Sprzęt komputerowy jest obecnie wykorzystywany niemal w każdej, nawet jednoosobowej firmie. Trudno bowiem wyobrazić sobie aktywne, sprawne i konkurencyjne funkcjonowanie na rynku bez sprawnego wykorzystywania technologii informatycznych. Stąd jedną z inwestycji wszystkich przedsiębiorców są wydatki na pozyskanie licencji specjalistycznego oprogramowania.
Za wartości niematerialne i prawne, zgodnie z art. 22b ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o PIT (art. 16b ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o CIT), uznaje się podlegające amortyzacji, nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania m.in. autorskie prawa majątkowe lub prawa pokrewne oraz licencje o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub leasingu. Za koszty podatkowe nie będą zatem uzna- wane nakłady poniesione na nabycie uznawanego za wartość niematerialną i prawną oprogramowania komputerowego. Kosztami takimi, zgodnie z art. 22 ust. 8 ustawy o PIT (art. 15 ust. 6 ustawy o CIT), będą natomiast odpisy z tytułu zużycia wartości niematerialnej i prawnej.
Oprogramowanie komputerowe będące wartością niematerialną i prawną nie podlega amortyzacji jednorazowej w ramach pomocy de minimis, czyli amortyzacji dostępnej dla małych podatników oraz podatników, którzy uznawani są za rozpoczynających działalność gospodarczą. Jednorazowa amortyzacja dotyczy przedmiotowo wskazanego katalogu grup środków trwałych, więc nawet przy spełnieniu wymaganych dla tego typu rozwiązania warunków podmiotowych nie jest dostępna w stosunku do wartości niematerialnych i prawnych (pogląd ten potwierdza m.in. Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 14 listopada 2012 r., ITPB3/423-456/12/AM). Nie oznacza to jednak całkowitego braku możliwości jednorazowej amortyzacji oprogramowania komputerowego.
Otóż, podobnie jak w przypadku środków trwałych, także w stosunku do wartości niematerialnych i prawnych o niskiej wartości przepisy ustaw o PIT i o CIT przewidują pewne uproszczenie. Jeśli bowiem wartość początkowa takiego składnika majątku nie przekracza 3500 zł, to możliwe jest zaliczenie wydatków poniesionych na jego nabycie bezpośrednio w koszty uzyskania przychodów lub dokonanie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego.
Wartość początkowa oprogramowania komputerowego jako wartości niematerialnej i prawnej powinna być określana stosownie do art. 22g ustawy o PIT (art. 16g ustawy o CIT). Oznacza to, że w przypadku zakupu licencji do programu cena nabycia stanowiąca wartość początkową obejmuje także wydatki naliczone do dnia przekazania wartości niematerialnej do używania (np. koszty instalacji). W przypadku bardziej kosztownego oprogramowania konieczne będzie jednak amortyzowanie go w wymaganym okresie. W zamieszczonym w obu ustawach podatkowych załączniku zawierającym wykaz stawek amortyzacyjnych nie zostały wymienione wartości niematerialne i prawne. Kwestia amortyzacji oprogramowania komputerowego została uregulowana w art. 22m ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT (art. 16m ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT). Zgodnie z tym przepisem okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich nie może być krótszy niż 24 miesiące. Tym samym najwyższa dopuszczalna przepisami stawka amortyzacyjna w stosunku do programów komputerowych wynosi 50 proc.
