Jestem osobą fizyczną prowadzącą indywidualną działalność gospodarczą. Jakie skutki w podatku dochodowym powoduje sprzedaż samochodu osobowego wprowadzonego do ewidencji środków trwałych, jeśli pojazd został całkowicie zamortyzowany? Jaką zastosować cenę? – pyta czytelnik.
Na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się również przychody z odpłatnego zbycia niektórych składników majątku wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą. Dotyczy to m.in. składników majątku będących środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Oznacza to, że z tytułu sprzedaży samochodu osobowego, o którym mowa w pytaniu, u podatnika powstanie przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Cena określona w umowie...
Przy określaniu wysokości tego przychodu stosuje się odpowiednio art. 14 ust. 1 oraz art. 19 ustawy o PIT (wynika to z ostatniego zdania art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT). Odpowiednie stosowanie art. 14 ust. 1 ustawy o PIT oznacza m.in., że jeżeli sprzedaż samochodu będzie opodatkowana VAT, to przychodem z jego sprzedaży będzie cena netto samochodu. Natomiast odpowiednie stosowanie art. 19 ustawy o PIT oznacza, że przychodem ze sprzedaży tego samochodu będzie jego wartość wyrażona w cenie (cenie netto, jeżeli sprzedaż samochodu będzie opodatkowana) określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia (zob. art. 19 ust. 1 ustawy o PIT). Kosztem odpłatnego zbycia może być np. prowizja pośrednika uczestniczącego w sprzedaży samochodu.
...musi odpowiadać wartości rynkowej
Podatnicy nie mają jednak całkowitej swobody w określaniu ceny sprzedaży środków trwałych. Odpowiednie stosowanie art. 19 ustawy o PIT oznacza bowiem także stosowanie art. 19 ust. 4 ustawy o PIT. Przepis ten stanowi natomiast, że jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33 proc. od wartości wyrażonej w cenie, to koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.
Jeżeli zatem czytelnik chce uniknąć określenia przez organ podatkowy wartości samochodu (a w konsekwencji przychodu z tytułu jego sprzedaży), to cena sprzedaży powinna – przynajmniej w przybliżeniu – odpowiadać wartości rynkowej auta (chyba że czytelnik jest w stanie uzasadnić sprzedaż samochodu po cenie niższej od wartości rynkowej). Jak czytamy w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 12 października 2011 r. (I SA/Gl 560/11): „W świetle art. 19 u.p.d.o.f. wartość rynkowa nieruchomości stanowi podstawę opodatkowania, gdy zostanie wykazane, że cena określona w umowie odbiega od wartości rynkowej w znacznym stopniu i bez uzasadnionej przyczyny, które to przyczyny podają strony umowy, wyjaśniając motywy, jakimi się kierowały, zawierając umowę, w szczególności co do wysokości ceny. Racjonalne wyjaśnienie tych przyczyn uniemożliwia ustalenie podstawy opodatkowania według wartości rynkowej".
