Rewizja osobista pracownika to ostateczność

Przeszukanie jest najbardziej dyskusyjną formą kontroli pracowników. Można ją stosować tylko w uzasadnionych przypadkach. Nieprawidłowe jej przeprowadzenie naraża pracodawcę na roszczenia z tytułu naruszenia dóbr osobistych.

Aktualizacja: 07.05.2016 09:20 Publikacja: 07.05.2016 08:25

Pracownicy muszą wiedzieć o możliwości przeszukania ich rzeczy osobistych

Pracownicy muszą wiedzieć o możliwości przeszukania ich rzeczy osobistych

Foto: 123RF

Aby zapewnić prawidłową organizację pracy, pracodawca ma prawo stosować różne formy kontroli. Jedną z nich jest przeszukanie pracownika, zwane kontrolą osobistą (rewizją). Jak żadna inna balansuje na granicy uzasadnionego interesu pracodawcy wynikającego z konkretnej sytuacji a prawem pracownika do prywatności i godności osobistej, których to dóbr pracodawca ma obowiązek chronić w szczególny sposób. Prawo do przeprowadzania kontroli osobistej pracowników wynika z przepisów kodeksu pracy, które zobowiązują podwładnych do dbania o dobro zakładu pracy, ochrony mienia i informacji pracodawcy.

Rewizję osobistą można przeprowadzić pod warunkiem łącznego spełnienia dwóch warunków – pracownicy zostali poinformowani o takiej możliwości oraz istnieje obiektywny i uzasadniony interes pracodawcy oraz cel dla stosowania przeszukania. Potwierdził to Sąd Najwyższy w dość odległym, ale wciąż aktualnym wyroku z 13 kwietnia 1972 r. (PR 153/72). Wskazał wtedy, że przeszukiwanie członków załogi w celu zapobiegania wynoszeniu firmowego mienia stosowane szeroko w ramach przepisów regulaminów pracy lub ustalonych zwyczajów jest zgodne z prawem i nie narusza dóbr osobistych pracowników, gdy zostali oni uprzedzeni o możliwości stosowania tego rodzaju kontroli w celu ochrony mienia i gdy ta kontrola jest wykonywana w porozumieniu z przedstawicielstwem załogi w sposób niepozostający w sprzeczności ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem lub z zasadami współżycia społecznego.

Kontrolę osobistą można zatem przeprowadzić w uzasadnionych przypadkach podejrzenia, że doszło do naruszenia przez pracownika (pracowników) zasady dbałości o mienie pracodawcy. Wszelkie zdarzające się w przeszłości przypadki zmierzające do przywłaszczenia przez zatrudnionych mienia pracodawcy wydają się być wystarczającym powodem (obiektywnie istniejącym celem) dla wprowadzenia rewizji osobistej.

Często spotyka się pogląd, że możliwość zastosowania wobec pracownika kontroli osobistej zależy od jego zgody. Trudno bowiem wyobrazić sobie stosowanie przez pracodawcę środków przymusu bezpośredniego (szarpanie się z podwładnym czy krępowanie go) w celu jego zrewidowania. W sytuacji gdy podejrzany pracownik nie wyraża zgody na przeszukanie, a zachodzi obawa popełnienia przestępstwa kradzieży (mienia firmy czy nawet innego pracownika), wówczas pracodawca ma prawo wezwać policję, która może przeszukać podwładnego w ramach swoich kompetencji.

Ponieważ kontrola osobista wiąże się z naruszeniem prawa do prywatności pracownika, warto zadbać, aby była przeprowadzana w taki sposób, żeby to prawo, jak też godność podwładnego, były naruszone w jak najmniejszy sposób. Warto więc zadbać, aby przeszukanie odbyło się nie na forum zakładu pracy – np. na stołówce czy na korytarzu w obecności innych pracowników, lecz w miejscu, do którego dostęp ma jak najmniejsza liczba osób.

Można przyjąć, że rewizję może przeprowadzić sam pracodawca lub wyznaczona do tego celu osoba. Warto zadbać w miarę możliwości o to, aby wykonała je osoba tej samej płci co przeszukiwany.

Rewizja pracownika jako forma kontroli powinna być stosowana w sytuacjach ostatecznych i tylko wówczas, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie przywłaszczenia przez zatrudnionego mienia pracodawcy lub innej osoby, np. współpracownika. Należy przy tym pamiętać o prawie pracownika do prywatności i godności. Naruszenie tych zasad wynikające z przekroczenia granic czynności przeszukania może wiązać się z naruszeniem dóbr osobistych pracownika i roszczeniami z tego tytułu.

Autor jest prawnikiem, ekspertem prawa pracy

Aby zapewnić prawidłową organizację pracy, pracodawca ma prawo stosować różne formy kontroli. Jedną z nich jest przeszukanie pracownika, zwane kontrolą osobistą (rewizją). Jak żadna inna balansuje na granicy uzasadnionego interesu pracodawcy wynikającego z konkretnej sytuacji a prawem pracownika do prywatności i godności osobistej, których to dóbr pracodawca ma obowiązek chronić w szczególny sposób. Prawo do przeprowadzania kontroli osobistej pracowników wynika z przepisów kodeksu pracy, które zobowiązują podwładnych do dbania o dobro zakładu pracy, ochrony mienia i informacji pracodawcy.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP