, Kuba Kamiński

- Gmina – zgodnie ze stanowiskiem ministra finansów – ujmuje w deklaracji VAT-7, jako zwolnione od VAT, opłaty od rodziców za wyżywienie w stołówkach w przedszkolu oraz opłaty za opiekę nad przedszkolakami po godzinie 13. Czy zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 czerwca 2017 roku, od czerwca br. gmina nie powinna tych opłat wykazywać w deklaracji?

Elżbieta Rogala: Niestety pytająca gmina nadal musi wykazywać w deklaracji VAT-7, jako zwolnione od VAT, tj. w poz. 10 tej deklaracji, opłaty od rodziców za wyżywienie w stołówkach w przedszkolu oraz opłaty za opiekę nad przedszkolakami po godzinie 13. Wyrok NSA z 9 czerwca 2017 roku o sygn. akt I FSK 1317/15, o którym mowa w pytaniu, dotyczy tylko i wyłącznie określonej jednej gminy. Chodzi mianowicie o gminę Poznań, czyli gminę, która wydaną niekorzystną dla siebie interpretację indywidualną ministra finansów zaskarżyła do sądu (najpierw do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, a następnie do NSA). W konsekwencji wydanych wyroków (w tym w szczególności przez drugą instancję, tj. NSA w dniu 9 czerwca 2017r.), ta właśnie gmina (i tylko ta) nie musi ww. opłat od rodziców za wyżywienie w stołówkach przedszkolnych oraz opiekę nad przedszkolakami po godzinie 13, wykazywać w deklaracji VAT-7. Także w JPK.

Jeśli natomiast inna gmina – zgodnie z aktualnym stanowiskiem organów podatkowych – ujmuje w deklaracji VAT-7, jako zwolnione od VAT, opłaty od rodziców za wyżywienie na stołówkach oraz opiekę nad przedszkolakami po godzinie 13, to zgodnie z wyrokiem NSA z 9 czerwca 2017 roku, nie może od czerwca br. tych opłat zacząć nie wykazywać w deklaracji VAT-7.

Aby było to możliwe, to po pierwsze: pytająca gmina musi pójść w ślady gminy, o której mowa w wyroku NSA. Wyrok ten z 9 czerwca 2017 roku ma bowiem charakter indywidualny, gdyż został wydany w składzie zwykłym, czyli z udziałem trzech sędziów. Lub po drugie: oczekiwać na stanowisko NSA wyrażone w poszerzonym składzie (najczęściej jest to skład 7-osobowy). Tylko bowiem wówczas wydana uchwała przez NSA w składzie poszerzonym, wiązałaby wszystkie gminy w Polsce. Na dzień dzisiejszy takiej uchwały jednak brak.

Trzeba bowiem odróżnić dwa rodzaje wyroków NSA. Po pierwsze: wyrok NSA w składzie standardowym (zwykłym 3-osobowym), który dotyczy tylko i wyłącznie jednego podatnika (jednej gminy). Po drugie: uchwała NSA, wydana w składzie poszerzonym (zwykle 7-osobowym), która wiązać może wszystkie – bez wyjątku – gminy w kraju.

Obserwując wydawane obecnie orzecznictwo sądowe w materii opodatkowania podatkiem VAT zadań statutowych gminy - które w swoich sentencjach jest niemal identyczne jak w przywołanym wyroku NSA z czerwca br. (choć samo uzasadnienie może być różne) – należy się spodziewać, iż niebawem ukształtuje się przeważająca linia orzecznicza. W konsekwencji niebawem też nadejdzie moment, gdy Minister Finansów zmuszony będzie zastosować tą przeważającą linię orzeczniczą. A mianowicie przestanie twierdzić, iż wykonywanie tych zadań jest zwolnione od VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT, a zacznie - tak jak sądy WSA i NSA - przyjmować, iż ta statutowa działalność nie podlega VAT, na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Czyli skoro działalność ta nie podlega VAT, nie podlega też ani fakturowaniu, ani ewidencjonowaniu (w tym w formie JPK), ani deklarowaniu w deklaracji VAT-7 gminy. Natomiast przy wykonywaniu czynności zwolnionych od VAT, niestety musi mieć miejsce: i fakturowanie, i ewidencjonowanie (w tym w formie JPK), i deklarowanie.

