Sąd Najwyższy zaostrza podejście do umów o dzieło zawieranych z wykładowcami i pozwala na to tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdy taki wykład ma indywidualne cechy dzieła naukowego.
Wynika z tego, że większość firm szkoleniowych, które żyją ze sprzedaży wykładów na popularne tematy prawne, podatkowe czy administracyjne, może zawierać z prowadzącymi je ekspertami wyłącznie oskładkowane zlecenia. W przeciwnym razie nawet po latach ZUS może się zgłosić po składki od wynagrodzeń z ciągle popularnych umów o dzieło, które trzeba będzie zapłacić razem z odsetkami.
Czytaj także: Dostęp pracowników do szkoleń na równych prawach
W takiej sytuacji znalazła się jedna z firm szkoleniowych, która przed laty zawierała ze swoimi wykładowcami umowy o dzieło na prowadzenie szkoleń: „kadry i płace", „przepisy BHP i przeciwpożarowe" czy „najnowsze zmiany w ZUS". Właśnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych zażądał zapłaty składek od tych umów, przyjmując, że miały one charakter umowy o świadczenie usług objętej obowiązkiem zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne.
Sąd okręgowy, do którego trafiło odwołanie firmy szkoleniowej, uznał, że wynik pracy nie był zależny od prowadzących wykłady, którzy nie dokonywali naboru na ten kurs i nie egzaminowali słuchaczy. Zdaniem sądu tych wykładów nie wyróżniała indywidualna, szczególna cecha. Przygotowane materiały zostały opracowane na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa. Sąd przyjął więc, że decyzja ZUS była prawidłowa i należało potrącić składki z wynagrodzenia wykładowców. Innego zdania był sąd apelacyjny. Sędziowie uznali bowiem, że wykładowca miał pełną swobodę w opracowaniu szkolenia, które zostało przygotowane przez wykonawców na piśmie, a następnie przekazane zamawiającemu. To, że później zostały wygłoszone wykłady, nie zmienia charakteru umowy. SA przypomniał dwa wyroki Sądu Najwyższego (z 27 sierpnia 2013 r., II UK 26/13 i 10 maja 2016 r., II UK 217/15), w myśl których przeprowadzenie pojedynczych wykładów nie może być traktowane jako zlecenie.
