Dotacje na prowadzenie badań i pożyczki na wykorzystanie ich wyników

Trwają konsultacje społeczne w sprawie tzw. uszczegółowienia programu regionalnego na lata 2014–2020. Jak wynika z tego dokumentu, firmy z regionu kujawsko-pomorskiego będą mogły sięgnąć po wsparcie na prowadzenie badań i prac rozwojowych, wdrażanie ich wyników do codziennej działalności, inwestycje przyczyniające się do rozwoju, a także na projekty związane z wprowadzaniem nowych modeli biznesowych oraz międzynarodową ekspansją.

Tego typu działania będą finansowane zarówno przy wykorzystaniu bezzwrotnych form wsparcia, tj. grantów (dotacji), jak i uruchomieniu specjalnych funduszy zwrotnych. Dzięki nim firmy będą miały zapewniony dostęp do pożyczek i poręczeń, z których część będzie miała preferencyjny charakter. A to może oznaczać niższe oprocentowanie od tego, które wynikałoby z zastosowania rynkowych stóp procentowych i/lub niższe wymagania odnośnie do zabezpieczeń.

Część pierwsza

To oczywiście tylko wycinek tego, co przewiduje program regionalny. Mowa tu bowiem o jego pierwszej części (osi priorytetowej) „Wzmocnienie konkurencyjności i innowacyjności gospodarki regionu". Ta pierwsza oś obejmuje realizację tzw. celu tematycznego nr 1 „Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji" oraz celu nr 3 „Wzmacnianie konkurencyjności MSP". Dlatego przewidziane jest tutaj wsparcie na pobudzenie aktywności badawczo-rozwojowej przedsiębiorstw, w tym przedsiębiorczości akademickiej. Z kolei w celu stworzenia lepszych warunków do prowadzenia badań oraz komercjalizacji ich wyników niezbędne będzie wsparcie infrastrukturalne jednostek naukowych – umożliwi to stworzenie zaplecza naukowego na potrzeby tzw. inteligentnych specjalizacji regionu.

W ramach drugiego z celów środki finansowe zostaną przeznaczone zarówno na bezpośrednie wsparcie MSP – zwłaszcza poprzez instrumenty finansowe, jak i pośrednie wsparcie firm. A to dzięki podniesieniu jakości usług świadczonych przez instytucje otoczenia biznesu oraz stworzenie dogodnych warunków dla przedsiębiorstw poprzez rozwój infrastruktury (tereny inwestycyjne, parki technologiczne itp.). Ponadto przedsiębiorcy będą mogli pozyskać wsparcie doradcze i finansowe na projekty zakładające wprowadzenie nowych modeli biznesowych, w tym zwłaszcza związane z umiędzynarodowieniem ich działalności gospodarczej.

Podział na działania

Przechodząc do konkretów, na jakiego rodzaju projekty i inwestycje będzie można pozyskać wsparcie? Przykładowo, program zakłada realizację działania 1.2.1 „Wsparcie procesów badawczo-rozwojowych". Dzięki niemu firmy będą mogły sięgnąć po pieniądze na stworzenie lub rozwój własnego zaplecza badawczo-rozwojowego, czyli np. zakup środków trwałych: aparatury i urządzeń laboratoryjnych, a także wartości niematerialnych i prawnych (patenty, licencje, know-how). Jednocześnie będą mogły wykorzystywać ten sprzęt, prowadząc własne badania. Z kolei firmy niedysponujące takim zapleczem będą mogły sięgnąć po specjalne bony, które posłużą sfinansowaniu prac badawczo-rozwojowych realizowanych na ich zlecenie przez jednostki naukowe. Ta część programu przewiduje także wsparcie procesu przygotowania i dokonania zgłoszenia patentowego wynalazku.

Wymieniony jest także specjalny tzw. typ projektu opisany w uszczegółowieniu jako projekt grantowy. Zakłada on całościowe udostępnienie wsparcia na:

- prowadzenie prac badawczo-rozwojowych przez przedsiębiorstwa,

- bony na zakup przez MSP prac badawczo-rozwojowych w jednostkach naukowych,

- bony na patent.

O pomoc będą mogły ubiegać się bezpośrednio przedsiębiorstwa oraz konsorcja firm i jednostek naukowych lub organizacji pozarządowych, a nawet jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, ale pod warunkiem, że ostatecznym odbiorcą wsparcia będą przedsiębiorcy. Istotnym ograniczeniem może być to, że wszystkie projekty powinny wpisywać się w tzw. regionalne inteligentne specjalizacje (patrz ramka).

Kapitał zalążkowy

Po owocnym zakończeniu badań i uzyskaniu obiecujących wyników przychodzi czas na ich wdrożenie, czyli uruchomienie produkcji nowych lub ulepszonych produktów (usług). I właśnie finansowaniu procesów wdrożeniowych ma służyć działanie 1.2.2. Władze samorządu przewidziały tutaj dwie drogi wsparcia. Pierwszą w formie preferencyjnej pożyczki w wysokości od 200 tys. zł do 2 mln zł i maksymalnym okresie spłaty wynoszącym dziesięć lat. Drugą w formie kapitału zalążkowego, przy czym zakładana na tym etapie wartość tego produktu finansowego ma się mieścić w granicach od 200 tys. zł do 1 mln zł. Szacunkowy czas zaangażowania kapitałowego ma wynosić od pięciu do dziesięciu lat. Jak można przeczytać w uszczegółowieniu, wybór projektów podlegających finansowaniu (celu inwestycyjnego) powinien się opierać na dwóch głównych kryteriach:

- ocenie potencjału rozwojowego spółki;

- realności tzw. dezinwestycji w okresie maksymalnie od pięciu do dziesięciu lat.