Przypomnijmy, iż NSA w swoim wyroku z 9 czerwca 2017 r. sygn. akt I FSK 1317/15, wydanym dla gminy Poznań, przedstawił stanowisko całkowicie odmienne od stanowiska Ministra Finansów.

Minister finansów w interpretacji indywidualnej wyraził bowiem pogląd, że skoro usługi stołówek w przedszkolach oraz pobyt i nauczanie dzieci w przedszkolach po godz. 13:00, są odpłatne oraz istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonaną płatnością, a świadczoną przez przedszkole usługą, to gmina świadcząc te usługi jest podatnikiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. A to oznacza, że opłaty za ww. usługi żywieniowe oraz opłaty za pobyt i nauczanie dzieci, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, a dokładnie zwolnieniu od VAT.

Natomiast według NSA, opłaty pobierane za pobyt i nauczanie dzieci w przedszkolu stanowią jedynie część zwrotu kosztów poniesionych w związku ze świadczonymi usługami, a ich wysokość jest regulowana uchwałą rady gminy.

Z kolei opłata za wyżywienie dzieci jest wyłącznie zwrotem kosztów poniesionych na zakup żywności (koszt tzw. "wsadu do kotła") i podlega akceptacji przez radę rodziców danego przedszkola. Zatem zastosowanie ma tu przepis art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Sąd wyraził następujące stanowisko

Stosunek prawny między przedszkolem publicznym nawiązany z rodzicami, powstaje w oparciu o administracyjnoprawną metodę regulacji, która na plan dalszy spycha cywilnoprawny charakter zawieranych porozumień. Opłaty pobierane za nauczanie i pobyt dzieci w przedszkolu w swym charakterze zbliżone są do daniny publicznej. Strony ww. stosunku prawnego nie mają pełnej swobody w ustaleniu jej wysokości. Wysokość opłaty za pobyt i świadczenia ustalana jest w drodze stosownej uchwały rady gminy. Pobierana opłata ma charakter symboliczny, nieekwiwalentny i ściśle regulowany przez przepisy prawa administracyjnego, co odróżnia ją od ceny. Istotną okolicznością jest także brak działania gminy na zasadach konkurencji w obrocie gospodarczym. Gmina realizując działalność statutową, nie ma żadnego wpływu na konkurencję na rynku szeroko rozumianych usług przedszkolnych.

- Gmina – zgodnie ze stanowiskiem ministra finansów – ujmuje w deklaracji VAT-7, jako zwolnione od VAT, opłaty od rodziców za wyżywienie w stołówkach w przedszkolu oraz opłaty za opiekę nad przedszkolakami po godzinie 13. Czy zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 czerwca 2017 roku, od czerwca br. gmina nie powinna tych opłat wykazywać w deklaracji?

Elżbieta Rogala: Niestety pytająca gmina nadal musi wykazywać w deklaracji VAT-7, jako zwolnione od VAT, tj. w poz. 10 tej deklaracji, opłaty od rodziców za wyżywienie w stołówkach w przedszkolu oraz opłaty za opiekę nad przedszkolakami po godzinie 13. Wyrok NSA z 9 czerwca 2017 roku o sygn. akt I FSK 1317/15, o którym mowa w pytaniu, dotyczy tylko i wyłącznie określonej jednej gminy. Chodzi mianowicie o gminę Poznań, czyli gminę, która wydaną niekorzystną dla siebie interpretację indywidualną ministra finansów zaskarżyła do sądu (najpierw do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, a następnie do NSA). W konsekwencji wydanych wyroków (w tym w szczególności przez drugą instancję, tj. NSA w dniu 9 czerwca 2017r.), ta właśnie gmina (i tylko ta) nie musi ww. opłat od rodziców za wyżywienie w stołówkach przedszkolnych oraz opiekę nad przedszkolakami po godzinie 13, wykazywać w deklaracji VAT-7. Także w JPK.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Edukacja
Matura 2024: język polski - poziom podstawowy. Odpowiedzi eksperta
Sądy i trybunały
Trybunał niemocy. Zabezpieczenia TK nie zablokują zmian w sądach
Sądy i trybunały
Piebiak: Szmydt marzył o robieniu biznesu na Wschodzie, mógł być szpiegiem
Sądy i trybunały
"To jest dla mnie szokujące". Szefowa KRS o sprawie sędziego Szmydta
Konsumenci
Kolejna uchwała SN w sprawach o kredyty