W wariancie finansowania udzielanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju podział praw własności intelektualnej pomiędzy członków konsorcjum nie może zostać dokonany dowolnie. W takim przypadku umowa konsorcjum powinna wskazywać zasady podziału praw własności intelektualnej w sposób proporcjonalny w stosunku do wkładu poszczególnych członków w realizację projektu, co szczegółowo opisuje interpretacja NCBiR dotycząca podziału praw własności intelektualnej. Wymagane jest, aby podział praw własności intelektualnej był zależny od zaangażowania konsorcjantów w realizację projektu, czy to o charakterze finansowym czy np. w postaci udostępnienia specjalistycznego sprzętu lub zapewnienia zaangażowania wykwalifikowanego personelu. Wkład przedsiębiorców polega często na zaangażowaniu finansowym, choć zdarzają się przypadki merytorycznego zaangażowania w projekt personelu badawczego przedsiębiorcy. Z kolei wkład instytutów polega zazwyczaj na zapewnieniu personelu wykonującego określone prace lub sprzętu.
Jeśli instytucja naukowa otrzymuje wynagrodzenie w związku z przekazaniem na rzecz przedsiębiorcy praw własności intelektualnej do wyników badań, takie wynagrodzenie można zmniejszyć o wkład przedsiębiorcy w realizację wspólnego projektu.
Różne modele
W umowach konsorcjum możliwe jest przyjęcie różnych modeli zapewniających przedsiębiorcy prawo dostępu do wyników prac badawczo-rozwojowych i ich komercyjnego wykorzystania. Możliwe jest udzielenie przedsiębiorcy przez partnera naukowego licencji, przeniesienie całości praw własności intelektualnej na przedsiębiorcę lub też tylko udziałów w takich prawach. Każdy z tym modeli ma wady i zalety. Przykładowo, licencjobiorca nie musi brać udziału w ponoszeniu kosztów związanych z utrzymaniem ochrony powstałych praw własności przemysłowej (np. patentów). Z drugiej zaś strony udzielona licencja może przewidywać podstawy jej wypowiedzenia i tym samym wygaśnięcia podstawy do eksploatacji danego prawa własności intelektualnej. Dlatego przed wybraniem któregokolwiek z wariantów istotne jest uzgodnienie wzajemnych potrzeb i oczekiwań wobec projektu, w szczególności planów związanych z komercjalizacją produktów opartych na wynikach wspólnego przedsięwzięcia. W każdym przypadku istotne jest ustalenie zasad rozliczeń partnerów, z uwzględnieniem zasad pozyskiwania finansowania z NCBiR, a także określenie zakresu i celu eksploatacji tych praw przez każdą ze stron. Np. przedsiębiorca może uzyskać prawo do korzystania z praw własności intelektualnej do wyników badań naukowych w postaci zgłoszonego do opatentowania wynalazku jedynie w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, w odniesieniu do uzgodnionego zakresu produktów lub przez określony czas od ich pierwszego wprowadzenia na rynek.
Na wstępnym etapie projektu przedsiębiorca może jeszcze nie mieć wiedzy do precyzyjnego określenia celu i zakresu, w jakim będzie komercyjnie eksploatował rezultaty badań. Niekiedy trudno jest przewidzieć na czym będzie polegał innowacyjny charakter i rynkowa przydatność wyników prac, np. czy badania nad zastosowaniem określonego związku chemicznego doprowadzą do powstania innowacyjnego leku. Rozwiązaniem może być zapewnienie przedsiębiorcy np. prawa pierwokupu nabycia określonych praw lub pierwszeństwa w uzyskaniu wyłączności licencyjnej dla określonych celów rynkowych, wskazując choćby ogólne zasady takich uprawnień. Pamiętajmy, że sektor rozwiązań innowacyjnych charakteryzuje się dynamiką i często kluczowe z perspektywy biznesowej jest wprowadzenie rozwiązania na rynek jak najszybciej - przed konkurentami.
Brak uzgodnienia przez partnerów choćby podstawowych zasad dotyczących praw własności intelektualnej do wyników prac może generować niepotrzebne nieporozumienia i w efekcie opóźnić komercjalizację innowacyjnego produktu, co może mieć poważne konsekwencje biznesowe.
Umowy z personelem twórczym
W celu skutecznego nabycia praw własności intelektualnej do wyników prac badawczych istotne jest zapewnienie, aby umowy z twórcami właściwie ujmowały transfer odpowiednich praw do przedsiębiorcy czy jednostki naukowej.