Tylko dla najmniejszych

Specjalne wsparcie zostało zarezerwowane dla najmniejszych firm, czyli mikroprzedsiębiorców. Ta grupa będzie mogła sięgnąć po pożyczki, które zostaną uruchomione przez wybranych wcześniej pośredników finansowych. Środki te mają pomagać w zakładaniu nowych firm oraz rozwoju tych istniejących np. przez możliwość zainwestowania pozyskanych środków w nowe urządzenia i wyposażenie. Wartość pożyczek ma być ograniczona do 70 tys. zł, a maksymalny czas spłaty do siedmiu lat. Mikroprzedsiębiorcy mogą oczekiwać, że środki te będą oprocentowane według preferencyjnych zasad oraz że wymogi co do zabezpieczeń będą niskie. To szczególnie istotne dla firm rozpoczynających dopiero działalność gospodarczą i niemających historii kredytowej, co utrudnia dostęp do tradycyjnych produktów oferowanych przez sektor bankowy.

Jednocześnie należy zauważyć, że działanie to przewiduje preferencje w dostępie do wsparcia dla projektów wpisujących się w inteligentne specjalizacje oraz projektów w zakresie ekoinnowacji, w tym efektywnego wykorzystania zasobów naturalnych, ekozarządzania przedsiębiorstwem oraz ekomarketingu. Na wsparcie mikroprzedsiębiorców takimi pożyczkami władze samorządu zarezerwowały 16,5 mln euro.

Nowe rynki i rozwiązania

Wreszcie przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z działań 1.4.2 „Wsparcie MSP poprzez instytucje otoczenia biznesu", 1.5.1 „Pożyczki dla MSP na nowe modele biznesowe" oraz 1.5.2 „Wsparcie procesu umiędzynarodowienia przedsiębiorstw".

Dzięki pierwszemu z nich budowane będą sieci współpracy IOB dotyczące innowacyjnej działalności gospodarczej oraz wspierane będzie tworzenie powiązań kooperacyjnych pomiędzy przedsiębiorstwami. Ponadto na liście wsparcia mogą się znaleźć projekty mające na celu zwiększenie dostępności wyników prac B+R dla małych i średnich firm. W grę wchodzi więc budowanie różnego rodzaju platform transferu technologii, wiedzy i innowacji. Wreszcie same instytucje otoczenia biznesu będą mogły inwestować w rozwój infrastruktury oraz własne szkolenia i doradztwo, co pozwoli im podnieść jakość oferowanych przez siebie usług, w tym umożliwi świadczenie usług specjalistycznych.

Na realizację drugiego z wymienionych działań (1.5.1) władze samorządu zarezerwowały 21,6 mln euro. Te środki mają ponownie trafić na pożyczki dla firm. A cele projektów realizowanych dzięki tym pieniądzom to:

- wsparcie procesów umiędzynarodowienia przez dostosowanie firm do wymagań i warunków obowiązujących na obcych rynkach,

- wsparcie w zakresie zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych dla rozwoju, dywersyfikacji dotychczasowej działalności lub poprawy jej efektywności.

Wartość pożyczki ma wynosić od 300 tys. zł do 1 mln zł (przy czym zakłada się, że będzie ona mogła być wyższa, w zależności od możliwości finansowych pośrednika). Jeśli chodzi o okres kredytowania, to powinien być to termin do siedmiu lat, przy czym znów zakłada się, że okres spłaty będzie mógł zostać wydłużony. Jednak wtedy oprocentowanie pożyczki wzrośnie po tym okresie do poziomu rynkowego.

Wreszcie ostatnie z wymienionych działań (1.5.2) to wsparcie dla następujących projektów:

- usługi doradcze w zakresie podejmowania i rozwijania działalności eksportowej, w szczególności z uwzględnieniem tworzenia strategii eksportowych, planów rozwoju eksportu, analiz gotowości eksportowej itp.;

- wsparcie dla centrów obsługi inwestorów i eksporterów (COIE) obejmujące przygotowanie i rozwój pakietu usług doradczych w zakresie prowadzenia działalności eksportowej i inwestycyjnej;

- przedsięwzięcia promujące postawy proeksportowe przedsiębiorstw i/lub zapewniające kompleksowe przygotowanie do rozpoczęcia (rozwijania) działalności na rynkach międzynarodowych (w tym organizacja wydarzeń promujących postawy eksportowe, opracowywanie analiz rynków zagranicznych);

- udział przedsiębiorców w międzynarodowych targach i wystawach oraz w misjach gospodarczych związanych z targami i wystawami za granicą;

- wyszukiwanie i dobór partnerów na rynku docelowym;

- tworzenie i ułatwianie nawiązywania zagranicznych kontaktów gospodarczych przedsiębiorstw (np. przez elektroniczne platformy wymiany informacji czy w ramach współpracy międzyregionalnej podmiotów publicznych).

Cele województwa

Przyznanie i rozliczenie unijnych dotacji oraz tzw. instrumentów zwrotnych ma przyczynić się do osiągnięcia pięciu szczegółowych celów wyznaczonych przez władze samorządowe. A dotyczą one:

- zwiększonego urynkowienia działalności badawczo-rozwojowej,

- zwiększonej aktywności badawczo-rozwojowej przedsiębiorstw,

- stworzenia lepszych warunków do rozwoju MSP,