Konsultacje ze związkami zawodowymi dot. zwolnienia pracownika naruszają RODO

Pracodawca, u którego działa organizacja związkowa, musi z nią skonsultować zamiar zwolnienia pracownika objętego jej ochroną. Pytając o osobę, która nie jest członkiem związku, ujawnia jej dane osobowe.

Publikacja: 20.09.2018 07:00

Konsultacje ze związkami zawodowymi dot. zwolnienia pracownika naruszają RODO

Foto: Adobe Stock

W każdym przypadku podejmowania wobec pracownika czynności, która wymaga współdziałania ze związkiem zawodowym, pracodawca ma obowiązek skierować do organizacji pytanie, czy pracownik jest objęty obroną związkową. To naganna praktyka, prowadząca do nieuzasadnionego ujawniania danych osobowych pracowników. Jest to szczególnie istotne w kontekście wprowadzenia RODO.

Czytaj także: RODO - co pracownik i pracodawca powinien wiedzieć

Pełna lista nazwisk...

Jeszcze do niedawna praktyką aprobowaną przez judykaturę było przekazywanie przez organizacje związkowe listy wszystkich pracowników podlegających ochronie związkowej. Takie stanowisko było oparte na art. 251 kodeksu pracy. Zostało ono uznane za niewłaściwe przez GIODO, przez co raczej już się go nie stosuje. GIODO podkreślił jednocześnie, iż dane osobowe dotyczące przynależności związkowej są danymi szczególnie chronionymi, dlatego można je przetwarzać tylko w konkretnym i uzasadnionym celu.

Obecnie jedynym dopuszczanym przez orzecznictwo sposobem uzyskiwania informacji o ochronie związkowej jest droga indywidualnych zapytań do wszystkich organizacji związkowych.

... z małą szansą na trafienie

Według danych GUS do związków zawodowych należy ok. 11 proc. wszystkich osób pracujących w Polsce. To dość niski odsetek. Co więcej, dane te pochodziły z 2014 r. i miały tendencję spadkową. Zatem zadając pytanie organizacjom związkowym, pracodawca ma o wiele większą szansę na trafienie do takiej, która pracownika nie reprezentuje.

U niektórych pracodawców działa nawet kilkadziesiąt różnych organizacji związkowych. Tym samym pracodawca udostępnia dane osobowe pracownika im wszystkim, nie mając innej możliwości. Nie wie bowiem, która organizacja reprezentuje danego podwładnego.

Zdradzone plany

Zgodnie z kodeksem pracy pracodawca zwraca się do organizacji związkowych z pytaniem, czy reprezentują danego pracownika, tylko w sytuacjach ściśle określonych przez ten kodeks. Pierwsza dotyczy zamiaru zwolnienia podwładnego, druga – konsultacji w związku ze złożeniem przez pracownika odwołania od kary porządkowej.

Pokazuje to, że organizacja za każdym razem ma możliwość założyć, czego może dotyczyć konsultacja. Niewiadomą jest tylko to, w jakim trybie pracodawca chce rozwiązać umowę o pracę.

W razie zapytania skierowanego do organizacji, częstą praktyką jest niestety to, że informuje ona swojego członka o planowanych przez pracodawcę ruchach i daje mu czas na podjęcie działań – np. pójście na zwolnienie lekarskie. Zdarza się również, że organizacja związkowa żąda od pracodawcy uściślenia, do czego jest mu potrzebna informacja o przynależności związkowej pracownika, i to nawet w sytuacji, kiedy ta organizacja nie reprezentuje konkretnej osoby. Pracodawca waha się wtedy, czy podać organizacji taką informację i ryzykować, że zawiadomi ona pracownika o jego zamiarach, czy też pozostawić takie pismo bez odpowiedzi, narażając się na ewentualne uznanie przez sąd niedopełnienia przez pracodawcę obowiązku konsultacji związkowych.

Z uwagi na powyższe oraz ryzyko kar, podnoszone są opinie o konieczności nowelizacji przepisów ustawy o związkach zawodowych w taki sposób, aby z jednej strony nie generować niepotrzebnego obiegu dokumentów u pracodawcy, a z drugiej – zaspokoić gwarantowaną przez przepisy ochronę pracownika.

Obowiązek członka...

Jednym z pomysłów jest nałożenie na pracownika obowiązku poinformowania pracodawcy o przynależności do związku zawodowego. Pojawiają się jednak pytania, co w sytuacji, gdy pracownik nie poinformuje o przynależności związkowej albo wskaże nieprawidłową organizację. Czy w razie wypowiedzenia stosunku pracy osobie należącej do związku zawodowego, bez konsultacji z organizacją z przyczyn zawinionych przez podwładnego, pracodawca wypowiedziałby stosunek pracy wadliwie? Łatwo sobie wyobrazić orzeczenia przywracające takiego pracownika do pracy bądź nakazujące wypłatę odszkodowania na jego rzecz z takiej przyczyny.

... lub organizacji

Innym pomysłem jest przerzucenie tego obowiązku na organizacje związkowe. Jednak w tym przypadku informowanie pracodawcy o wszystkich członkach związku bez konkretnej przyczyny byłoby nieuzasadnione. Takie rozwiązanie mogłoby też być niezgodne z RODO.

Żaden z tych dwóch poglądów nie zmienia jednak faktu, iż zgodnie z obowiązującymi przepisami jedyną właściwą formą nadal jest rozpytanie o pracownika wszystkich istniejących u pracodawcy organizacji zakładowych. Dopiero później wolno wystąpić z wnioskiem o konsultacje do tej właściwej. ?

Zdaniem autora

Artur Jaworski, prawnik, Grupa Prawna Togatus

Sytuacja pracodawcy zmuszonego przez prawo do przeprowadzenia konsultacji związkowej skomplikowała się przez wprowadzenie RODO. Dotyczy to szczególnie sankcji, które grożą pracodawcy za nieuzasadnione ujawnienie danych osobowych zatrudnionych osób. Urząd może wymierzyć mu karę administracyjną, tj. karę pieniężną do 10 mln euro lub 2 proc. całkowitego rocznego obrotu przedsiębiorcy. W związku z tym rodzi się pytanie, czy rozpytując wszystkie związki zawodowe o pracownika pracodawca nie przekracza ustawowego zakresu? Na gruncie obecnych przepisów nie ma jednak innego rozwiązania.

W każdym przypadku podejmowania wobec pracownika czynności, która wymaga współdziałania ze związkiem zawodowym, pracodawca ma obowiązek skierować do organizacji pytanie, czy pracownik jest objęty obroną związkową. To naganna praktyka, prowadząca do nieuzasadnionego ujawniania danych osobowych pracowników. Jest to szczególnie istotne w kontekście wprowadzenia RODO.

Czytaj także: RODO - co pracownik i pracodawca powinien wiedzieć

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP